Hoorcollege 2: Bilinguaal-bicultureel onderwijs

Doofheid
Het onderwijs voor dove en slechthorende leerlingen
Bilinguaal – bicultureel onderwijs
Dovencultuur ≠ Dovengemeenschap
Modellen van bilinguaal – bicultureel onderwijs

Preview samenvatting (3 van de 18 pagina's)

Hoorcollege 2: Bilinguaal-bicultureel onderwijs
Een normaalhorende persoon moet normaal horen op enkele frequenties om de spraak volledig te
kunnen verstaan.
Dit is de spraakbanaan. Dit geeft aan hoe luid we de klanken waarnemen.
Veel klanken bevat een hoge frequentie (voornamelijk fricatieven). Er zijn ook klanken die we minder
luid waarnemen (voornamelijk klinkers).
Doofheid
Het begrip “doofheid” kan op verschillende manieren worden ingevuld:
 Audiologisch standpunt: gaat om de aard en de graad van het gehoorverlies.
o In het audiologisch onderzoek worden tonen met verschillende frequentie
aangeboden om de gehoorsdrempel te bepalen.
o Gehoorsdrempel = de toon met de zwakste intensiteit die men nog kan horen.
o Iemand is (licht, matig of zwaar) slechthorend of doof o.b.v. aantal dB gehoorverlies.
o Doof = een gehoorverlies van minstens 90 dB in het spraakgebied (500 – 2000 Hz) en
dit aan het BESTE OOR.
o De mate van gehoorverlies en de mate waarin men het restgehoor nog kan benutten
= bepalend voor ontwikkeling en functioneren.  Functioneel standpunt: nadruk op functionele beperkingen die het gevolg zijn van het
gehoorverlies.
o Beperkingen:
 Belemmering in de ontwikkeling van hun mogelijkheden en hun
maatschappelijk functioneren.
 Vormen een risicogroep voor het volwaardig verwerven van een taal en voor
het vlot leren lezen en schrijven.
 Sociaal – emotioneel (door communicatiemoeilijkheden en / of problemen in
de identiteitsvorming)
 Cognitief (door verminderde auditieve informatie – input)
 In uitvoering van dagelijkse taken en activiteiten
 D.m.v. trainings – en ontwikkelingsprogramma’s en hulpmiddelen probeert men deze
tekorten te herstellen / compenseren.
 De grens tussen doof en slechthorend is vaag  want het functioneren wordt naast het
gehoorverlies ook bepaald door:
o Moment waarop gehoorverlies begon
o Intellectuele mogelijkheden
o Bijkomende handicaps?
 Pedagogische benadering: centraal staat de mogelijkheden tot gesproken taalverwerving
o Ondanks de beste auditieve training en hulpmiddelen, kan een dove persoon
gesproken taal niet verwerven of verstaan.
o Dit is wel mogelijk bij slechthorenden (wel vertraagd en moeilijker).
o Men maakt (in deze benadering) onderscheid tussen:
 Prelinguale doofheid
 = gehoorverlies treedt op voor de periode waarin de gesproken taal verworven is.
 Postlinguale doofheid
 = gehoorverlies treedt op na de periode waarin de gesproken taal verworven is.
o De impact van het gehoorverlies verschilt naargelang de periode wanneer het
plaatsvindt (voor, tijdens of na de taalverwervingsperiode).  Socio – culturele benadering: nadruk op interactie tussen een functiebeperking en de
inrichting van een samenleving.
o Doofheid wordt erkend als een socio – cultureel gegeven.
o Het wordt bepaald door:
 De houding en handelwijzen van horenden
 Mate van discriminatie of erkenning die door dove mensen ervaren worden
o Voorbeeld: op Martha’s Vineyard eiland waren de gevolgen voor doofheid kleiner dan
in Vlaanderen, aangezien op dit eiland meer dan 10% van de bevolking doof was en
iedereen gebarentaal gebruikte.

o Men legt sterk de nadruk op het bestaan van een sociologische groepering van
Doven
 Hiernaar verwijst men met de term: Dovengemeenschap = verwijst naar het
intensieve contact dat dove mensen, binnen eenzelfde regio, met elkaar
hebben in vrije tijd, op het werk en in het verenigingsleven.
 De Dovengemeenschap ontwikkelt een eigen cultuur en gebruikt gebarentaal
in onderlinge contacten.
 Dove mensen groeperen zich NIET vanuit hun hoorstatus, WEL vanuit hun
gemeenschappelijke taak en hun visuele manier van communiceren.
De groep van Dove mensen wordt niet bepaald door een verminderd
gehoor of door hun functiebeperkingen, maar als een minderheidsgroep met
een gedeelde taal en cultuur, gebaseerd op zien.
De belangrijkste factor daarom is self – ascription = men accepteert zijn
eigen doofheid als een positief kenmerk, en daardoor als een fundamenteel
aspect van de eigen identiteit
Het onderwijs voor dove en slechthorende leerlingen
De huidige situatie
Slechts 10% van de ouders van dove of slechthorende kinderen hebben een auditief verlies.
 Hun houdingen en ervaringen t.o.v. doofheid en slechthorendheid bepalen de verwachtingen
op vlak van opvoeding en ontwikkeling van het kind.
 Ze zijn zelf horend, dus staan ze niet stil bij de mogelijkheden die ze hebben als een horende
persoon en de beperkingen die hun kind hebben.
Wanneer dove of slechthorende kinderen naar school gaan, hebben de ouders de keuze:
Onderwijs in het reguliere schoolaanbod:
o Mogelijks beroep op GON – begeleiding en tolken
Buitengewoon onderwijs
o Er zijn 7 scholengroepen type 7, verspreid over heel Vlaanderen
o Dit onderwijs is aangepast aan de opvoedingsbehoeften van auditief gehandicapte
kinderen en adolescenten die regelmatig medische en paramedische behandelingen
of orthopedagogische voorzieningen nodig hebben.