Studiebot antwoord

Vraag gesteld door: Jellec07 - 6 maanden geleden

Maak een oefenexamen van de volgende tekst: Excreterende functie van de nier (deel 1)
INLEIDING
Excreterende functie
Eliminatie restproducten
Homeostatische functie
Bepaalde parameters constant houden
Endocriene functie
Hormonen produceren

Klinisch belang in urine
normale stoffen in urine: binnen referentiewaarden?
vb creatinine
aanwezigheid en wisselende [bepaalde hormonen]?
vb. HCG
abnormale stoffen?
vb. glucose
ingenomen giftige stoffen en GM?
Ookal is de nierunctie oke, kunnen er parameters fout zijn
Geeft info over de rest van het lichaam
Kinisch belang in plasma of serum
Verder in klinische chemie 2 en 3mlt




BOUW EN WERKING NIER OM URINE TE VORMEN

1,2-1,5 liter per dag
+ 1,2 * 106 nefronen = functionele eenheden
Glomerulus: netwerk capillairen met arterieel bloed
bedekt met kapsel van Bowman
Tubulair: proximale tubulus, lis van Henle, distale tubulus
Alleen onderstreepte namen leren

Zie ook boek fysiologie 2
Functie arteriole
Kunnen gemakkelijk contraheren en dilateren
Zorgen voor doorbloeding in de weefsels
Vertakken in kleinere slagaders

ULTRAFILTRATIE
Ultrafiltratie van bloedplasma t.h.v. glomerulus
Arterieel bloed van aorta
Nierslagader
Kleine slagaders (afferente artiolen
Glomerulus (=netwerk van cappilairen)
Efferente arteriolen
Intussen ultrafiltratie in glomerulus door porin
Mr < 65 000 kunnen gefiltreerd indien ook lading en vorm OK
Mr + 65 000 (bv. albumine) veel minder gefiltreerd, maar kan wel
Mr > 65 000 (bv. bloedcellen) normaal niet gefiltreerd
scheiding door ultrafiltratie niet zr strikt :
is op basis van Mr , lading, vorm en [ ] (zie hfdst protenurie)
bloeddebiet thv afferente arteriolen
+1100 tot 1200 ml/min
plasmadebiet
+ 600 tot 700 ml/min
58% van het bloeddebiet
42% is bloedcellen (hematocriet waarde)
Waarvan
+ 1/5 glomerulair gefiltreerd
120 ml/min
glomerular filtration rate (GFR) =
120 ml plasma/min in nier gezuiverd van afvalstoffen
Dit is de primaire urine
+ 4/5 verder door efferente arteriolen
Stroomt verder weg
Ultrafiltraat + 120 ml/min
Primaire urine
Creatinine
Ureum
Urinezuur
Nuttige bestanddelen
Worden gereabsorbeert
Elektrolyten, eiwitten, water, AZ
pH
+ 7,4 (ongeveer neutraal

REABSORPTIE
Waar?
van tubuli en verzamelbuisjes bloed (capillairen)
wat?
H2O en 'nuttige' opgeloste stoffen en andere:
AZ, glucose, ureum, urinezuur.
elektrolyten (Na+, K+, Ca2+, Cl-, HCO3-, SO42- , fosfaten)
Passieve reabsorptie
Meeste stoffen
Volgens concentratiegradint
Van hoog naar lage concentratie
Actieve reabsorptie
Glucose en AZ
Verbruikt ATP
Te weinig? blijven achter
Problemen met het metabolisme
99% van de H2O is gereabsorbeert bij einde van de tubuli
Urine is nu sterk geconcentraart
Nog niet definitieve urine
Diurese = afscheiding van de urine
Veel drinken, weinig ADH, dus veel urine geproduceert
Weinig drinken, veel ADH, dus weinig urine
Lezen in de cursus (kleine lettertjes)

SECRETIE
Verschillend van excretie
Omgekeerde reabsorptie
Waar?
Van bloed (capilairen) tubuli
Tegen concentratie in
Van laag naar hoog
Vragen allemaal energie
Wat?
H+-ionen
pH van het bloed verlaagd via de urine afgescheiden
acidose normaliseert
urinezuur
kalium
soms creatinine
exogene stoffen
van buitenaf opgenomen
medicatie
PAH stof die wordt gebruikt om nierfuncties te testen
Wordt toegediend aan het bloed en wordt nagekeken of alles in de urine zit
Urine testen
Diagnose van nierdisfuncties
EXCRETIE
1 ml urine per minuut
pH = + 6
door de acidose
Definitieve uitscheiding uit lichaam van opgeloste onbruikbare stoffen

BESLUIT
Arterieel bloed in nierslagader(=arteria renalis =renal artery)
nefronen
geleidelijk veneus
verlaat nier via vena renalis (=renal vein)
resultaat: + 1/5 gezuiverd van afvalstoffen

SAMENSTELLING URINE
Anorganische bestanddelen: elektrolyten, gemiddelde/24 U:
Cl- : 10 g
- Na+ : 4 g
- fosfaten ovv H2PO41- en HPO42- : 2 g
- K+ : 2 g
- SO42- : 2 g en andere
Organische bestanddelen, gemiddelde/24 U:
Ureum : 25 - 30 g
Creatinine : 1,4 g
Urinezuur : 0,6 g
NH4+ : 0,7 g
NO3-
AZ, kleine hoeveelheid protenen, vitamine C en andere
Abnormale bestanddelen bij:
bepaalde ziekten, vb. glucose bij diabetes mellitus
geneesmiddeleninname
intoxicaties en andere

BIOLOGISCHE EVALUATIE NIERFUNCTIE
onderzoek van urine: kwalitatief of semi-kwantitatief met teststrookjes
microscopisch en microbiologisch onderzoek urinesediment
meting van concentratievermogen van nier:
densiteit (en osmolaliteit) van urine en serum
meting eliminatiecapaciteit van zuren: urinaire pH
kwantitatieve evaluatie GF: creatinineklaring : [creatinine] in urine en serum
[stikstofhoudende metabolieten] in serum,
gelimineerd via nier: [ureum], [creatinine], [urinezuur]
kwalitatieve en kwantitatieve bepaling van protenurie (apart hfdst)
aanwezig (?) en [protenen] in urine


ONDERZOEK URINE
IDENTIFICATIE
[ureum] of [creatinine] bepalen of geleidbaarheid meten

HOEVEELHEID
Diurese
~ hoeveelheid vloeistof en soort voedsel en ander vochtverlies
geregeld door samenstelling bloed en [ADH] en [aldosteron]
Urine-excretie of "diurese" / 24 U : + 1 ml/min
+ 1,5 l bij volwassen
+ 1,2 l bij volwassen
1/4 hiervan bij kinderen van 1- 6 j
1/2 hiervan bij kinderen van 6 - 12 j
Min. 500 ml/24 U nodig, bij volwassene, om afvalstoffen te verwijderen

Opmerking
BD en hoeveelheid bloed hebben alleen invloed bij extreme waarden

Polyurie
Abnormale diurese
2-5 liter bij diabetes melitus
Diabetes honingzoet
Met glucosemetabolisme te maken
6-20 liter bij diabetes insipidus door daling ADH
Diabetes smakenloos
Niks met suiker te maken
6-12 liter bij ziekte van Addison door daling aldosteron
Oligurie
te lage diurese < 500 ml/24 U
door koorts, diarree, zeer veel braken, sommige hartziekten of -
sommige acute nieraandoeningen
vorming van ascitesvocht of oedeemvocht (vocht in de benen, spataders)
anurie
extreem laag, zo goed als geen
zeer schadelijk
ernstige nieraandoeningen,
bilaterale nierstenen, incompatibele transfusie, shock, enz.
Urineretentie:
gevormde urine in blaas opgehouden
prostaathypertrofie /prostaathyperplasie
hypertorfie
vergroting van een orgaan door groter volume van de cellen (vocht vasthouden)
hyperplasie
vergroten van het orgaan door verhoogde celdeling
voorbeelden kunnen geven op het examen bij elke waarde
HELDERHEID
Normaal:
Bij excretie: helder
Bij staan:
kan troebel worden zonder pathologische oorzaak
abnormaal
Bij excretie reeds troebel:
veroorzaakt door etter, bloed, bacterin


KLEUR
urine is geeloranje door bilirubine-diglucuronide (Bil-DG)
geconcentreerde / ochtend urine is donkerder
bij blootstelling aan de lucht kan het ook donkerder worden
zie verder dia 23
abnormale kleur
Hematurie: RBC in urine t.g.v. bloedingen in nier of urinewegen
Hemoglobinurie: Hb in urine :
na centrifugatie -> supernatans nog steeds rood

Zie dia 24 - 28

GEUR
Mogelijk abnormaal :
Fruitachtig: acetoacetaat en aceton (ketonlichamen) bij DM en vastenketonurie (zie hfdst sachariden)
Ketonlichamen
Ontregelde diabetes
Acetyl CoA greageert onderling
Fecaal: bij blaas-colon fistel; verbinding tussen blaas en colon
Ammoniakaal :
was urine uren bij kamertemperatuur ? dan probleem: in vitro*
verse urine? door urineweginfectie: probleem: in vivo**
in vitro probleem
commensale bacterin contamineren urinestaal bij lozing
Meerdere soorten hebben urease activiteit

In vivo probleem
Ureum wordt ammoniak in de urinewegen door de bacterin



CHEMISCH ONDERZOEK
Screening met dipstick
Verder onderzoek bij abnormaliteiten
Voorkeur: midstream ochtendurine
Vers
2u na staalname
Meerdere uren in koelkast
Bacterin wijzigen parameters
Reagenszone:
Alle reagentia om 1 parameter semi-kwantitatief te meten
Soortelijk gewicht, pH, protenen, glucose, Hb/RBC, WBC, bilirubine, urobilinogeen, ketonen, nitrieten, soms vitC
pH
aantal buffersystemen
nieren en longen werken mee
4,5-8 beste is 5-6
Buiten referentiewaarden: parameters onbetrouwbaar
Protenen
Vooral gevoelig voor albumines
Pathologie: Protenurie
micro-albuminurie
[] vanaf 30mg/l < LOD teststrook
macro-albuminurie
[] > 300mg/l
Glucose
Glucosurie
TR capaciteit overschreden/gestoord
Met of zonder hyperglycemie
Verse urine
Bacterin verbruiken urine
Glucose in mg/dl omzetten naar mmol/l zie ppt
Ketonen
Ketonurie
Aceton en acetoacetaat
Door vasten
LOD aceton veel hoger en makkelijk meetbaar
Hb en RBC
Elk bloedverlies in urinewegen
>2500 rbc/l wordt zichtbaar
Hemoglobinurie zonder rbc
In hypotone urine barsten de rbc los en komt Hb vrij voor
Vals positief door myoglobine uit de spieren
Stippen = rbc / egale verkleuring = vrij Hb
Nitrieten
Verse urine
Vermijden dat bacterin het resultaat benvloeden
Nitraat nitreit (via reductie)
WBC
Esterase activiteit van wbc opsporen
Substraat verkleurd
Bilirubine en urobilinogeen
Bij vormen van geelzucht
Densiteit of relatieve dichtheid
Onbenoemde eenheid
Massa 1l urine / 1 liter AD
Idee van de concentratie

MICROSCOPISCH ONDERZOEK URINESEDIMENT
Microscopisch of flowcytometrisch
Ochtendurine
5 centrifugeren bij 1000-2000tpm
Sediment op voorwerpglaasje
Cilinders, epitheelcellen, kristallen, tumorcellen, gisten, bacterin, spermatoden
Analyser herkent automatisch
Zelf controleren en foute dingen corrigeren
Abnormale resultaten:
Verder onderzoek
inborn error (genetische afwijking)

MICROBIOLOGISCH ONDERZOEK
Urine moet steriel zijn bij mictie
Onderzoek op midstream of gesondeerd

BEPALING OSMOLALITEIT (osmol/kg water) of OSMOLARITEIT (osmol/l water)
osmolaliteit (osmol/kg)
osmolariteit (osmol/l)
minder frequent

Praktisch in het labo?
osmometer of cryoscoop
meest relevant bij meten van urine en serum
Osmolaliteit urine / osmolaliteit serum
maat voor concentrerend vermogen van niertubuli
bij urine: gemiddeld 300 900 mOsmol/kg
osmolariteit urine + 900 mOsm/l bij normale vochtopname
renale tubulaire deficintie:
TR water , diurese , osmolaliteit urine


RENALE KLARINGSTESTEN EN PLASMAFLOW
Renale klaringstesten
Capaciteit om bepaalde stoffen te klaren of te elimineren
Bloed zuiveren
RK kan oordelen of de nier goed functioneert
RK = GF( R ) + TS TR
GFR alleen GF ondergaan
TR GF en TR ondergaan
TS GF en TS ondergaan




GFR berekend uit:
Insuline en mannitol
Geen TS of TR
Volwassen man: +-120ml/min (hoeveelheid ultrafiltraat)
Vrouw: +- 85+ van de man
Kunnen duur zijn
Endogeen creatinine
GF, Soms beetje TS
RK GFR
Volwassen man: +-120ml/min (hoeveelheid ultrafiltraat)
Vrouw: +- 85+ van de man
24 uurs urine bewaren
Ook bloednamen doen
[] in plasma en urine bepalen
Voordelen:
Endogene component
Niet evenredig met diurese want geen TR
Weinig afhankelijk van voedselinname
Nadelen:
Vanaf 50jaar: GFR daalt met 10% per jaar
Creatinineproductie daalt (dus ook in plasma
Brekende GFr zal hoger zijn dan de werkelijke
Toch de beste schatting die mogelijk is
Creatinineklaring met correctie lichaamsoppervlakte
= creatinineklaring x 1,73 / lichaamsopp.
1,73 is de gemiddelde opp.
Berekenen GFR door enkel plasma
formule Cockroff en Gault
[] in serum, gewicht, geslacht en leeftijd
eGFR
Berekenen GFR door MDRD
formule Cockroff en Gault
[] in serum, ras, geslacht en leeftijd
eGFR
via EGFR CKD-EPI

TR capaciteit
GF en TR
Ureum, AZ en glucose
RK = GFR TR RK < 120 ml/min
Ureumklaring +-60% van creatinineklaring
75% bij volwassen man
Afhankelijk van diurese
Gedaalde diurese is
Overflow bij hyperglycemie
Er is altijd een TRmax, ookal is het passief
Bepaling door eiwitten
GFR daalt:
[kleine eiwitten] stijgt in plasma
Tubulaire dysfunctie:
TR en TS
[kleine eiwitten] in serum gelijk
[kleine eiwitten] in urine
Tubulaire secretie
RK = GFR + TS (-TR)
PAH en Diorast
RK is 600ml/min omdat 80% gebeurt via TS
Niet betrouwbaar voor Rk testen
creatinine altijd het beste

Renale plasmaflow meten
RPF: hoeveelheid plasma/min door de nieren
Via PAH of Diorast
Plasmadebiet ter hoogte van de nieren
Enkel als GFR en TS zijn normaal
RBF = renale bloedflow berekenen via Ht
Daling: vernauwing bloedvaten of hartfalen
Normaal auto-regulatie
Niet afhankelijk van bloeddruk
. De oefenexamen moet geschreven zijn in de Nederlandse taal. Onderin staan de antwoorden. Het aantal vragen dat het oefenexamen moet bevatten is onbeperkt.

Antwoord rapporteren