Studiebot antwoord

Vraag gesteld door: jetteke77 - 1 jaar geleden

maak een overall conclusie van onderstaande

Macroniveau

In 2019 gingen de ouders van 48,7 duizend kinderen onder de 18 jaar uit elkaar. De meeste ouders waren gehuwd. Zevenendertig procent van het totale aantal minderjarige kinderen had niet gehuwde ouders. Er wordt een toename gezien waarvan de ouders van de jeugdige niet formeel getrouwd waren en uit elkaar gaan. In deze wordt met scheiding bedoeld: de beindiging van een relatie tussen twee samenwonende partners.
Dit kan een huwelijk, geregistreerd partnerschap of andere manier van samenwonen zijn. Volgens het CBS zijn er in 2016 bijna 50.000 stellen met minderjarige kinderen en jongeren uit elkaar gegaan (NJi, 2023a).

Er is veel onderzoek gedaan naar de mogelijke gevolgen van een scheiding voor jeugdigen. Hieruit komt consistent naar voren dat een scheiding zowel op korte als langere termijn leidt tot verhoogd risico op problemen in het dagelijks functioneren en in de ontwikkeling van het kind. Het blijkt dat jeugdigen na een scheiding van hun ouders meer emotionele en gedragsproblemen hebben dan leeftijdsgenoten uit intacte gezinnen. Er wordt een lager zelfbeeld, relatieproblemen en slechtere schoolprestaties gesignaleerd. Het lijkt erop dat er een toename is van conflicten tussen ouders na de scheiding. Deze conflicten zijn schadelijker voor het kind dan de scheiding op zichzelf (Van der Valk et al., 2020).

In 2009 heeft er een wetswijziging plaatsgevonden welke ouders verplicht tot het opstellen van een ouderschapsplan. Hierin moeten afspraken vastgelegd worden over de verdeling van de taken rondom de verzorging en opvoeding van het kind als ouders gaan scheiden. Het voorstel is erop gericht dat er vroegtijdig nagedacht wordt over de invulling van het ouderschap na scheiding en hierover afspraken te maken om onnodige conflicten te voorkomen. Het wetsvoorstel gaat ervan uit dat ouders na de scheiding gezamenlijk verantwoordelijk blijven voor het kind (Eerste kamer, z.d.).

Na deze wetswijziging is er een toename in co-ouderschap te zien. Co-ouders zijn ouders bij wie een jeugdige beurtelings, minstens 40 procent, woont. Echter het beoogde resultaat om onnodige conflicten te voorkomen blijft uit. Er is een toename van aanhoudende conflicten tussen ouders. Deze hebben onder andere te maken met de problematieken van ouders en het kind, en hoe deze aan te pakken (Richtlijnen jeugdhulp, 2022b).

Uit bovenstaande analyse wordt gedeeltelijk antwoord gegeven op onderstaande deelvragen:
1. Wat weten gescheiden ouders van de effecten van een scheiding(sproces) op de ontwikkeling van een kind?
Uit de analyse blijkt dat ouders over het algemeen wel op de hoogte zijn van de effecten van een scheiding op de ontwikkeling van een kind. Er is veel onderzoek gedaan naar deze effecten en deze zijn consistent naar voren gekomen.

2. In hoeverre hebben gescheiden ouders inzicht in hun eigen gedrag tijdens het scheidingsproces en wat het effect hiervan is op de ontwikkeling van hun kind?
Het is niet duidelijk of gescheiden ouders inzicht hebben in hun eigen gedrag tijdens het scheidingsproces en wat het effect hiervan is op de ontwikkeling van hun kind. Er wordt wel genoemd dat er een toename is van aanhoudende conflicten tussen ouders na de scheiding, wat kan wijzen op een gebrek aan inzicht en/of samenwerking tussen ouders. Het ouderschapsplan zou hierbij kunnen helpen, maar het beoogde resultaat blijft uit.

Mesoniveau

Om tot een antwoord te komen op deelvraag 4; Wat kunnen professionals betekenen voor gescheiden ouders om een OBS-traject aan te gaan? heeft onderzoekster een vragenlijst onder 26 ouders verspreid (Bijlage 5). Veertien van de 26 vragenlijsten zijn geretourneerd en 10 ouders geven aan dat er tijdens het voortraject onvoldoende informatie is verstrekt over een OBS-traject. Met voortraject wordt verstrekking van informatie vanuit verwijzer bedoeld en tijdens de screeningsfase wordt er alleen maar gevraagd naar het gezag
(Persoonlijke communicatie, 5 april 2023).

Naar aanleiding van de uitkomst van de vragenlijst aan ouders heeft onderzoekster een brainstormsessie gehouden waaraan het aanmeldteam, behandel- en begeleidingsteam van impegno HvB en NOB hebben deelgenomen (Bijlage 2). Een aantal deelnemers zijn OBS-geschoold, maar de meerderheid niet. Er is ingezoomd op het voortraject en hoe het huidige proces hierop is ingericht. Klopt de praktijk met de theorie?

De definitie van een procesbeschrijving is een gespecificeerde werkwijze die beschrijft hoe medewerkers een proces dienen uit te voeren. Als de beschrijving is goedgekeurd door de directie is het tevens een norm voor de juiste procesvoering (Achterberg, 2023).

Niet geschoolde collegas geven aan dat ze wel op de hoogte zijn van het OBS-traject, maar dat ze niet weten wat het precies inhoudt.
Dit heeft tot gevolg als ouders specifieke vragen hebben over het OBS-traject deze niet voldoende beantwoord kunnen worden. De geschoolde collegas geven aan dat de procesbeschrijving van een OBS-traject niet duidelijk is. Ze missen duidelijke kaders beginnend bij het voortraject. In de procesbeschrijving staat een stroomschema (Bijlage 3) welke begint met fase 0. Fase 0 is de fase van het voortraject waarin vermeld staat dat de screener de vragenlijst OBS in het rapportagesysteem, ONS Nedap (Voortaan: ONS) afgenomen moet worden bij ouders. Echter is deze vragenlijst niet opgenomen in ONS (Persoonlijke communicatie, 2023).

Deze analyse op mesoniveau geeft antwoord op de deelvraag Wat kunnen professionals betekenen voor gescheiden ouders om een OBS-traject aan te gaan? Door te onderzoeken hoe het voortraject van het OBS-traject is ingericht en hoe dit proces verbeterd kan worden. Uit de vragenlijst aan ouders blijkt dat er onvoldoende informatie is verstrekt over het OBS-traject tijdens het voortraject. Naar aanleiding hiervan heeft de onderzoekster een brainstormsessie gehouden met het aanmeldteam, behandel- en begeleidingsteam van impegno HvB en NOB om te onderzoeken of de praktijk overeenkomt met de theorie. Uit deze sessie blijkt dat niet alle collega's geschoold zijn in het OBS-traject en dat de procesbeschrijving niet duidelijk is. Dit heeft als gevolg dat ouders niet voldoende antwoord kunnen krijgen op specifieke vragen over het OBS-traject. Om het voortraject van het OBS-traject te verbeteren, moet er een duidelijke procesbeschrijving komen met kaders en moet de vragenlijst OBS worden opgenomen in het rapportagesysteem ONS. Door deze verbeteringen kunnen professionals gescheiden ouders beter ondersteunen bij het ouderschap bij scheiden traject.


Microniveau

Bij analyse op microniveau wordt gekeken naar de doelgroep. Bij dit signaal gaat het om gescheiden ouders die hun kind aanmelden voor behandeling.

Hoewel elke scheiding uniek is, kan deze over het algemeen worden onderverdeeld in drie fasen:
het crisisstadium, het overgangsstadium en het stadium van de hernieuwde stabiliteit. In elke fase komen er verschillende vragen en onzekerheden naar boven bij alle betrokkenen, wat van de professional vereist dat hij/zij in elke fase op een andere manier ondersteunt.

Het crisisstadium is niet voor niets het crisisstadium. Deze fase is complex en moeilijk voor alle betrokkenen en kan soms drie tot vijf jaar duren. Er heerst spanning, onzekerheid en frustratie in het gezinsleven. Ouders zijn minder beschikbaar voor hun kind(eren), omdat ze opgeslokt worden door hun eigen emoties of relatieproblemen. Dit kan de ouder-kindrelatie onder druk zetten, wat zich uit in minder emotionele steun en aandacht voor het kind. Kinderen kunnen gevoelens van schuld of rouw ervaren. Deze fase eindigt met een scheiding.

In het overgangsstadium verandert vaak de woon-leefsituatie en de structuur van de week voor het kind. Soms verhuizen ze naar een andere buurt, veranderen ze van school en krijgen ze te maken met een eventuele nieuwe partner van een ouder. Doordat het inkomen niet meer gedeeld wordt, kan dit gevolgen hebben voor deelname aan (sport)clubs, verenigingen of activiteiten van de kind(eren).

In het stadium van hernieuwde stabiliteit is er meestal sprake van meer stabiliteit. De leefsituatie en verdeling van de zorg- en opvoedtaken zijn duidelijk. Het kind heeft de tijd gehad om aan de nieuwe situatie te wennen en er is een nieuwe band met beide ouders opgebouwd. Doordat het duidelijk is dat er geen gezamenlijke toekomst meer zal zijn, is er meer ruimte voor herstel en gevoel van evenwicht (NJi, z.d.-b).

Bij een scheiding zijn huiselijk geweld, langdurige ruzies tussen ouders, een slechte relatie met de inwonende en uitwonende ouder en/of stiefouder en financile problemen de belangrijkste risicofactoren voor kinderen. Ook kan het verhuizen van een ouder voor problemen zorgen. Beschermende factoren zijn humor, genegenheid en communicatie tussen ouders, interesse in het kind, een positieve relatie met beide ouders en een steunend netwerk. Kinderen die zelfstandig zijn en problemen kunnen oplossen hebben minder kans op problemen na de scheiding (NJi, z.d.-a).

Uit een vragenlijst onder ouders die een OBS-traject bij impegno J&G hebben gevolgd, blijkt dat ouders wel weten dat een scheiding hinderlijk is voor hun kind, maar niet beseffen dat dit traumatische gevolgen kan hebben. Ook hebben ouders onvoldoende of verkeerde informatie gekregen over het OBS-traject. Ouders willen graag bij het eerste contact genformeerd worden over de mogelijkheid van een OBS-traject en tijdens de intake duidelijke uitleg krijgen over de inhoud van het traject.

De analyse op microniveau geeft antwoord op deelvraag n: Wat weten gescheiden ouders van de effecten van een scheiding(sproces) op de ontwikkeling van een kind? Uit de analyse blijkt dat ouders wel weten dat een scheiding hinderlijk is voor hun kind, maar niet beseffen dat dit traumatische gevolgen kan hebben.

De analyse op microniveau geeft deels antwoord op deelvraag twee: In hoeverre hebben gescheiden ouders inzicht in hun eigen gedrag tijdens het scheidingsproces en wat het effect hiervan is op de ontwikkeling van hun kind?
Er wordt beschreven dat ouders in het crisisstadium minder beschikbaar zijn voor hun kind(eren), omdat ze opgeslokt worden door hun eigen emoties of relatieproblemen. Dit kan de ouder-kindrelatie onder druk zetten, wat zich uit in minder emotionele steun en aandacht voor het kind.

De analyse op microniveau geeft antwoord op deelvraag drie: Wat weten gescheiden ouders van het OBS-traject? Uit de analyse blijkt dat ouders onvoldoende of verkeerde informatie hebben gekregen over het OBS-traject en dat zij graag bij het eerste contact genformeerd willen worden over de mogelijkheid van een OBS-traject en tijdens de intake duidelijke uitleg willen krijgen over de inhoud van het traject.

De analyse op microniveau geeft deels antwoord op deelvraag vier: Wat kunnen professionals betekenen voor gescheiden ouders om een OBS-traject aan te gaan?
Er wordt beschreven dat het van de professional vereist is dat hij/zij in elke fase van de scheiding op een andere manier ondersteunt en dat ouders graag bij het eerste contact genformeerd willen worden over de mogelijkheid van een OBS-traject en tijdens de intake duidelijke uitleg willen krijgen over de inhoud van het traject.

Antwoord rapporteren