Studiebot antwoord

Vraag gesteld door: billiefransen - 2 weken geleden

Maak een oefenexamen van de volgende tekst: 1.4 Ontwikkelingsfactoren bij het ouder worden
1.4.1 Fysieke ontwikkeling
+20j: daling gehoorcapaciteit
35j: daling fysieke kracht & uithoudingsvermogen
40-50j : daling gezichtsscherpte
50j: Climacterium (menopauze)
Reactietijd en sensomotorische vaardigheid nemen af
Afhankelijk van omgevingsfactoren en persoonlijkheid
1.4.2 Cognitieve ontwikkeling
Natuurlijke evolutie
o Fluid intelligence
Vermogen om nieuwe infogegevens te
verwerken en om abstracte opdrachten
op te lossen
o Crystalized intelligence
Verworven kennis

Milieu-invloeden
o Situationele factoren
o Levenservaringen
1.4.3 Psycho-sociale ontwikkeling
Epi genetisch principe = manier waarop we met conflicten omgaan
Wijze waarop we met opdrachten opspringen wordt benvloed door:
o Eigenschappen van het individu
o Condities en voorwaarden die door de omgeving worden voorzien

5

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

Hoofdstuk 2: Jong volwassenen tussen wal en schip
Tussen wal en schip zitten = klem komen te zitten tussen twee problemen, waarbij van weerskanten
de oplossing van de ene, de oplossing van de ander onmogelijk maakt.
2.1 Inleiding
Jong volwassen?
Levenslijnen worden uitgekend
Keuzes:
o Opleiding,
o Beroepskeuze,
o Relaties,
o Kinderen?
o ...
En toch ... verhoogd risico op sociale uitsluiting
1 op 8 geen secundair getuigschrift
18-25j oververtegenwoordigd bij OCMW
Grote groep moeilijk bemiddelbaar naar arbeid
Grote groep sucide, depressie, psychische problemen
2.2 Onderwijsachterstand 2.3 Werkloosheid 2.4 Psychische problemen
Onderwijs => hefboom
naar succesvolle toekomst.
Vlaams onderwijs => nog
steeds goede reputatie!
En toch...
15% minstens jaar
achter in lager onderwijs
34% minstens jaar
achter in secundair
onderwijs
1 op 8 geen secundair
onderwijsgetuigschrift

20% van werklozen jonger
dan 25j
Doorgaans laag of midden
geschoold
Hoger geschoolden scoren
veel beter!

16% tussen 19-32j ernstige
psychische problemen =>
nood aan hulp
Maar 1 op 3 zoekt effectief
hulp
Grotere kans op depressie
na opkroppen problemen
in puberteit
Grotere kans op depressie
bij problematische
gezinssituaties
Nood aan vroegtijdige aanpak!

2.5 Een vergeten groep
Hulp te vaak gericht op jongeren en hun context
Juridische meerderjarigheid vanaf 18
... maar ook voldoende zelfstandig?
(gedwongen) hulpverlening valt weg
Veel jongeren willen van hulp (bemoeienissen) af => zelfstandig zijn
Kwetsbare jongeren => lek vangnet
Voortgezette hulpverlening kan ...
... sinds 1991 tot 21ste levensjaar
... maar kleine groep maakt deze keuze
Verlangen naar zelfstandigheid
Klaar met al die hulpverleners
Lonkende vrijheidsgedachte

6

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

2.6 Cruciale veranderingen
Jong volwassen: dynamische periode, niet altijd stabiele periode
Experimentele periode!
Verantwoordelijke, mature, volwassenheid lijkt nog niet voor meteen
it is a wide open road
Big opportunities: Hulp vragen:
Langer studeren
Langer thuis
Goede verzorging
Voorbereiding op een succesvol leven
... maar niet voor elke jongere
Onstabiele thuis
Geen thuishaven
Plaatsingsverleden
Toekijkende hulpverleners
Schoolmoeheid

Pas na enkele jaren
Soms al diep in moeilijkheden
Dealen met volgende moeilijke
levensperiode
Faalervaringen rijker
Cumulatie problematieken
Te hoge maatschappelijke verwachtingen
OCMW en VDAB: activeringsgedachte.
Zo snel mogelijk aan het werk!
Vermijden van langdurige
maatschappelijke kost

2.7 Aanpak
Opnieuw toekomst bieden
Geduldig zijn
Opletten om niet (opnieuw) bemoeierig over te komen
Niets opdringen
Duidelijkheid over wat met informatie van de clint
Kijken naar hun kracht
Spreek hun leerpotentieel aan
Coachende houding
2.8 Profiel van een goede jongerenbegeleider
Je bent een trainer en coach
Je bent een fijngevoelige acrobaat
(evenwicht sturen en loslaten)
Je bent een professionele kameraad
Niet de roerganger, wel de fokkenmaat op het schip!

7

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

Hoofdstuk 3: Niet Aangeboren Hersenletsel
3.1 Definitie
Een Niet Aangeboren Hersenletsel is een beschadiging van de hersen, door welke oorzaak, die na de
geboorte is ontstaan. Het letsel leidt tot een onomkeerbare breuk in de levenslijn.
De hersenbeschadiging heeft als gevolg dat het functioneren van de persoon niet meer loopt als voor
de beschadiging. Het kan gevolgen op het fysieke, sensorische, cognitieve en emotionele
functioneren. Net zo goed kan het een combinatie zijn van een beschadiging op de verschillende
functiedomeinen.
Mensen met een NAH zijn mensen die een normaal leven hebben geleid, en door een plotse
gebeurtenis is hun leven een zware beperking oplopen.
3.3 Oorzaken
3.3.1 Enkele belangrijke begrippen
De primaire beschadiging: hersenbeschadiging door het oorspronkelijke trauma wordt primaire
hersenbeschadiging genoemd. Dit is dus de beschadiging die optreedt op het moment van de impact.
Voor de eerste zorgen: afhankelijk van eventuele acties van omstaanders (allereerste zorgen
toedienen & alarmdiensten alarmeren).
Door snelle stabilisatie van de vitale functies (ademhaling, bloedcirculatie en bloeddruk) probeert
men verdere gevolgen of een secundaire beschadiging zoveel mogelijk te voorkomen.
De secundaire beschadiging: komt door veranderingen in de hersenen na een bepaalde tijd.
Voorbeelden: bloedingen, verhogingen van de druk, ...
De getroffen persoon verblijdt na het ongeluk/voorval meestal een tijdje op intensieve zorgen. Onder
controle houden v/d druk in hersenen is prioriteit.
Voor omgeving: zenuwslopende periode -> gewonde zweeft tussen leven en dood.
Het belang van begeleiding speelt hier een belangrijke rol (duidelijke informatie, administratieve hulp
en op zorginhoudelijk gebied.
Coma = toestand van bewustzijnsverlies/bewusteloosheid waaruit men niet gewekt kan worden.
Er is slechte tot afwezige controle van de basale lichaamsfuncties (ademhaling,
lichaamstemperatuur, bloeddruk, ...) waardoor men niet bewust kan reageren op prikkels. Er is geen
contact mogelijk met de buitenwereld. Dit bewustzijnsverlies kan kort zijn (enkele uren of dagen)
maar kan ook erg lang zijn (meerdere weken tot maanden).
Soms is het nodig dat een persoon met NAH op intensieve zorgen kunstmatig in een coma gehouden
wordt. Wanneer deze verdoving wordt afgebouwd geleidelijk terug bijkomen. Er bestaat altijd een
kans dat de getroffen persoon nooit uit de comateuze toestand raakt, ondanks veelvuldige prikkels of
stimulatie.
Posttraumatische amnesie of PTA: Amnesie is geheugenverlies en betekent dat men zich ook van
deze periode na het ontwaken uit coma later niets meer herinnert.
Een persoon met NAH is in deze fase wel bewust en wakker. Meestal kan hij ook praten en herkent
zijn familieleden. Wel vaak verward en gedesorinteerd wat tijd en ruimte betreft omdat hij niet
meer weet waar hij is of wat er aan de hand is.

8

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

3.3.2 Oorzaken van hersenletsels

3.3.2.1 Traumatische oorzaken:
Gevolgen van een plotse en externe factor. Het kan het gevolg zijn van een hersenschudding
(commotio cerebri) of een hersenkneuzing (contusio cereberi). Bij een kneuzing wordt het
hersenweefsel beschadigd. Bij een hersenschudding is dit niet het geval
Vb: verkeersongeval, val of opzettelijke verwonding, duikongeval met zuurstofgebrek
3.3.2.2. Niet traumatische oorzaken:
CVA (= Cerebro vasculair accident) is een plots doorbloedingsprobleem in de hersenen.
Dit is een plotse storing in de bloedvaten (= een vasculair probleem) in de hersenen
(cerebro). De gevolgen zijn erg aanvankelijk van de ernst van de bloeding en van de precieze
plaats in de hersenen waar de bloeding plaatsvindt. Dit kan gepaard worden met
verlammingsverschijnselen.
Anoxie is een zuurstofgebrek in de hersenen. Het kan voorvallen bij een hartinfarct of bij
longproblemen, maar net zo goed bij externe factoren.
Bv. rookintoxicatie, bijna-verdrinking, zuurstoftekort bij moeilijke bevallingen
Metabole stoornis is een NAH met als gevolg een stofwisselingsziekte. Het betekent dat een
bepaald enzyme niet goed werkt (enzyme = eiwitten die reacties, zeg maar samenwerking
tussen verschillende functies, versnelt.
o Ziekte van leigh: te weinig energie in lichaam opgewerkt, en hersencellen sterven af
Tumor kan ook de aanleiding worden van een NAH. Wanneer een tumor zich in de hersenen
ontwikkelt kan hij het weefsel aantasten. Een tumor in de hersenen creert een zekere druk.
Er bestaat een kans op beschadiging bij het wegnemen van de tumor.

9

NAH

Traumatisch

Ongeval
Kwestuur

Niet traumatisch

CVA
Tumor
Metabole stoornis

Neuro-
degeneratief

Dementie

MS
Parkinson,
Huntington,
Korsakov

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

3.3.2.3 Neuro degeneratieve oorzaken
Aandoeningen in de hersenen of met gevolgen voor de hersenen waarbij het ouderdomsproces
geleidelijk aan versnelt (of vervroegt).
Dementie
o Zie hoofdstuk 10: dementie
MS (= Multipele sclerose)
o Aandoening in het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg)
o Verstoort communicatie tussen sensorische functies en hersenfuncties
o Signalen die sensorische functies doorgeven aan hersenen worden verhinderd
o Zorgt voor littekenweefsel in de hersenen
o Prikkelgeleiding valt weg
o Immobiliteit, gevoelloosheid, ...
Parkinson
o Meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening.
o Er wordt minder dopamine aangemaakt.
Dopamine = stof die ervoor zorgt dat ons lichaam doet wat onze hersenen
vragen. Zorgt voor het signaal dat onze hersenen naar onze ledematen
sturen

o Mensen met Parkinson hebben minder cordinatie over hun bewegingen, en heeft
invloed op emoties en stemming

Huntington
o Degeneratieve ziekte waarbij hersendelen langzaamaan afsterven
o Gevolgen op lichamelijk als geestelijk vlak
Fysiek vlak: onwillekeurige bewegingen. Patinten ontwikkelen
evenwichtsstoornissen & moeilijkheden om te lopen
Geestelijk vlak: humeurigheden, prikkelbaarheid & achterdochtige houding
o Huntingtonpatinten geven vaak een rusteloze, nerveuze indruk.
o Patinten krijgen vaak een verkeerde diagnose toeschreven, omwille van de
gelijkende symptomen met Parkinson

Korsakov: symptomen gelijkend op dementie, maar te wijten aan vitamine B tekort
NAH kan op alle leeftijden ontstaan. NAH op jonge leeftijd wordt al wel eens verward met een
ontwikkelingsstoornis. Een adequate behandeling is slecht mogelijk wanneer een juiste diagnose
wordt gesteld.
Verder is de impact van de NAH op hersenen van een groot belang om ook de gevolgen te kunnen
inschatten. Veel is afhankelijk in welk hersendeel de NAH schade heeft aangericht.

10

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

3.4 Gevolgen
De beperkingen of stoornissen kunnen plaats hebben op het emotionele, cognitieve, seksuele, motorische of op het gedragsmatige domein. En, in tal van
situaties op een combinatie van deze verschillende domeinen.
3.4.1 Zichtbare (lichamelijke) gevolgen 3.4.2 Onzichtbare gevolgen
Verlamming
Gevoelsstoornissen
Geen of een verminderd gevoel in bepaalde lichaamsdelen, er kan ook
een veranderd gevoel of overgevoeligheid zijn
Halfzijdige gevoelsstoornissen (vrijwel altijd aan de kant van de
verlamming). Per persoon kan het verschillen welk gevoel verminderd is
(pijn, warmte, koude, houding, beweging, tast)
Evenwichtsproblemen
Problemen het zicht
Incontinentie
Spraakmoeilijkheden
Slikproblemen
Epilepsie

Vallen meestal na verloop van tijd op. Vaak pas wanneer het gewone
leven hernomen wordt. Een persoon met NAH is zich niet bewust van de
gevolgen op het vlak v/h psychisch functioneren, hij heeft een gebrek aan
ziekte-inzicht .
Cognitief:
o Neglect: verwaarlozing van een lichaamshelft en een deel van de
ruimte om de persoon heen zonder zich hier bewust van te zijn. De
verlamde zijde wordt niet als deel van het lichaam ervaren
o Aandacht- en concentratiestoornissen
o Geheugenstoornissen
o Constante vermoeidheid
o Taalstoornis: afasie = moeite met vinden van woorden, problemen
met het vormen of begrijpen van taal, gebruik van rare zinnen,
gebruik van lange zinnen of te veel praten, informatie letterlijk
nemen ipv figuurlijk
Gedragsmatig
o Niet kunnen leren van ervaringen: overmoedig en riskant gedrag,
zelfoverschatting
o Verstoorde controle: ongeduldig, impulsief, rusteloos of gejaagd,
prikkelbaar, agressief (verbaal of lichamelijk)
o Ongeremd gedrag: praten zonder ophouden, van hak op de tak
springen, vaak zelfde verhaal vertellen, andere onderbreken, ...
o Apraxie: moeite met het uitvoeren van handelingen
Emotionele instabiliteit
o Sociaal onaangepast gedrag, vloeken en agressiviteit, snel huilen,
verhoogde prikkelbaarheid, veranderd gevoel voor humor,
gebrekkig zelfvertrouwen

11

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

12

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

3.4.3 NAH en aandacht

Arousal: mate van alertheid (waaktoestand,
veel alert dan in sluimertoestand)
Volgehouden aandacht: hoelang kunnen we
ons concentreren
Verdeelde aandacht: aandacht over
verschillende objecten op hetzelfde moment
verdelen
Gerichte aandacht: op n prikkel
concentreren
Sturing of verschuiving: vermogen om onze
aandacht naar een nieuwe prikkel te sturen
die op dat moment relevant is.

Filtermodel van Broadbent:

Deze verstoorde informatieverwerking heeft een aantal rechtstreekse gevolgen:
Motoriek = verstoord
o Vb. combinatie denken bewegen (wandelen en praten tegelijk)
o Vb. automatische complexe handelingen (autorijden, koken, ...)
Inhibitie = verstoord
= onze innerlijke rem, eerst denken, dan handelen/spreken, je tegen prikkels kunnen
verzetten (gedachten die in je opkomen)
Neglect = verwaarlozing van een lichaamshelft
3.5 Invloed van de gevolgen
ADL (= activiteiten in het dagelijks leven) Mobiliteit Communicatie
Relaties Wonen, werken, studeren en vrije tijd
Administratie, budgetbeheer en financin Persoonlijke ontwikkeling
3.6 Hoe omgaan met NAH?
Iedereen met NAH is anders, geen twee mensen zijn gelijk!!!
Aanpak: verschillend, afgestemd op ieders behoefte

13

Arousal

Volgehouden
aandacht

Verdeelde
aandacht

Gerichte
aandacht
Sturing of
verschuiving

VERTRAGING

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

3.6.1 Medicamenteuze mogelijkheden
Hulp bij inhibitie van ongewenst gedrag: implusliviteit
Hulp bij depressie
Hulp bij angst (door massale stroom aan prikkels en indrukken)
GEEN medicijn dat NAH oplost!
3.6.2 Ortho-agogische mogelijkheden
Ordenen van prikkels en informatie
o Voorspelbaarheid van de omgeving
o Stap voor stap werken
o Eenvoudige, eenduidige boodschappen
o Prikkelarme ruimte
Reactie op ongewenst gedrag
o Zien als onvermogen om anders te uiten
o Rustig en corrigerend reageren
Zorg voor succeservaringen!
Correcte informatie geven
Kader het gedrag van PmNAH
Bespreken van onderlinge verwachtingen
Omgeving NAH vriendelijk
3.7 Hulpverlening voor mensen met NAH

Vb. vraag: leg uit aan de hand van minimum n concreet voorbeeld dat NAH een onomkeerbare
breuk in de levenslijn met zich meebrengt.

14

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

Hoofdstuk 4: Arbeidszorg en sociale economie

4.1 Een antwoord zonder drempel: arbeidszorg
Arbeidszorg richt zich op iedereen die nog niet toe is aan een betaalde job, iemand in
werkloosheid, iemand met leefloon, ...
Nog geen ervaring heeft of de stap naar een betaalde job en de behorende verwachtingen
nog te groot is
Je houdt je uitkering
Onder begeleiding op zoek naar
antwoorden
o Opleiding
o Vrijwilligerswerk
o Maatwerk
o Reguliere arbeidsmarkt
o ...

4.2 Een job op maat: sociale economie
Betaalde job maar op maat
Doelstellingen

Tewerkstelling creren en competenties versterken: meer tewerkstelling en
meer mensen op de juiste job is beter voor iedereen
Doorstroom realiseren
Duurzame ontwikkeling: oog voor milieu
Arbeid voor kapitaal: niet gaan voor opbrengst maar mensen werk bieden
Democratische besluitvorming: inspraak van betrokkenen
Maximale transparantie: relaties, financin, beleid open houden
Kwaliteitsvolle relaties: win-win partnerschappen
Positieve inbedding in de maatschappij: samenwerken in de maatschappij

4.3 Taken van sociale economie-ondernemingen
Inzetten op loopbaan en doorstroom: oog voor het versterken en prikkelen van de
competenties van de werknemers via een doorgedreven begeleiding
Werk bieden op maat: job aangepast aan de werknemer ipv plaats werknemer aan de job
Samenwerken: zich lid voelen van een team, eigen verantwoordelijkheden ter harte nemen,
leren samenwerken als een team, onder gezag van een leidinggevende kunnen functioneren,
...

15

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

4.4 Vormen
4.4.1 Maatwerkbedrijven
Wat is het?
o Organisaties/onderneming die de inschakeling van doelgroep werknemers als
kerntaak hebben. Economische activiteiten worden daaraan aangepast.
o Maatwerkbedrijven kunnen bijkomende ondersteuning krijgen om hun kerntaak te
realiseren en infrastructuuraanpassingen te doen

Voor wie?
o Personen met een arbeidshandicap
o Personen met een psychosociale arbeidsbeperking
o Uiterste kwetsbare personen
(minstens 24 maanden niet aan het (betaalde) arbeidsleven deelnemen)

Voorwaarden: sociale werkplaats moet
o Werk op maat voorzien,
o Begeleiding en opleiding geven,
o Inspanningen leveren om hen naar de gewone arbeidsmarkt te laten doorstromen.
o Kerntaak is tewerkstelling doelgroep
o Minstens 20 werknemers
Focus op doorstroom !!
4.4.2 Lokale diensteneconomie
Overheid bouwt dienstenaanbod uit dat maatschappelijke n oden invult n tegelijk kansen
creert voor personen die om verschillende redenen moeilijk uit de werkloosheid raken.
o Vzws, lokale overheden, intergemeentelijke samenwerkingen, creren een job die
lokaal een meerwaarde is

Wat?
o Een actief en competentieversterkend traject aanbieden aan mensen die om
verschillende redenen moeilijk uit de werkloosheid raken,
o Een aanvullend dienstenaanbod voorzien dat inspeelt op lokale noden en evoluties
en waarbij de maatschappelijke meerwaarde centraal staat,
o De principes van maatschappelijk verantwoord ondernemen in de diensten
verankeren.
Voorwaarden
o Gericht op doorstroom: plaatsen worden ingezet voor mensen die ondersteuning
echt nodig hebben (na max. 5, stap zetten naar gewone arbeidscircuit stage bij
potentile reguliere werkgever)
o Goede begeleiding: krijgen specifieke opleiding, begeleiding en ondersteuning op de
werkvloer
o Voordelen voor de maatschappij: vaak voor en door kansarmen
o Voorbeelden:
Sociaal wassalon, klusjesdienst, tuinonderhoud, buurtgerichte kinderopvang,
fietspunten, energiesnoeiers, vervoers- en boodschappendiensten,
schilderwerk,..

Gericht op doorstroom naar de reguliere arbeidsmarkt!!
Vb vraag: zet enkele overeenkomsten en verschillen op een rijtje tussen arbeidszorg en
sociale economie

16

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

Hoofdstuk 5: Intrafamiliaal geweld
Leerdoelen
Bespreek oorzaken, gevolgen, symptomen van IFG in de volwassenheid
Bespreek ondersteuningsnoden van mensen die met IFG geconfronteerd worden
Beargumenteer de eigen visie ivm de omgang met clinten die IFG meemaken
5.1 Begrip
Sociaal, cultureel en tijdsgebonden constructie
= tot halverwege 20ste eeuw kon een man zijn vrouw of kind slaan (was niet strafbaar)
= 21: wetsvoorstel om een geweldloze opvoeding in burgerlijk wetboek te plaatsen krijgt
weerstand (pedagogische tik kan toch?)
Fysiek Seksueel
Meest zichtbaar
Slachtoffers lijden niet alleen lichamelijk
Emotionele belasting => gevoel nooit veilig
te zijn
o Slaan, schoppen, aan de haren trekken,
met een voorwerp gooien, wurgen,
opsluiten, ...
Economisch
Financieel afhankelijk maken
Geld afnemen
Maakt andere vormen van geweld mogelijk
o Gezinsuitgaven in detail controleren,
verhinderen dat slachtoffer eigen job of
inkomen verwerft, geld afnemen, ...
Andere vormen:
Stalking
Eergerelateerd geweld = geweld waarbij de
eer of reputatie van een persoon, familie of
gemeenschap wordt bedreigd of aangetast.
Vechtscheidingen (ernstige gevolgen voor
kinderen van, ...)

Komt net zo goed in een relatie voor
Slachtoffer zwijgen vaak (loyaliteit, angst,
schaamte, ...)
Integriteitsverlies (= jezelf verliezen, het
gevoel hebben dat je lichaam niet meer van
jezelf is)
o Vernederende seksuele voorstellen,
gedwongen seksuele handelingen of
aanrakingen, verplicht worden tot
porno kijken, ...
Psychisch/emotioneel
Komt vaakst voor
Wordt als ergste vorm ervaren
Vernietigt normaal functioneren +
zelfvertrouwen
Ernstige gevolgen
o Vernederen, bedreigen, contact
verbieden, negeren, voortdurend
controleren, dreigen met zelfmoord, ...

5.2 Definitie IFG
= Elk dwingend en/of intimiderend gedrag, dat uitgeoefend tegenover een gezins- of familielid of
(ex-) intieme partner en dat gepaard gaat met geweld of dreiging met geweld en een langdurige
invloed heeft op het gezin of de individuen in het gezin.

17

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

5.4 Oorzaken: een complex samenspel
Niet beperkt tot een bepaalde klasse of cultuur.
Verschillende theorien ?

=> komt voort uit patriarchaat? (= mannen willen vrouwen & kinderen beheersen &
bezitten)

=> of reactie op emancipatie? (= vrouwen zijn zo sterk geworden in maatschappelijk-
en gezinsleven dat mannen een existentile crisis doormaken)

=> psychopathologie?
=> sociale omstandigheden?

Risicofactoren
Invloed sociale context, sociaal economische omstandigheden en cultuur
Persoonlijke geschiedenis

=> Opgegroeid in onveiligheid
=> Hechtingsmoeilijkheden
=> Gebrek aan taal om emoties te vertolken
=> Middelengebruik (alcohol, drug)

Er moet in elke situatie opnieuw moeten worden onderzocht wat er in deze relatie en situatie leidt
tot gewelddadige uitbarstingen. Relationeel geweld is zelden een gesoleerd probleem dat zich
enkel beperkt tot het individuele slachtoffer- of pleger perspectief. Wordt vaak van generatie op
generatie doorgeven
5.5 Partnergeweld

Intiem terrorisme: Situationeel geweld:

- duidelijkere dader-
slachteroffer rol

- ene persoon wil andere
domineren & controleren,
andere terroriseert de
andere
- geweld is intentionele daad
om partner te controleren
op dwingende manier
- vaker man die vrouw
terroriseert
- psychopathologische
achtergrond

- komt veel vaker voor
- dader, slachtoffer rol lopen
door elkaar (beide partners
spelen een rol in het
oplopend conflict)
- geweld is hier niet
doelgericht om bepaalde
zaken te bekomen, maar
gaat om verlies van controle

18

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

5.6 Fasen bij situationeel geweld
Gevolg van het niet tegemoetkomen aan het romantische beeld van het gelukkige gezin
Geen sociaal aanvaardbare expressie vinden voor de teleurstelling hierover, ...
o ... kan leiden tot een destructieve dynamiek
1. Spanning loopt op:
a. Pleger heeft driftbuien, bedreigt de andere persoon, hanteert
zware stiltes, is prikkelbaar, slechtgehumeurd, maakt bruuske
gebaren, mokt, ...
b. Slachtoffer voelt zich bezorg, probeert de sfeer te verbeteren, let
op eigen gebaren en woorden of probeer zijn/haar partner te
ontwijken of tevreden te houden om het geweld te voorkomen of
uit te stellen
2. Crisismoment: escalatie
a. Soms naar aanleiding van een futiliteit (te laat gegeven, te luid gepraat, iets nieuws
gekocht, ...), soms zonder duidelijke aanwijsbare oorzaak
b. Agressor valt andere persoon verbaal, psychisch, fysiek, seksueel of economisch
c. Slachtoffer voelt zich vernederend, kwaad, droevig en heeft het gevoel dat de
situatie oneerlijk is

3. Ontkenning van gewelddadig incident
a. Schuld wordt bij de andere gelegd
b. Slachtoffer probeert verklaringen te begrijpen, hoopt de agressor te helpen
veranderen, twijfelt aan de eigen percepties, voelt zich verantwoordelijk voor de
situatie en stelt zich in de plaats van de agressor
c. Dader maakt vaak de belofte dat het nooit meer zal gebeuren
en meent dit meestal ook echt.

4. Wittebroodsweken
a. Agressor vraagt om vergiffenis, maakt beloftes, wil vergeten,
wordt geholpen, wil vergeven worden, praat over therapie of
zelfmoord
b. Slachtoffer geeft dader een kans, zorgt voor hulp, merkt de
inspanningen op en verandert de eigen gewoontes
c. Soms zijn dit heel intense periodes waarin de verbondenheid
terug sterk wordt gevoeld. Er wordt langs 2 kanten moeite
gedaan om in de relatie te investeren

19

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

5.7 Ontstaan van escalaties
Wanneer we in (relatieve) rust verkeren kunnen
we beschikken over controle over onszelf. Dit
wordt ook wel het reflectief brein genoemd
waarmee we in staat zijn om bewust te kiezen
voor onze handelingen. Het is mogelijk om ons in
te leven in anderen en te reflecteren over onze
eigen daden en woorden
Naarmate de spanning stijgt, verandert er van
alles in ons lichaam. Dit zie je op de Y-as. De
spanning kan stijgen door ruzies, frustraties op
het werk, financile zorgen, conflicten in relaties,
vermoeidheid, teleurstellingen, ... Soms verkeren
mensen chronisch in een staat van verhoogde
spanning bv. ten gevolge van traumas
Naarmate de spanning toeneemt, evolueert prikkelbaarheid naar boosheid en in het uiterste
geval tot razernij. Aan de andere kant van waakzaamheid, via angst evolueren naar paniek.
Vaak gaan boosheid en angst ook hand in hand. Op het moment dat een bepaalde grens
overschreden raakt, komt men tot een point of no return. Hier verliezen mensen de
controle en gaan mensen door het lint. Geweld, in welke vorm ook, kan hiervan het gevolg
zijn.
! Alcohol en andere middelen zijn op zich zelden de oorzaak van geweld. Wel zorgen ze ervoor dat
de remmen af gaan. Middelenmisbuik zorgt er wel voor dat er sneller sprake zal zijn van geweld. !
5.8 Gevolgen
Opgroeien/ leven met geweld

Chronisch gevoel van onveiligheid (gewoon leven niet meer mogelijk)
5.9 Slachtoffers
5.9.1 Invloed van IFG op de slachtoffers
Zeer negatief zelfbeeld
Schuldgevoelens tegenover kinderen
relatie met de kinderen komt nog
meer onder druk te staan!
Isolement (reactie anderen?)
Verslavingsproblematiek
Medische lijdensweg

20

Onderzoek WHO
Zwanger en slachtoffer?
16% meer kans op kindje met ondergewicht

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

5.9.2 Kinderen die geconfronteerd worden met geweld
Psychisch en emotioneel Sociaal Gedragsmatig
Angst, irritatie, onrust,
lusteloosheid en bezorgd
Psychosomatische klachten
Meer kans op depressie
Laag zelfbeeld,
wantrouwen volwassenen,
vervormd
man/vrouwbeeld.

Houden zich afzijdig
Moeilijker kunnen inleven,
moeilijkere sociale
aanpassing
Heeft invloed op verdere
intieme relaties (vaker
eenzaam voelen)
Groter risico op herhaling
van IFG in volgende relaties

Verhoogde mate van
agressie
Vlugger boos, tegendraads
gedrag en hyperactiviteit
Ondermaatse prestaties op

school (concentratie-
moeilijkheden)

5.9.3 Daders
Relatiebreuk Geen contact meer met slachtoffer Vrienden verloren Werk verloren
Moeten verhuizen Overspannen van geworden Drank- of drugsprobleem
Neerslachtig geworden Negatiever gedachtegang
Andere gevolgen (depressie, moeite andere vertrouwen, schaamte, gevolgen ook slachtoffer te zijn)
5.10 Oudermis(be)handeling
5.10.1 Definitie
= Handelen of nalaten van handelen vanuit een persoonlijke of professionele relatie waardoor
oudere (herhaaldelijk) lichamelijke/psychische/materile schade lijdt in een positie van
afhankelijkheid
Mantelzorger kan onbewust niet adequaat, niet passend, handelen
Oorzaken
Onmacht (multiple taken + eigen huishouden)
Onkunde
Onwetendheid (onvoldoende kennis)
5.10.2 Vormen van oudermis(be)handeling
Lichamelijk: slaan en shoppen, knijpen, mond
afplakken, ...
Schending van rechten: schendig van de
privacy, briefgeheim, woonstschennis of
huisvredebreuk, niet eerbieden van godsdienste
of filosofische overtuiging, ...
Seksueel: betasten, ongewenste intimiteiten,
verplicht porno kijken, begluren,
Psychisch: treiteren, petsen, dreigen, schelden,
intimiteren, ...

Verwaarlozing:
- Lichamelijk: onvoldoende voedsel of drinken
aanwezig, onvoldoende persoonlijke of
huishoudelijke hygine
- Psychisch: geestelijke behoeften worden
genegeerd zoals aandacht, liefde, emotionele
zorg en respect
Financieel en materieel: wegnemen of
profiteren van bezittingen van de oudere

21

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

5.11 Hulpverlening
1712 Awel (102) voor jongeren Teleonthaal (106)
Dringende interventie politie
(101)

Dringende medische hulp (112) Huisartsen

Elk CAW heeft werking rond IFC
Woonzorglijn (02/5537500) voor ouderenmis(be)handeling buiten de privsfeer
Elk vermoeden van IFG is het waard ernstig te nemen
Vertaal je vermoeden in een bezorgdheid
Tracht vooroordelen opzij te zetten
Luister
Overleg met team/andere hulpverlener
Vb vraag: Geef aan wat het verschil is tussen mishandeling en misbehandeling. Maak dit duidelijk aan
de hand van een voorbeeld op fysiek vlak.
Hoofdstuk 6: Ouderdom
6.1 De invloed van perceptie over ouderen op ouderen
50 +, ...
Soms al wel eens angst geheugen te verliezen: sleutels, vergeten, gasfornuis dicht
Moeite om technologische ontwikkelingen bij te houden (snelle evolutie ...)
Angst voor mogelijke achteruitgang van het geheugen.
Perceptie over ouderen heeft een invloed = self-fulfiling prophecy
Een positieve kijk heeft een effect op een gezonde levensverwachting
Mensen met een positief beeld over ouder worden leven gemiddeld 7,5 jaar langer!
Belangrijke rol voor sociale netwerken: mensen met positieve instelling => meer sociaal
contacten => langer leven
6.2 Het ouder wordend geheugen
Moeilijker om nieuwe indrukken/informatie op te doen, ... maar niet onmogelijk!
Ons geheugen blijft nieuwe indrukken opdoen, ook al gaat dat moeizamer
Het idee van een VOL geheugen klopt niet
Sommige info geraakt niet in ons geheugen. We moeten me de info die we willen opslaan
ook wat doen. => Elaboratie
Onze geheugenprestatie neemt geleidelijk met het ouder worden af.
o => vanaf onze twintigste!
o => vanaf onze zestigste gaat de lijn steiler naar beneden lopen

22

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

6.3 De werking van ons geheugen
Zintuigelijk geheugen: zien, horen, voelen, ruiken, proeven. Zet onze waarneming heel even op een
geheugenplaatje vast
Auditief geheugen: zet uitgesproken zin vast zodat we ons op het einde van een zin de
eerste woorden kunnen herinneren, anders zouden we nooit de ganse zin begrijpen
Visuele geheugen: we zien plaatjes, met net omdat we al de plaatjes snel achter elkaar zien
kunnen we een coherente beweging zien. We kunnen zo begrijpen dat de plaatjes met elkaar
verband houden
Korte termijngeheugen : minder dan een minuut onthouden (telefoonnummer)
Werkgeheugen: wanneer er bewerkingen plaatsvinden in het kortetermijngeheugen
(rekensom)
Langetermijngeheugen: langer dan een minuut

Niet-declaratief geheugen: onbewuste processen
o Procedureel geheugen: betreft handelingen (fietsen)
Priming: reageren op een prikkel die we kennen, er mee vertrouwd zijn of
ons bezig houdt
Conditionering: we associren een prikkel met een te verwachten gevolg en
passen ons gedrag hierbij als automatisch aan
Declaratieve geheugen: bewust uitdrukken van info (verbaal of visueel)
o Episodisch: gaat over gebeurtenissen, ervaringen
Prospectief: we kijken vooruit, wat we kunnen of willen doen
Autobiografisch: gebeurtenissen waarin we zelf een rol hebben gespeeld (als
getuige of als participant)

o Semantisch: betekenis (getallen, begrippen, namen, plaatsen, ...)

23

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

Wat is het meest aangetast door veroudering?
Antwoord: werkgeheugen & episodisch geheugen
Werkgeheugen
o = informatie in je hoofd houden die nodig is voor het uitoefenen van een taak =>
informatie is veranderlijk, wordt steeds aangepast naargelang de taak vordert
(koken, hoofdrekenen, ...)
o Ouderen
Moeilijker om nieuwe elementen te verwerken
Moeilijker om oude, irrelevante, elementen los te laten

Denksnelheid: gaat erover hoe snel je bent in het verwerken van nieuwe informatie
= Belangrijkste mentale vaardigheid die erop achteruit gaat vanaf ons twintigste.
o Reactiesnelheid: gaat erom hoe snel je dit in een handeling kan omzetten
o Brein van een kind is een stuk adaptiever dan dat van ouderen.

Ouder worden
Allemaal kommer en kwel?
o Neen !
Woordenschat: beter dan jongeren
Wereldkennis: beter dan jongeren

6.4 Een emotioneel evenwicht
Ouderen zijn rustiger
Mogelijke redenen?
o Ervaring: het komt goed
o Keuzes geen grote gevolgen meer op lange termijn
o Minder hoge: meer realistische verwachtingen
o Beter herinterpreteren
Kleinere neiging tot neuroticisme (= ze maken zich minder druk, ze zijn minder gevoelig voor
over wat anderen over hun denken, ze piekeren minderen
MAAR: op hoge leeftijd toch meer kans op depressie (door toename verlieservaringen)
o Meer verlieservaringen (verlies lichamelijke functies, verlies leeftijdsgenoten en
dierbaren, sombere terugkijk op het leven)
o Afname van neuronen (belangrijke gebieden voor het verwerken van negatieve
emoties)
Belangrijke inzichten!!
1. De vaardigheid om nieuwe informatie te onthouden neemt af bij het ouder worden
2. Ook de denksnelheid, concentratievermogen en mentale flexibiliteit neemt af
3. De afname begint al rond onze twintigste, het verergert niet plots na ons pensioen
4. Ouderen kunnen minder goed irrelevante informatie negeren
5. Ook mentale functies die niet worden aangetast: woordenschat en wereldkennis
6. Een positieve kijk op het ouder worden => invloed op gezondheid.
7. Ouderen zijn emotioneel evenwichtiger dan jonge mensen

24

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

Hoofdstuk 7: Werken met ouderen: Verlies, loslaten en veerkracht
7.1 Inleiding
Loslaten
Veerkracht is de competentie om, na een tegenslag, weer met positieve energie in het leven te komen
De drijfveer v/d veerkracht = zin van het leven (de zin om verdere te gaan, ondanks ongemakken of verliezen die aan het leven eigen zijn)
Levenszin is niet de exclusieve verantwoordelijk v/d persoon in kwestie, ook de verantwoordelijkheid voor direct omgeving en van de maatschappij
7.2 Verliesthemas
Een beperkte mobiliteit Het lege nestsyndroom Verlies van de illusie van de onsterfelijkheid
Oorzaken
Ziekte, bedlegerigheid, armoede
Groter risico tot vereenzaming
Twee vormen van eenzaamheid
Emotionele eenzaamheid: gevoel dat je
je verhaal niet meer kwijt kan, niet meer
begrepen worden, niet meer mee te
tellen
Sociale eenzaamheid: je hebt met minder
mensen contact dan je zou willen
Ouderen zijn niet per definitie eenzaam
Risicogroepen bij eenzaamheid bij ouderen:
Afgenomen mobiliteit
Recent gepensioneerden (tijd nodig om
nieuw evenwicht te vinden)
Recent verweduwde
Partners van dementerende patinten
Partners van langdurig zieken

= geen gemeenschappelijke zorg meer voor de
kinderen, althans geen alledaagse zorg meer
onder hetzelfde dak (voor sommige betekent dit
een verlieservaring, voor andere nieuwe
mogelijkheden)
Kleinkinderen geven nieuwe kansen:
o Een nieuwe tederheid
o Een tweede opvoedingsproject
o Het nemen van gemiste kansen
(te weinig tijd gehad voor de eigen
kinderen, nu tijd voor de
kleinkinderen)

Grootouders => meer geduld voor de
kleinkinderen => hun eigenheid makkelijker
accepteren
Pensionering
Niet meer bij het actieve bevolkingsdeel
Als niet meer productief beschouwd?
Verlies van (maatschappelijke) rol
Verlies van inkomen

=> lichamelijke veranderingen en verstoringen =>
verwerking erg afhankelijk van persoon tot
persoon
Het uiterlijk:
Belangrijke rol in tot stand komen van
contacten
Roept ideen op over de innerlijke
eigenschappen van de anderen
Geleidelijk aan raakt men verder
verwijderd van het ideaalbeeld van de
jongeling
De illusie van onsterfelijkheid maakt plaats voor
een realistisch besef van tijdelijkheid (voor
sommige betekent dit een onoverkomelijke
verlieservaring, voor andere een inspiratie om
met de resterende tijd bedachtzaam om te gaan
en deze zo zinvol mogelijk in te vullen

25

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

7.3 Hoe omgaan met verlies?
Hoe NIET omgaan met verlies? Hoe WEL omgaan met verlies?
Regressie: terugval naar een vorige
levensfase, milde vorm is nostalgie.
o Nostalgie (milde vorm van
regressie): verheerlijken van
het verleden is ook een
aanklacht tegen het heden!
o Persoon presenteert zich als
een passieve, berustende
persoon. Hij/zij zal weinig
ondernemen om de actuele
situatie aan te passen
o Verdoken beschuldiging tegen
omgeving, maatschappij of het
lot

Depressie: ontevredenheid => piekeren
over negatieve ervaringen uit het
verleden, geen vrede met het heden en
verwacht een negatieve toekomst
Ontkenning: niet aanvaarden van de
ouderdom, verzet tegen de realiteit,
negeren van leeftijd en verlies
Delegeren: niet gerealiseerde idealen
of levensprojecten doorgeven aan
anderen

Aanvaarding na de realiteit (... na rouwarbeid)
Bewust van mogelijkheden en
beperkingen
Genieten van het leven en doorgaans
optimistisch
Positief tegenover andere mensen
Accepteren van andere opinies en
gewoontes
Meerderheid van de ouderen slagen er goed in
om met verlies of tegenslagen om te gaan.
Blijk van veerkracht: cognitieve-emotionele
vaardigheid om met tegenslagen om te gaan.
=> Positief zelfbeeld behouden.
Hoe doen ze dat ?
Assimileren: ondernemen van zelf
correctieve acties (lichaamsbeweging,
hulpmiddelen zoeken, bevestigende
omgeving zoeken)
Accommoderen: onbereikbare doelen
loslaten en vervangen door andere.
Zingeving: vaardigheid om met andere
mensen om te gaan, empathie voor
andere te hebben (niet vanzelfsprekend
na verlieservaringen)

26

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

Waar of niet waar?
- Dementie is geen ziekte (waar)
- Dementie begint niet altijd met vergeetachtigheid
(waar)
- Dementie is voor oude mensen (niet waar)
- Dementie is je woorden niet meer vinden (niet
waar)
- Als je dementie vroeg ontdekt, kan je het genezen
(niet waar)
- Er bestaat een vaccin tegen dementie (niet waar)
- Mensen met dementie mogen niets meer zelf
beslissen (niet waar)

Niet iedereen die Alzheimer heeft, heeft dementie

versus

Niet iedereen die dementie heeft, heeft Alzheimer

Hoofdstuk 8: Kwaliteit van leven
8.1 Basisprincipes
Multi-dimensioneel
Universeel
Subjectief
8.2 Kwaliteit van Leven in kaart brengen
Psychisch welbevinden = je
goed voelen in/met

Lichamelijk welbevinden = je
lichaam als positief ervaren

Sociaal welbevinden = gevat
zijn in een netwerk van relaties
met anderen

Je gedachten,
herinneringen, gevoelens
Het beeld dat je van jezelf
hebt
Je verleden en heden
Toekomstperspectief
Vrede hebben met het
nakende levenseinde
Kunnen omgaan met
allerlei verlieservaringen

Gevoel van zintuigelijke en
motorische mogelijkheden
Positieve evaluatie van het
uiterlijk
Beperkingen dienen zich
aan wat
vanzelfsprekend was, blijft
dat niet

Duur en frequentie zijn
heel individueel bepaald
Tevreden als men
Iets kan betekenen voor
iemand anders
Het besef dat je op
betekenisvolle anderen
kan rekenen, terugvallen
Eenzaamheid door isolatie
en gebrek aan emotionele
verbondenheid met
iemand

Materieel welbevinden =
kwaliteitsvol wonen,
verplaatsen, kleden, eten, ...

Cultureel welbevinden: Hoe
kijkt de maatschappij naar jou?

Existentieel welbevinden = de
mate waarin je zin kan geven
aan je bestaan

Ook bij ouderen is dit sterk
individueel bepaald
De ene is tevreden met
weinig, de andere wil
liever wat luxe om in te
leven

Rechten en plichten
Inclusie
...

Behoefte aan gedragen
worden door iets dat ons
overstijgt
We willen een doel en een
richting in ons leven
Waardigheid

Hoofdstuk 10: Dementie
10.1 Inleiding
Er bestaan geen demente
Enkel mensen met dementie
Mensen zijn niet de ziekte, ze hebben de ziekte
10.2 Het begrip dementie
Geen diagnose maar fase van een ziekte
Verlies van autonomie
Door een hersenaandoening
Progressieve achteruitgang
(= de achteruitgang wordt groter en groter)
Vermindering van de aanpassing aan de omgeving
Niet tijdelijk (cfr delier, acute verwardheid)

27

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

10.3 Kenmerken
10.3.1 Kernsymptomen
Stoornissen in het kortetermijngeheugen:
Onthoudt de recente gebeurtenissen niet meer,
slaat nieuwe indrukken moeilijker op, vergeet
wat men gegeten heeft, vertelt of vraagt steeds
opnieuw hetzelfde, vergeet wat hij aan het doen
is en waarom bepaalde handeling stellen, men
raakt sneller de draad kwijt, verlies van alles en
vergeet afspraken

Stoornissen in het langetermijngeheugen:
Er komen steeds meer gaten in het
autobiografisch geheugen, nieuwe informatie
gaat het snelst verloren, jeugdherinneringen
blijven langer intact net zoals
oorlogsherinneringen of aangrijpende familiale
gebeurtenissen

Desorintatie in tijd en ruimte:
Feiten en aanknopingspunten gaan verloren,
weten niet meer welke dag, welk jaar of welk
seizoen het is, vergeet of het ochtend of avond is,
zorgt voor nachtelijke onrust (= breekpunt voor
familie), weet niet meer waar hij woont of weet
niet meer waar de toiletten zijn (= desorintatie
in plaats)

Desorintatie in persoon:
Herkent bekende mensen niet meer latere
fase, kent buurvrouw, nicht of echtgenote niet
meer, herkennen eigen spiegelbeeld niet meer
waardoor ze bang worden en agressief gaan
reageren

Afasie:
= taalstoornis, wat hij ziet of hoort niet meer
kunnen benoemen, verder gevorderde fase:
alleen nog maar losse woorden gebruiken of
betekenisloze stroom van woorden, eindstadium:
alleen nog maar klanken, niet alleen gesproken
maar ook geschreven taal

Apraxie
= verminderde mogelijkheid om doelgerichte
praktisch handelingen te kunnen uitvoeren
Agnosie:
= identificeren van voorwerpen, geluiden, geuren
en dergelijke, kan wel nog zien, horen, ruiken en
voelen maar herkent het waargenomen niet

Stoornis in de uitvoerende functies
= hogere controlefuncties, plannen, organiseren en abstraheren, moeilijkheden in het uitvoeren van complexere handelingen
OPGELET: afasie, apraxie, agnosie en de stoornis in de uitvoerende functies komen niet noodzakelijk gelijktijdig voor. Iemand die lijdt aan dementie kan
bijvoorbeeld afatisch zijn, maar niet apractisch.
10.3.2 Secundaire symptomen
Confabuleren = gaten in geheugen
proberen opvullen met fantasie

Stemmingswisselingen Gedrag veranderen Ontremming

Gevoelens van angst en ontredding Herhalen van woorden Hallucinaties Decorumverlies = vergeten de
fatsoensnormen (ongepast gedrag
vertonen)

Afhankelijk van de plaats van de letsels, ziekte
Vb. spraak, persoonlijkheid, stereotiep gedrag, ontremming, ziekte inzicht, sundowning, gedrags- en stemmingsstoornissen, confabuleren, decorumverlies

28

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

10.3.3 Diagnostiek
Lange periode tussen eerst verschijnselen en uiteindelijk stap tot diagnosestelling, duurt 2 tot 3 jaar tot de diagnose gesteld wordt na de eerste symptomen.
Aantal criteria voor diagnose van dementie
1.Geheugenstoornissen n of meer van de volgende congitieve stoornissen: afasie, apraxie, agnosie, stoornis in het denken
(met betrekking tot plannen maken, organiseren, logische gevolgtrekking, abstraheren, ...)

veroorzaken beide een betekenisvolle beperking in het sociaal en beroepsmatig functioneren
Jongdementie: wanneer de symptomen voor 65+ voorkomen.
10.3.5 Vormen
Alzheimer
Probleem in eiwitten in de hersencellen (Amylod)
Fout in de eiwitten, klitten samen en vormen Plaques waardoor geen signaal meer doorgegeven. Zenuwcellen sterven af, informatie gaat verloren
Enkele hersencellen is nog geen probleem, pas een probleem als veel cellen afsterven
Patinten hebben geen ziekte-inzicht
Geheugenstoornissen staan op de voorgrond
o Vroege stadia: verstrooidheid (niet meer terugvinden van voorwerpen of herhalen van vragen)
o Volgende stadia: functioneren van het geheugen nemen verder af, belangrijke zaken worden vergeten (gemaakte afspraken of afzetten gasfornuis)
o Later: lange termijngeheugen gaat stelselmatig verloren, eenvoudige handelen worden moeilijker (aankleden, telefoneren, openen van deur met
sleutel)
o Taal en abstract denken wordt aangetast
Vasculaire dementie
Bloeddoorstroming in onze hersenen
Gevolg van n infarct of meerdere (mogelijk
kleinere) infarcten
Gebrek aan zuurstof
Symptomen gelijkaardig aan Alzheimer, maar
evolutie loopt verschillend
Cardiovasculaire problemen
Infarctjes zijn zo klein dat je er niets van merkt.

Alcoholgerelateerde dementie
Langdurig excessief drinken
o Ziekte van Alzheimer of syndroom van Korsakoff
Ernstig tekort aan vitamine B1
Falen kortetermijngeheugen, confabuleren om dit
te verdoezelen
Geheugenverlies maakt patinten onzeker
Niet progressief (na stoppen met drinken en
inname vitamine B1 symptomen stabiel,
verbetering in functioneren

Parkinsondementie
Problemen met houding & motoriek
Cognitieve stoornissen (vaak heel
subtiel)
Dementiesyndroom
Voorgrond: traagheid in denken en
spreken, bemoeilijkt ophalen v/d
informatie uit het geheugen
Levensverwachting verminderd

29

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

Risicofactoren- en beschermingsfactoren (ziekte van Alzheimer):
Risicofactoren Beschermende factoren
Leeftijd,
Vrouw zijn,
Genetische factoren,
Mensen met het syndroom van Down,
Levensstijl
Risicofactoren voor hart- en vaatziekten
(hoge bloeddruk, hoge cholesterol,
overgewicht, diabetes, roken)

Voldoende lichaamsbeweging,
Mediterraan dieet (veel groenten en
fruit, olijfolie, vis, ...),
Voldoende hersenactiviteit,
Actief sociaal leven

10.4 Fasen in het dementeringsproces
4 fasen!
10.4.1 Beginnende dementie of bedreigde ik-beleving
1. Bedreigde ik
Opslaan nieuwe informatie wordt steeds moeilijker
Complexe handelingen zoals koken worden moeilijker
Dagelijkse leven vraagt meer energie
Het lijkt alsof hij zichzelf niet meer kan vertrouwen onzekerheid en angst
Prikkelbaar, gespannen & nerveus
Geven andere de schuld van alles misloopt, leidt tot ernstige conflicten
Gevoelens van schuld en schaamte

In deze fase heeft de persoon met dementie vooral emotionele steun nodig
10.4.2 Voortgaande dementie of verdwaalde ik-beleving
2. Verdwaalde ik
Opslaan van nieuwe informatie lukt nu niet meer
Lange termijngeheugen vertoont ernstige hiaten
Gevolg: moeilijker beeld vormen van werkelijkheid
Valt steeds meer terug op oude herinneringen
Onverwerkte pijn of verlies kan opnieuw in alle hevingheid ervaren worden
Verstandelijke mogelijkheid verdwijne, emoties overheersen
Kunnen erg impulsief reageren
Op zoek naar houvast

Het is aangewezen de structuur te respecteren en zelfs mee vorm te geven. Reageren vanuit de
realiteit v/d persoon in kwestie is aangeraden.

30

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

10.4.3 Vergevorderde dementie of verborgen ik-beleving
3. Verborgen ik
Afgesloten en ontoegankelijk
Blik is wazig en niet gericht
Mogelijk om contact te maken
Ervaar zich nog wel als subject, maar bewuste beleving eigen identiteit is verdwenen
Ervaart emoties als schaamte, boosheid, tevredenheid maar kan deze vaak niet
benoemen of plaatsen
Moeilijk om structuur te geven aan emoties
Gevolg: makkelijker door gevoelens overspoeld worden

Het is helpend wanneer de zorgverlener deze gevoelens rustig en herhaaldelijk benoemt. De focus
van de begeleiding ligt op het contact maken en het bieden van een sfeer van geborgenheid.
10.4.4 Het eindstadium of verzonken ik-beleving
4. Verzonken ik
Volledig in zichzelf gekeerd
Ogen staren of zijn gesloten
Begrijpt nog zeer weining van wat er in en rondom hem gebeurt
Geheugen en taalbegrip zijn grotendeels verdwenen
Enkel nog brabbelwoorden en klankuitingen
Desorintatie is compleet
Geen beeld meer van eigen lichaam
Alles draait rond primaire behoeften: eten & drinken, rust, geborgenheid, warmte,
veiligheid
In contact komen met deze persoon is moeilijk

Basale ervaringen aanbieden: eten, verzorgen, comfortzorg, lichamelijk contact maken. Het is
belangrijk de persoon voldoende tijd te geven om aan onze aanwezigheid te wennen met rustige
en trage bewegingen.

31

Gedownload door: billiefransen | [email protected]

Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar.

Wil jij 76 per
maand verdienen?

Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen

10.5 Orthopedagogisch handelen (omgang met)
Iedereen is uniek, aanpak dus ook
Toch enkele beproefde benaderingswijzen
10.5.1 Benaderingswijzen in het omgaan met personen met dementie
ROH/ROT realiteitsorintatie
Focus ligt op permanent een houding
aannemen die de persoon helpt zich te
orinteren in tijd, ruimte en persoon.
Wordt aangevuld met
realiteitsorinterende aankleding v/d
ruimte. Vorm & aankleding in rusthuizen
staat vak ver weg van wat men gekend
heeft in de thuissituaties

Persoonsgerichte/belevingsgerichte zorg
Hecht veel belang aan de grondhoudingen
van de hulpverlener
Ziet de persoon met dementie als een
bewust handelende persoon, die keuzes
maakt en doelgericht handelt. Beleving is
wat ze is en moet ernstig genomen
worden. Gedrag v/d persoon moet steeds
vanuit de beleving te begrijpen. Gedrag
heeft altijd een betekenis

Warme zorg
Persoon met dementie moet zich veilig
voelen
Gaan op zoek naar personen die hen
veiligheid kan bieden
Nabijheid zoekend gedrag is vanuit
fundamentele emotionele nood te
begrijpen, even sterk gemotiveerd als
gedrag
Warme zorg stelt volgende pijlers:
nabijheid, herkenbaarheid, huiselijkheid,
vrijheid, familie

Gentegreerde belevingsgerichte zorg
Omgaan met personen met dementie
veronderstelt ontvankelijkheid voor wat
deze ervaart en respect voor zijn voelen,
denken en voelen.
Basishouding is regulerend: zorgverlener
past manier van omgaan creatief aan in
functie van wat de persoon met dementie
nodig heeft

10.5.2 Methodieken
Reminiscentie: Het individueel of in groep op
een gestructureerde manier ophalen van
positieve herinneringen.
Contactreflecties

Werken met muziek: Rustgevende muziek
tijdens de maaltijd goede ervaringen,
Zachtjes neurin of zingen van vertrouwde
liederen tijdens verzorgingsmomenten

Clowning:
Clini-clowns voor zieke kinderen,
contactclown voor personen met kinderen
Gericht op het maken van contact
Ze zijn alert in het hier en nu aanwezig en op
een speelse maar authentieke manier
inspeelt op alles wat zich in het contact met
de persoon met dementie aandient.

Snoezelen
Mensen helpen om tot rust te komen
Uitnodigen tot contactopname met de
omgeving
Gericht op genieten en welbevinden, zich
goed voelen in eigen lichaam. De oefenexamen moet geschreven zijn in de Nederlandse taal. Onderin staan de antwoorden. Het aantal vragen dat het oefenexamen moet bevatten is 30.

Antwoord rapporteren