Hoofdstuk 3: de behandeling van stemstoornissen

symptomatische stemtherapie
Geïntegreerde therapieën
Stemtraining en stemtherapie
Multidisciplinair karakter
Therapeutische relatie
Duur en frequentie therapie
Indirecte en directe therapie
Preventie
Historische beschouwing
Medische benadering
Preventie stemstoornissen
Logopedische behandeling
Gedragstherapeutisch kader

Preview samenvatting (3 van de 10 pagina's)

Hoofdstuk 3: de behandeling van stemstoornissen
Inleiding
De stemtherapie bestaat niet. Er zijn verschillende soorten en groepen van stemtherapieën, maar
naargelang de inzichten, ervaring … van de auteurs worden de accenten anders gelegd.
 Zo ontstond een veelheid aan methoden en technieken.
 Regelmatig worden er nieuwe technieken voorgesteld
 Hoe meer er verandert, hoe meer men de indruk krijgt dat veel hetzelfde blijft, terugvalt op
dezelfde basistechnieken.
Sommigen => symptomatische stemtherapie: = accent op 1 of enkele aspecten van de stem  =
smalspectrum-therapieën.
Geïntegreerde therapieën = verschillende deelaspecten van het overte stemgedrag aan bod  hoort
ook bij de smalspecrum-therapieën, omdat ze enkel het geïsoleerde stemgedrag aanpakken.
Breedspectrum-therapieën beklemtonen stemgedragingen + geassocieerde aspecten van
persoonlijke, emotionele, cognitieve en sociale aard.
Stemple (1993) deelt de stemtherapieën op in 4 vier groepen:
 Symptomatische stemtherapieën = accent op het wijzigen van afwijkende stemsymptomen
 Etiologische stemtherapieën = ontdekken, wijzigen en elimineren van de oorzaken van het
stemprobleem
 Psychogene stemtherapieën = accentueren van emotionele en psychosociale componenten
die het stemprobleem in stand houden
 Eclectische stemtherapieën = combinatie van de positieve elementen uit de 3 voorgaande

Stemtraining en stemtherapie
Stemtraining = verbeteren van normale stem = stemoptimalisatie
Stemtherapie = therapeutische mogelijkheden = curatief: genezen wat ziek is of compenseren 
doel: betere stem.
Klinische praktijk:
Methodes niet strikt gescheiden
Stemkwaliteit modificeren
Multidisciplinair karakter
 Samenwerking logopedist – NKO, zowel in diagnostiek als therapie
 Samenwerking met stempedagoog: professioneel artistieke stemmen
 Samenwerking met andere disciplines, bvb psycholoog, osteopaat,…
Therapeutische relatie
 = essentieel voor slagen therapie
 Patiënt moet doel, inhoud, verloop van therapie kennen
 Patiënt heeft vertrouwen in deskundigheid therapeut
 Therapeut werkt “op maat” van de patiënt  specifieke noden
Duur en frequentie therapie
Stemtraining: continu proces.
Stemtherapie:
 Wat schrijft de arts voor?
 Functioneel niveau haalbaar door patiënt?
 Meestal enkele maanden, aanvankelijk 2x per week, geleidelijk afbouwend
 Gestuurd door tussentijdse evaluaties (evolutiemetingen)
 Onvoldoende evolutie -> kritische analyse: heroriëntering therapie
 Te weinig onderzoek om duur en frequentie in standaarden te gieten
Indirecte en directe therapie
 2-luik wat meestal aanwezig is
Indirect = voorwaardelijke condities voor goede stem, bijvoorbeeld: vocale opvoeding, stemhygiëne,
omgevingsfactoren, …
Direct = directe oefentherapie, bijvoorbeeld: directe aanwijzingen, oefeningen, training, …
Preventie
Preventie = ontstaan en ontwikkelen van stemstoornissen herkennen en voorkomen  opleidingen
van professionele stemgebruikers (curricula)
 Directe training van spreek- en zangstem
 Indirect:
o Inzicht stemproblematiek bij beroepssprekers
o Kennis en inzicht in stemfunctie, met oog op voorkomen van problemen
Historische beschouwing
Actuele therapeutische methodes vinden basis in 2 stromingen:
1. Pedagogische stroming (esthetica & stempedagogiek): opvoeden
o Verleden, begonnen bij oude Grieken
o Kunst van de “welsprekendheid”
o Principe: stem verbetert als de basismechanismen goed beheerst zijn en goed
samenwerken
o Stem = product van
 Lichaamshouding en –spanning
 Adem
 Stemplooitrilling
 Resonantie
 Articulatie
 Prosodie
o Normale en gezonde conditie
2. Medische stroming (NKO & Foniatrie): genezen
o Meer recent
o Interesse vanuit ziekte en afwijking, niet vanuit schoonheid & perfectie
o Eliminatie van oorzaken van stemproblemen
 Logopedie & foniatrie bouwde brug tussen beide stromingen: anatomische & fysiologische
inzichten (medisch) in combinatie met hoe trainen en oefenen (pedagogisch)
 Elke stroming: eigen denkkader, eigen jargon -> moeilijke communicatie
 Integratie van beide stromingen -> effectiviteit en verbetering
Recente geschiedenis:
 1920: introductie “foniatrie” = spraak- en stemheelkunde, met aandacht voor training van
patiënten met stemstoornissen
 1924: introductie “logopedie” (Fröshels)
 Recent: “stemtherapeut” = logopedisten met specialisatie in stem, maar geen erkende titel!
 Eerste stemtherapeuten:
o Oefeningen afgeleid uit stem- en dictieoefeningen voor personen met normale stem
o Bleken effectief voor patiënten met stemstoornis
o Eerder artistieke aanpak
Uit artistieke mix kwamen op de voorgrond:
Luistertraining
Ademoefeningen
Relaxatietraining
Articulatorische compensaties
Emotionele training
Specifieke oefeningen velofaryngeale insufficiëntie  Vandaag nog steeds, aangevuld met:
 Oefeningen optimale stemplooisluiting en –spanning
 Stemhygiëne