Het geheugen
Definitie geheugen = het proces waardoor wij ervaringen vastleggen in onze hersenen en deze na
verloop van tijd terug kunnen oproepen in het bewustzijn.
Om iets in geheugen op te slaan, moet je eerst leren
Intentioneel leren/ geheugen
o Vanuit eigen bedoeling
o Voorbeeld: wij die kiezen om deze opleiding te leren, acteur die tekst vanbuiten leert
Spontaan of incidenteel leren/ geheugen
o Dingen die je onthoud zonder dat je het wilt leren
o Voorbeeld: als ik vraag wat je vanmorgen gegeten hebt, weet je dat, maar niet
omdat je het vanmorgen wou onthouden
Metafoor van de bibliotheek:
Kost veel moeite om te structuren maar weinig moeite om iets terug op te halen
Geheugenspoor = verbinding tussen neuronen die gemaakt worden, waardoor we dingen opslaan
in geheugen
Stappen van het geheugenspoor:
Coderen
Bewaren
Oproepen
Casus H.M.: Henry Molaison
Bij een 27-jarige man werd een flink deel van zijn temporale hersenkwabben operatief verwijderd.
Op die manier hoopten ze op die manier eind te maken aan zijn epilepsieaanvallen.
Na de ingreep was de epilepsie grotendeels bedwongen, op het eerste zicht leek hij ook normaal te
herstellen: hij begreep wat mensen tegen hem zegden en hij reageerde normaal op instructies.
Geleidelijk aan bleek dat hij niet langer in staat was om nieuwe info een paar minuten te onthouden.
Het leek alsof hij elke dag alles opnieuw beleefde, zo begroete hij zijn psychologe elke dag opnieuw
als volkomen onbekende. Het overleiden van zijn vader moest hij ook telkens opnieuw vernemen
omdat hij het niet kon interpreteren.
Zijn geheugen voor gebeurtenissen van lang voor de operatie was wel intact, maar het was niet
mogelijk om nieuwe dingen op te nemen en te bewaren. Hij was wel in staat om complexe nieuwe
vaardigheden te verwerven (ster overtekenen), maar hij kon niet herinneren hoe hij die geleerd had.
Het bleek dat hij door de ingreep aan anterograde amnesie leed: een vorm van geheugenverlies,
waarbij inprenten van nieuwe gegevens vanaf een bepaald moment verstoord is.
4.1. De vele betekenissen van ‘geheugen’
Het geheugen heeft verschillende betekenissen.
Hoe je dingen inprent, onthoudt,… gebeurt automatisch. Complexiteit komt aan het licht bij
problemen.
4.1.1. Automatische en bewuste nawerking van geheugeninhouden
Welke soorten herinneringen worden allemaal opgeslagen in langetermijngeheugen:
Expliciet geheugen (declaratief leren)
Impliciet geheugen
(procedureel leren)
= passeert het bewustzijn, je wilt ze zelf ophalen uit langetermijngeheugen
= passeren het
bewustzijn niet maar
ze oefenen wel een
Episodisch geheugen
Semantisch geheugen
invloed uit op gedrag
= geheugen voor persoonlijke
= geheugen voor feiten en kennis
gebeurtenissen uit verleden
over de wereld
Bepaalde procedures
Deze herinneringen bevatten
Geheugeninhouden worden
worden zich eigen
tijd en plaats, dit kan later
thematisch opgeslagen, niet
gemaakt. (spreken,
dienen om herinneringen
chronologisch.
lopen, fietsen)
terug te halen
Gegevens worden volgens
= procedurele
Ligt aan basis van persoonlijke
betekenisinhoud bij elkaar gezet.
geheugen
geschiedenis van ervaringen,
leerprocessen, identiteit.
Autobiografisch geheugen
waar je naar school bent
geweest, eerste lief ontmoet,..
Prospectieve geheugen
(= vooruitziend geheugen)
herinneren dat je bepaalde
dingen in de toekomst moet
doen.
Voorbeelden:
Welke kleren droeg je
gisteren? War heb je gegeten
vanmorgen?
Zintuigelijk geheugen
Werkgeheugen
Zenuwimpuls komt hier toe
1. Je kan reageren op info die in je
werkgeheugen zit. (reageren)
Iconisch
2. Iets kan in je werkgeheugen terecht
o Visueel materiaal die kort in het hoofd
komen, je doet er niets mee dus het
blijft hangen (+/- 1 sec) met alle details
verdwijnt definitief uit het geheugen.
Echoïsch
(negeren)
o Geluid word +/- 3 sec vast gehouden,
3. Werkgeheugen kan de info doorsturen
iemand vraagt iets en je begreep het
naar langetermijngeheugen. (doorsturen)
niet, als je herhaling vraagt schiet het
je binnen
Er kan niet veel info in dit geheugen en info kan er
Tactiel
niet lang in blijven.
o Tast
Chunking ( elementen samennemen)
Maintenance rehearsal ( herhalen)
(telefoonnr onthouden tot aan telefoon)