Studiebot antwoord

Vraag gesteld door: Juliamulderink - 1 jaar geleden

Maak een oefenexamen van de volgende tekst: Opmars zelfstandig regeringsdecreet/Amvb
- DNA-besluit (16 dec. 2002, Stb. 2002, 640)
- Voorlopige wetsbesluiten in andere landen EU
o Spanje Decretos-leyes, dringende noodzaak 30 dagen goedkeuring artikel 86 Gw
o Itali Decreti-leggi, dringende noodzaak gevolgd door wetsontwerp binnen 5 dagen bijeen 60 dagen termijn artikel 77 Gw

Procedures & legitimiteit
- Parlementaire wet (procedure artikel 81-88 Gw)
o Departementale voorbereiding (anders bij initiatiefvoorstellen)
o Behandeling in de ministerraad
o Advies van de Raad van State (regering reageert in nader rapport)
o Behandeling in de Tweede Kamer (commissies plenair) met mogelijke amendering
o Behandeling Eerste kamer
o Bekrachtiging
- Regeringsdecreet/Amvb
o Koninklijk besluit (besluit van de regering koning + 1 of meer ministers)
o Over een ontwerp algemene maatregel van bestuur wordt de Raad van State gehoord (regering moet weer reageren bij nader rapport)
- Ministerieel algemeen verbindend voorschrift/regeling
o Geen consultatie Raad van State
o Minister/staatssecretaris in zijn eentje
o Daarom alleen voor details, administratieve zaken (formulieren etc.)

Machtsverdeling theorie en praktijk
- Theorie van de machtenscheiding drie elkaar in evenwicht houdende machten (wetgever, bestuur en rechter) pakt anders uit in de huidige praktijk
- Moderne overheid intervenieert op een voorheen ondenkbare schaal
o Bestuur oppermachtig
Onderdeel wetgevende macht
Voorwaardenscheppend voor de rechterlijke macht
Professionalisering overheidsbestuur technocratie? Professionele voorbereider beleid heeft voorsprong in capaciteit en kennis op volksvertegenwoordiging
Bestuur voert niet alleen wetten uit maar maakt eigen beleid
Toename overheidsinterventies maakt bestuur nog machtiger of treedt de overheid terug? (neoliberalisme)
Administrative state
- Gettysburg address (1863): government of the people, by the people, for the people
- Spanning tussen democratisch bestuur en professioneel (niet gekozen) bestuursapparaat met steeds meer bevoegdheid en macht staat geleid als een bedrijf
- Meer en meer bestuur voor het volk, ten koste van bestuur van en door het volk

Evenwicht zoek? Tegenwicht?
- Bestuur betrekkelijk almachtig
o Openbaarheid, transparantie participatie
- Parlement verzwakt meer in de rol van controleur
o Minder volgend? Assertiviteit van parlementen lijkt te groeien
- Rechterlijke macht
o Meer recht, meer internationaal recht
o Rechtsvorming? (week 5)
o Een correctieve rechter? (Kate Malleson)

Correctieve rol rechter?
Kate Malleson, The New Judiciary 1999
- Wetgever overziet niet meer alles wel veel meer wetgeving (ommissies en fouten)
- Bestuur en wetgever steeds meer n complex (duas politica)
- Wetgever preludeert op situatieve rechtsvorming van de rechter (open normen, bestuursbevoegdheden, met veel discretionaire ruimte)
- Spanningen: rechter op de stoel van de politiek? Urgenda-uitspraak

Relatie rechter tot wetgever en politiek
- Legitimiteitsvragen op scherp
- Wie komt welke rol toe?

De rol van de rechter klassieke opvatting
- Consequentie onafhankelijkheid: geen controle door andere staatsmachten
- Risico? Frankrijk voor 1789: arrts de rglement
- Oplossing: les juges de la nation sont que les bouches de la loi: des tres inanims qui nen peuvent modrer ni la force ni la rigueur (Montesquieu, De lEsprits de lois, XI, 6)

Vraag: waar eindigt volgzame interpretatie en waar begint rechterlijke rechtsvorming (rechterlijk activisme)?

Hoever mag rechterlijke rechtsvorming gaan?
- Wet algemene bepalingen 1829
o De rechter moet volgens de wet recht spreken: hij in geen geval de innerlijke waarde of billijkheid van de wet beoordelen (art. 11)
o Geen rechter mag bij wege van algemene verordening, dispositie of reglement, uitspraak doen in zaken welke aan zijn beslissing onderworpen zijn (art. 12)
o MAAR ook: de rechter die weigert recht te spreken, onder voorwendsel van het stilzwijgen, de duisterheid of de onvolledigheid van de wet, kan uit hoofde van rechtsweigering vervolgd worden (art. 13)
- Positivistisch standpunt (Kortmann) of
- Systeemstandpunt (Vranken)?

Op de stoel van de politiek?
- Political question doctrine sommige zaken kunnen niet door de rechter worden beslecht, maar alleen door politieke organen
o Andere schaal van afweging (niet alleen juridisch) en ook volgens verschillende contrasterende belangen
- Waterpakt-arrest (HR 21 maart 2003, AB 2004, 39) geen bevel tot wetgeving
o R.o. 3.5 Wetten in formele zin worden ingevolge van art. 81 Gw vastgesteld door de regering en de Staten-Generaal, waarbij de vraag of, wanneer en in welke vorm een wet ott stand zal komen, moet worden beantwoord o.g.v. politieke besluitvorming en afweging van de erbij betrokken belangen. De evenzeer op de Grondwet berustende verdeling van bevoegdheden van de verschillende staatsorganen brengt mee dat de rechter niet vermag in te grijpen in die procedure van politieke besluitvorming
- Urgenda uitspraak HR 20 december 2019, AB 2020/24

Urgenda-arrest
- In het Nederlandse staatsbestel [komt] de besluitvorming over reductie van de uitstoot van broeikasgassen toe aan de regering en het parlement. Zij hebben een grote mate van vrijheid om de daarvoor vereiste politieke afwegingen te maken. Het is aan de rechter om te beoordelen of de regering en het parlement bij het gebruik van die vrijheid zijn gebleven binnen de grenzen van het recht, waaraan zij zijn gebonden
- De grenzen behoren die welke voor de Staat voortvloeien uit het EVRM. Zoals hiervoor () is overwogen, heeft Nederland zich aan het EVRM gebonden en is de Nederladnse rechter o.g.v. art. 93 en 94 GW gehouden de bepalingen daarvan toe te passen overeenkomstig de uitleg daarvan door het EHRM. De bescherming van mensenrechten die hiermee wordt geboden, vormt een wezenlijk onderdeel van de democratische rechtsstaat
- In deze zaak doet zich een uitzonderlijke situatie voor. Er bestaat immers de dreiging van een gevaarlijke klimaatverandering en het is duidelijk dat maatregelen dringend noodzakelijk zijn, zoals () de Staat ook erkent (). De Staat is verplicht om in dit verband het zijne te doen () jegens de ingezetenen van Nederland, voor de op grond waarvan de Staat is gehouden om het recht op leven en op priv-, familie- en gezinsleven van zijn ingezetenen te beschermen (). Dat is in dit verband een reductie noodzakelijk is met min. 25% in 2020 door () Nederland, volgt uit de door () vastgestelde, algemeen in de klimaatwetenschap en in de internationale gemeenschap gedeelde opvatting (). Het beleid dat de Staat sinds 2011 voert en voornemens is te voeren (), waarbij maatregelen voor langere tijd worden uitgesteld, is daarmee, zoals het hof heeft vastgesteld, evident niet in overeenstemming, althans heeft de Staat niet inzichtelijk kunnen maken dat dit wel het geval is ().
- Het hof kon in dit geval dan ook tot het oordeel komen dat de Staat in elk geval tot genoemde reductie van min. 25% in 2020 gehouden is.

Dikastrocratie?
- Urgenda = interpretatie (of toch niet?)
- Dikastrocratie-discussies Tweede Kamer
- Raad van State Jaarverslag 2019 tekst: zie slide 30 week 4 HC

Hoe dat te doen?
- Steeds meer regels, meer open normen, meer bestuursbevoegdheden (situationele rechtsvorming door de wetgever steeds meer aan anderen overgelaten minder materile normen)
- Hoge verwachtingen veel vertrouwen
- Tijdsdimensie
- Overheidsmachten moeten meer samenwerken en komen zo ook eerder in elkaars vaarwater

Constitutionele hoffelijkheid
- Zie slide 31 HC week 4

Sillen & Uzman Constitutionele hoffelijkheid:
- (de)een (doorgaans ongeschreven) norm die in de eerste plaats overheidsambten een plicht oplegt tot een minimum aan wederzijds respect, en in de tweede plaats een positieve verplichting in het leven roept voor die overheidsambten om loyaal samen te werken bij de gezamenlijke uitoefening van staatsgezag
- () rolvastheid en respect voor elkaars positie essentieel voor het evenwicht tussen de staatsmachten, en daarmee voor het goed functioneren van de democratische rechtsstaat.
- );