Hoofdstuk 9 - De zintuigen

Uitgebreide en duidelijke samenvatting van het vak: Anatomie en fysiologie 2 (Hoofdstuk 9 - De zintuigen).
Combinatie van het handboek en de powerpoint die we tijdens de lessen gezien hebben.
De samenvatting bevat veel afbeeldingen en schetsen om alles duidelijk te maken.

Preview samenvatting (3 van de 18 pagina's)

Hoofdstuk 9: De zintuigen:
De algemene zintuigen
Basiskennis zintuigen:
 Zintuigen  gespecialiseerde cellen of celproces die externe of interne omstandigheden
registreren. De eenvoudigste zijn de vrije zenuwuiteinden.
 Receptorveld = het gebied dat door één receptorcel wordt bestreken
 Adaptatie = afname in gevoeligheid bij constante prikkel
 Afname gevoeligheid receptor of
 Remming van een sensorische baan

De algemene zintuigen vs. speciale zintuigen
Algemene zintuigen
 Temperatuur, pijn, aanraking (tast), druk, trilling, proprioceptie en chemische
waarneming
 Receptoren liggen overal in het lichaam
Speciale zintuigen
 Reukzin, smaak, gezichtsvermogen, evenwicht en gehoor
 Receptoren liggen in gespecialiseerde organen (bv. ogen, oren)
1 Anatomie en fysiologie: Hoofdstuk 9: De zintuigen
Algemene zintuigen  receptoren:
Nociceptoren
Gevoelig voor pijn
Thermoreceptoren
Gevoelig voor temperatuur
Mechanoreceptoren
Gevoelig voor fysische vervorming als gevolg van aanraking,
druk, houding
Chemoreceptoren
Gevoelig voor chemische prikkels
De algemene zintuigen  belangrijk:
Door prikkeling van een receptor ontstaan actiepotentialen die langs de axon van een sensibel
neuron worden geleid.
De frequentie of het patroon van het actiepotentiaal bevat informatie over de prikkel
Iemand waarneming van de aard van die prikkel hangt af van de route die deze binnen het CZS
neemt.
Definities in verband met pijn:
Nociceptoren
= receptoren voor weefselbeschadiging leiden tot het
voelen van pijn
Snelle (stekende) pijn
= goed gelokaliseerde pijn  via snel gemyeliniseerde
axonen  CZS
 Somatosensibele neuronen
 Bv. pijn uit huid, pariëtaal peritoneum
Trage (brandende, zeurende)
= gegeneraliseerde pijn, via trage, niet-gemyeliniseerde
pijn
axonen  CZS
 Visceronsensibele neuronen
 Bv. pijn uit organen, visceraal peritoneum
Gerefereerde pijn
= waarneming van pijn in een lichaamsdeel dat niet
werkelijk wordt geprikkeld
2 Anatomie en fysiologie: Hoofdstuk 9: De zintuigen
Gerefereerde pijn:
= pijn wordt gevoeld in oppervlakkig weefsel op enige afstand van het aangedane weefsel
of orgaan
 Bv. Hart  pijn in linkerschouder en arm
 Bv. Lever, galwegen  pijn rechterschouderblad
 Bv. Nieren  via flanken naar inguinale regio en uitwendige genitalia (scrotum, labia
majora)  Autonome afferente vezels, komen ruggenmerg binnen in buurt van somato—
sensorische afferente pijnvezel uit ander gebied  Door hevige stimulatie wordt naburige (geassocieerde) zenuwcel in ruggenmerg mee
geprikkeld en dit wordt door somato-sensorische cortex geïnterpreteerd als zijnde pijn uit
het corresponderende innervatiegebied. De algemene zintuigen:
Temperatuur:
 Thermoreceptoren nemen veranderingen in temperatuur waar
 Vrije zenuwuiteinden
 Te vinden in huid, skeletspieren, lever, hypothalamus
 Snelle aanpassing
 Koude receptoren veel talrijker dan warmtereceptoren
3 Anatomie en fysiologie: Hoofdstuk 9: De zintuigen