Klinische Neuropsychologie
2020-2021
Klinische neuropsychologie – Noortje Hermans
DEEL A: Algemene principes en inleiding
1) De hersenen: structuur, functie en studie (zeker boek goed doornemen, opfrissing gedragsneuro)
2) Wat is een NAH?
3) Een aantal mogelijke gevolgen na een NAH
Inleiding
Neuropsychologie: De psychologie die de relaties tussen hersenen en gedrag onderzoekt zowel bij
intacte als bij beschadigde individuen.
* KLINISCHE NEUROPSYCHOLOGIE: De psychologie waarin de relatie tussen hersenstoornissen en
gedrag bestudeerd wordt.
1. Lokalisatie
- =?
- 2 soorten:
o Van Functielokalisatie (zie Brodmann 52 gebieden)
Welk deel van de hersenen zorgt voor welk gedrag/ functie?
o Overgegaan naar Functiestoornislokalisatie = klinische neuropsychologie *
In welk deel van de hersenen zit het letsel dat zorgt voor functiestoornis?
In oorlog waren veel soldaten gewond aan hun brein, na de oorlog verder
getest op ratten (expres beschadigen brein)
o Luria (1902-1977, Russisch neuropsycholoog): conclusie holistisch brein: hersenen
zijn één complex functioneel systeem, gebieden vormen één geheel, zijn met elkaar
verbonden (bijv. Aandacht en geheugen)
Klinische Neuropsychologie
2020-2021
2. Klinische neuropsychologie
Snelle ontwikkeling doorgemaakt (door betere voeding, betere hygiëne, betere gezondheidszorg
levenskwaliteit verhoogt hogere levensverwachting meer kans op meer mensen met
hersenbeschadiging)
Literatuur:
o » Brain
o » Brain injury
o » Behavioral and brain sciences
o » Tijdschrift voor neuropsychologie: diagnostiek, behandeling en onderzoek
Postgraduaten Postgraduaat Neuropsychologisch Diagnostiek & Counseling
3. Werkvelden
Somatische, geestelijke gezondheidszorg & ouderenzorg
(diverse gebied – verschillende type settings met verschillende doelgroepen)
Patiëntgroepen:
o Aangeboren & Niet-aangeboren hersenletsels
» Zuurstofgebrek: bij geboorte of verdrinking, brand
» Ruimte-innemende processen: tumor
» CVA: cerebrale vasculaire aandoening
» Traumatische hersenletsels: val op hoofd
o Progressieve aandoeningen
» multiple sclerose (of ook ALS)
» Parkinson
» Dementie
» Psychiatrische beelden (ADHD, Schizofrenie)
Bij de dokter technieken zoals PET scans, bij ons ‘wat is het gedrag dat eruit voortvloeit’? – daarvoor
lokalisatie
weten
(komen
klachten
overeen
met
wat
we
zien)
4. Kadering
Redenen onderzoek:
o Diagnose: afhankelijk van de fase, de setting, de persoon hangt het ervan af hoe de
diagnostiek er zal uitzien bij deze persoon (voor elke persoon andere behandeling)
o Evaluatie
o Dagelijks functioneren
Klinische Neuropsychologie
2020-2021
Restverschijnselen: iemand die al behandeld is maar is niet volledig hersteld wat is er nog
niet helemaal opgelost (aspecifiek, gevolg andere functies)? Bv.: vermoeidheid sneller boos
minder goed kunnen onthouden, mentale traagheid niet op tijd kunnen reageren, …
In welke mate is deze persoon tevreden met zijn nieuwe ‘identiteit’? Hij/zij kan sommige dingen
niet meer, dus is een soort verlies, emotioneel heeft hij dit geaccepteerd?
! Eerste 6m bij behandeling + herstel zijn belangrijk, hierin gebeuren de meeste veranderingen;
daarna is er nog maar weinig vordering mogelijk
Evaluatie behandeling: Evolutie van de behandeling, bv. Evalueren effecten geheugen training
en eventueel behandeling bijpassen
Monitoring verandering: blijft het stabiel/ beter/ gaat het niet achteruit (MS, Alzheimer), nodig
om behandeling aan te passen indien nodig
Indicatiestelling revalidatie: doelen op stellen, alles in kaart brengen om te kijken of de persoon
de revalidatie aankan bv.: zware geheugentraining, maar persoon is nog niet in staat om te
spreken revalidatie nog niet mogelijk; bv. In kaart: motivatie, inzicht ziektebeeld, voldoende
concentratie, intelligentie, aandachtspanne,…
Advisering taakhervatting
» Analyse taak: vb. Werk, partner, vader,… eerst kijken naar taakinhoud, wat
moet persoon kunnen? (fysieke arbeid, grof werk, precisie werk, veel prikkels)
» Analyse vd cognitieve tekorten: zijn er tekorten?, wat kan de persoon nog
wel, waar zitten de moeilijkheden
» Analyse van mogelijkheden tot compensatie: compensatiestrategieën van
patiënt zelf, bv. Dingen leren onthouden OF compensatie mogelijkheden taak,
bv. Van thuis uit werken mogelijk?
» Analyse van risico bij niet optimale taakuitvoering: bv.: bij een piloot kunnen
we niet compenseren, dat is te gevaarlijk; bv.: een leerkracht die absoluut geen
prikkels meer kan verdragen kan haar job ook niet meer uitvoeren
» Analyse van emotionele betekenis: wat betekent die taak voor die persoon
en wat is de emotionele lading ervan? Bv.: vader die niet meer alleen voor de
kinderen kan zorgen, of je job niet meer kunnen uitvoeren,…
Document Outline
Achtergrond schets
Aanvalsverschijnselen
Verschillende vormen
Te doen
Neuropsychologische gevolgen
Behandeling
Evaluatie
Schriftelijk examen