Samenvatting Diversiteit 12/20

Samenvatting diversiteit - toegepaste psychologie thomas more - schooljaar 2020/2021 - Examen 12/20

Preview samenvatting (4 van de 50 pagina's)

Diversiteit

Het ontstaan van de diverse samenleving in de Belgische context
Migratie
Wat is migratie?
 Heeft altijd bestaan
 Overlevingsstrategie -> je leven/ vrijheid is in gevaar
o Vrijwillig
 Permanent verwisselen van verblijfplaats, door huwelijk, gezinshereniging of behoefte aan
verandering
 Migrant heeft de keuze om al dan niet te migreren
o Semivrijwillig
 Gebrek aan werk of toekomstperspectief in het land waarvan je komt, of omdat je niet tevreden
bent met de huidige economische situatie
 Migrant heeft de keuze om al dan niet te migreren
o Onvrijwillig
 Je wordt gedwongen om het land te verlaten
 Gaat gepaard met veel onzekerheid
 De keuze om terug te gaan is er niet
 Het migratieproces gaat steeds gepaard met een integratieproces
o Bij permanente vestiging kan dit soms 2 tot 3 generaties duren

Verschillende termen
»
Een migrant kan veilig terugkeren naar zijn land, een vluchteling niet
»
Een vluchteling bijna altijd onvrijwillig, migrant vrijwillig of semivrijwillig
»
Een asielzoeker is iemand die het thuisland ontvlucht en asiel aanvraagt
o Pas daarna kan de status vluchteling worden toegekend

Verklaringen
Niet één theorie voldoende, alle theorieën hebben invloed
 Economisch
o Ik ga van plek A naar B omdat ik denk dat ik daar meer geld kan verdienen
o Push-factoren = gebrek aan economische ontwikkeling of perspectief op het werk, politieke repressie
o Pull-factoren (factoren die de migrant trekken naar het land van aankomst) = werkgelegenheid, politieke,
religieuze en seksuele vrijheid
 Historisch-structureel
o Mobilisatie van goedkope arbeiders naar rijke landen
o Vb. Een woonzorgcentrum dat gestart is om verpleegster in Roemenië aan te werven omdat ze in België
niet genoeg verpleegster hebben
 Migratiesysteem
o Iets dat al heel lang bestaat en waar je soms in ‘geboren’ wordt door je netwerk
o Gedeelde geschiedenis van landen -> 2 landen die een link met elkaar hebben door kolonies, slavernij, …
 Sociaal kapitaaltheorie
o Het geheel van hulpbronnen en middelen dat voortvloeit uit een netwerk van relaties
 Betrekking op de structuur van sociale relaties die mensen met anderen onderhouden

Voorbeeld examenvraag
»
Alphons uit Congo gaat hoger onderwijs volgen in België, vanuit welke theorie valt dit te verklaren?

Migratie naar België
 Gastarbeiders
o 1830
 België had enkel een vreemdelingenbeleid die de aanwezigheid van vreemdelingen op het
Belgische grondgebied regelde
 Indien nodig voor de arbeidsmarkt, werden er buitenlandse arbeidskrachten aangenomen,
wanneer ze overbodig waren moesten ze terug vertrekken
o Voor WO I
 Gastarbeiders kwamen vooral uit buurlanden van België
o Na WO I (1920)
 Voornamelijk Italianen en Oost-Europeanen om in de industrie en landbouw te werken
o Na WO II: toename van andere nationaliteiten
 Eerst vooral Italianen en Polen -> werkten vooral in de industrie en mijnbouw vanuit historische
structuurtheorie
 Daarna mensen uit Afrika, Grieken, Portugezen, Spanjaarden, …
 Nadruk lag op tijdelijke migratie -> even komen werken en daarna moet je terug weg
o Jaren 60
 Blijvende economische groei -> steeds meer behoefte aan laaggeschoolde arbeidskrachten
 1964: 2 tewerkstellingsakkoorden met Marokko en Turkije
 Maakt rekrutering vanuit deze landen met België mogelijk
 1967: voornamelijk Italië, Spanje, Griekenland, Turkije Marokko
 Mijnbouw, bouwsector, industrie en dienstensector
o Oliecrisis in 1973
 Werving van arbeidsmigranten stopgezet door Belgische regering
 Migratiestop
o Regularisatiecampagne 1974
 Nieuwkomers die in België verbleven of hadden gewerkt, konden een verblijfsvergunning
aanvragen
o Na oliecrisis: 1970-1990
 Arbeidsmigranten vestigen zich in hun gastland -> migranten krijgen kinderen, kinderen burgeren
zich volledig in gastland en ouders zien dat kinderen in het gastland veel meer toekomst hebben
dus blijven daar
 2 vormen van volgmigratie (rond 1974)
 Gezinshereniging -> migrant gaat naar thuisland om de rest van zijn/ haar gezin te gaan
halen en mee te nemen naar het gastland
 Gezinsvorming -> je gaat terug naar je thuisland om daar een partner te gaan zoeken
 Vreemdelingenwet of verblijfswet 1980: regelt de toegang en het verblijf van ‘vreemdelignen’ in
België
o Arbeidsmigranten evolueren tot etnische minderheden
 Vb. Moskee openen
o Tijdelijkheidsgedachte
 Dekolonisering van Belgisch Congo
o Terugkerende Belgen die in Congo hebben gezeten om te werken, maar die terugkwamen omdat de
situatie daar niet meer veilig was
o Beperkte groep Congolezen/Rwandezen/Burundezen kwamen terug naar België
 1989
o Val Berlijnse muur -> Scheiding tussen Oost en West-Europa viel weg
 1992: Europese Unie en Verdrag van Schengen
o Europese Unie biedt politieke en socio-economische structuur
o Vrije, interne Europese markt
 Kapitaal, goederen en diensten kunnen zich vrij bewegen -> je mag je vrij en zonder probleem
verhuizen naar een ander Europees land om daar te gaan werken
o Toename van Europese migranten
 Globalisering
o Golfoorlog (1995)
 Amerika bemoeit zich met wat gaande is tussen Irak, Iran en de golfstaten
o Joegoslavië (1995)
 Was 1 groot land maar is uiteengevallen in 7 landen
o 2001
 9/11 (trigger was bij de Golfoorlog waar de VS zich kwam bemoeien)
 21e eeuw
o Nieuwe patronen binnen migratie
o Complexer & diverser
 11% van de bevolking heeft een niet-Belgisch paspoort
 19% heeft migratieachtergrond
 Vb. Minority – majority cities
o Vreemdeling VS immigrant
 Immigrant: geboren in land A, verhuisd naar land B
 Vreemdeling: iemand die geboren is in België maar waarvan de ouders een migratiebeweging
hebben gemaakt van Turkije naar België
 Als vreemdeling naturaliseren = Belg worden

Migratie – acculturatie
Acculturatie is het resultaat van het proces dat plaatsvindt wanneer volken met verschillende culturele achtergrond langdurig
met elkaar in contact blijven
 Berry: het perspectief van de nieuwkomer
o Integratie = combinatie van de culturen
 De minderheid houdt zich vast aan de eigen cultuur, maar legt ook contact een aansluiting et de
meerderheidsgroep
 Moet dus wel basiskennis Nederlands hebben
 Wat is een basiskennis? Duurt bijna 4 jaar om een basiskennis Nederlands (mondeling) te
verwerven wanneer je er niet mee wordt geboren
 Integratie is ook een mentaal proces -> hoe gevestigden en nieuwkomers elkaar zien, accepteren
en al dan niet elkaars waarden delen
o Separatie = focus op erfcultuur
o Assimilatie = focus op de gastcultuur
 Minderheden passen zich aan de sociale en culturele patronen van de dominante cultuur aan
o Marginalisatie = geen van beide culturen
 Bouhris: het perspectief van de mensen in het land van aankomst
o Multiculturalisme = combinatie van de culturen
o Segregatie = Focus op de erfcultuur
o Smeltkroes = Focus op de gastcultuur
o Exclusie = geen van beide culturen
 2 dimensies:
o Behoud cultuur/identiteit
o Contact met meerderheid

Migratie – beleid
 België (federaal vs regionaal)
o Migratie is op federaal niveau, dus op landelijk niveau
 Vb. Asielproblematiek, vreemdelingenbeleid
o Integratie is op regionaal niveau -> apart beleid voor Vlaanderen, Wallonië, stuk Duitsland, stuk Brussel
 Verschillen in beleid tussen de verschillende regio’s in België
 Tijdslijn
o Jaren 80
 Geen beleid, het doel was vooral assimilatie
 Migratie werd gezien als iets tijdelijk, niet gericht op permanente vestiging
o Jaren 90
 Minderhedenbeleid -> focus op onthaal, opvang en emancipatie (zelfstandig dingen ondernemen)
o Begin 21e eeuw
 2000: Minderhedenforum -> geeft mensen met een migratieachtergrond een stem
 2001: aanslag Twin Towers -> grote wantrouwen tegenover Islam en de moslims die in dit land
wonen
 2004: Inburgeringsdecreet -> focus op integratie, ervoor zorgen dat de herkomstkloof verdwijnt
(BELEID SLECHT UITGEVOERD)
 Er kwamen heel veel verschillende en afzonderlijke decreten, wat zorgde voor versnippering ->
2013: het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid
 Dit stelt dat integratie niet enkel over nieuwkomers gaat, maar ook over de samenleving
waarin de nieuwkomer terecht komt
o Nu
 Huidige Vlaamse integratiebeleid kent 3 hoofddoelen: emanciperen, toegankelijk maken en
samenleven in diversiteit
 Doel om de herkomstkloof terug te dringen
 Invloed politiek

Diversiteit in de 21e eeuw
 1980-1990
o Groei van tweede- en derdegeneratieallochtonen -> kinderen en kleinkinderen van de arbeidsmigranten
 Nieuwe ontwikkelingen:
o 2004-2007: Nieuwe gastarbeiders (vanuit Centraal- en Oost-Europa)
 Grote toename van goede geschoolde arbeiders
 Veel van hen vestigen zich in België
o Financiële crisis van 2008
 In Zuid-Europa veel moeilijkheden -> hoogopgeleide mensen uit Spanje, Italië, Griekenland, … die
naar België komen
o Migratie-crisis(?!) 2015
 Globalisering
o = de toenemende internationale vervlechting van de economische en sociale relaties
o Nieuwe informatietechnologie
 Communicatie tussen mensen en specifiek migranten door toegankelijkheid van internet en
computers -> kunnen voortdurend met het land van herkomst communiceren
o Transnationaliteit
 Interconnectiviteit -> je kan dagelijks contact houden met mensen van de thuiscultuur
 Je combineert meerdere nationaliteiten met elkaar
 Vb. Iemand die in België geboren is, ouders zijn van Turkije waardoor deze persoon zowel de
cultuur van België als die van Turkije combineert
o Transmigratie
 = complexe patronen van meervoudige migratie
 Ook diaspora
 Iemand die uit Irak vlucht naar Libanon, trouwt daar met een Libanese vrouw, maar na een tijdje
begint het ook moeilijk te worden in Libanon dus ze verhuizen naar Duitsland
 Migreren van A naar B naar C naar D
 Imagined communities -> de groep wordt zo groot dat men niet iedereen meer kent binnen de
groep

Emancipatiebewegingen
= Het vrijkomen van vroegere beperkende bepalingen en het verkrijgen van gelijke rechten 3 bewegingen die een sterke invloed hebben gehad op ons huidige idee van diversiteit en het omgaan met de ander
1. Feminisme
 Feminisme als denkbeeld
o Verschillende stromingen
o Manier van kijken naar de wereld
 Feminisme als beweging
o Machtsverhouding tussen mannen en vrouwen proberen veranderen
o Gelijkheid tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt bevorderen
o Beëindigen van seksueel geweld en bevorderen van seksuele vrijheid
 4 golven
o 1. 1850 – 1900:
 Equality for women
 Vrouwenkiesrecht in de UK
 De arbeidspositie
 Prostitutie
o 2. 1965 – 1980:
 Arbeids- en rechtpositie
 Onderwijs
 Machts- en besluitvorming
 Seksualiteit
 Introductie pil -> zwangerschap uitstellen en geeft vrouwen de mogelijkheid om zelf
beslissingen te nemen over hun seksualiteit
 1981: Abortuswet
 Gevormd door de babyboomers
o 3. 1990 – 2011:
 Minder focus op de vrouwelijke universele identiteit
 Zelfontplooiing
 Ouderschap, de rol van de vader
 Discriminatie
o 4. 2012 – 2013:
 Interseksualiteit
o Naar aanleiding van de 2e en 3e feministische golf, kwamen er ook mannenbewegingen
 Na 2e golf -> mannen komen op voor het waarderen van onder andere emoties en vaderschap
 Na 3e golf -> doorbreken van genderrollen en bestrijden van geweld tegen voruwen
 Voorbeelden (niet per se kennen):