Samenvatting Taal: diagnostiek - ontwikkelingsstoornis

Deze samenvatting bevat alle hoorcolleges omtrent het vaak taal diagnostiek (enkel ontwikkelingsstoornissen).
Met behulp van deze samenvatting was ik van de eerste keer geslaagd.
Succes :)

Preview samenvatting (3 van de 80 pagina's)

Hoofstuk 1: Taalontwikkelingsstoornissen:
Afgrenzing, indeling, definities, begrippen en verklaringsmodellen.
1. Afgrenzing – indeling Onderscheid tussen:
- Internationaal aanvaarde indelingen.
- Klinische indelingen:
 Ontwikkeling  → verworven.
 Specifiek  → niet – specifiek.

Internationaal aanvaarde indelingen:
 DSM – classificatie:
 Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disordes
(Als logopedist weinig gebruik)
Kenmerken DSM-classificatie:
1. Persisterende moeilijkheden in verwerven en gebruik van taalsymbolen (gesproken,
geschreven, gebaren) → verschillende componenten.
2. Taalvaardigheden onder leeftijds-verwachtingen.
3. Taalstoornissen als primaire aandoening of als gevolg van andere beperkingen.
4. Symptomen aanwezig vanaf de kinderjaren.
5. Taalmoeilijkheden resulteren in functionele beperkingen m.b.t. effectieve communicatie,
schoolse prestaties en/of beroepsuitoefening.

(Persisterende moeilijkheden: blijven moeilijk in gesproken, geschreven en
gebarentaal. Moeilijkheden doen zich voor in alle componenten van taal.) Klinische indeling:
 ICIDH – ICF
o International Classification of Impairments, Disabilities and Handicaps.
o International Classification of Functioning, Disability and Health → multidimensionele benadering.

- Klinische context omdat hij de klinische aandacht zicht op:
 Hoe al deze factoren kunnen bijdragen tot het in stand houden van functionele beperkingen.
 Hoe ze kunnen samenwerken om het optimaal dagelijks functioneren te faciliteren.
1.1. Ontwikkeling VS. verworven (klinische indeling) → Meest gebruikt door logopedist.

Ontwikkelingsstoornis: 0 – 6 jaar Verworven stoornis: Volwassenen
Bv. door hersentrauma, hersenbloeding. Uitzonderingen:
Kinderen kunnen verworven stoornis krijgen als het kind een normale taal ontwikkeling heeft. Maar dan
opeens een auto – ongeluk krijgt en met zijn hoofd tegen iets aan vliegt. Als het kind dan een hersentrauma
krijgt en in coma ligt en dan wakker wordt en niets meer kan zeggen en niets meer begrijpt. Bij geboorte: bv. zuurstoftekort = verworven stoornis. → Doordat er iets misgelopen is kan het bij de
verworven stoornis zijn. 1.2. Specifiek VS niet – specifieke stoornis Specifiek
Niet – specifiek
Primair
Secundair
Op zichzelf staand
Niet op zichzelf staand
Geen oorzaak
Duidelijke oorzaak

De diagnose van een specifieke ontwikkelingsstoornis wordt vaak gesteld op basis van exclusie – of
uitsluitingscriteria. • Specifieke taalontwikkelingsstoornissen (SLI): op basis van exclusiecriteria:
1. Benedengemiddelde intelligentie.
(non-verb. IQ < 85)
2. Gehoorstoornis.
(drempel op 25 à 30 dB)
3. Ernstige neurologische of orofaciale afwijkingen.
(bv. Epilepsie)
4. Afwijkend sociaal gedrag.
(cf. ASS bv. autisme)
5. Tweetaligheid.
6. Ernstige deprivatie of onvoldoende taalaanbod.
(deprivatie: beperkte opvoedkundige ontwikkeling)
• Niet-specifieke taalontwikkelingsstoornissen: duidelijk aanwezige oorzaak.
 Als een van de exclusiecriteria niet aanwezig is.

 Discrepantiecriteria: onderscheid tussen taalstoornissen:
➢ Kloof tussen actuele en verwachte taalniveau.
➢ Wanverhouding tussen verbale en non-verbale mogelijkheden.
(15 IQ-punten verschil? Kritiek! → Het ene kind is sterker in het verbale dan in het non – verbale)
➢ Klinische en psychometrische referentiepunten om discrepantie te beschrijven:
verschil in visie: Aram  Tallal. Visie:
Aram: Ouders en logopedisten weten zeer goed wanneer het fout of niet fout is. Ze weten waar ze naar
moeten kijken. (klinische referentie)
Tallal: Je moet testen gebruiken om dat te weten. (psychometrische referentie)
• Nodig dat wetenschappers en clinici zelfde criteria hanteren?
 Wellicht niet; immers vaak andere doelstellingen.
• Combinatie exclusie-, inclusie- en discrepantiecriteria i.f.v. onderscheid specifieke en niet-specifieke
taalstoornissen • I.f.v. klinische diagnose: discrepantiecriteria beter bruikbaar dan exclusie- en inclusiecriteria ➔ vraag is nl.
‘wijkt taal af?’
• Alternatief voor exclusie en discrepantie: multi-axiaal classificatiesysteem (of sterkte-zwakte analyse)
• Uitgangspunt: classificatie op meerdere assen:
1. Taal en spraak
2. Gedrag
3. Cognitie
4. Medische problematiek
5. Pedagogische factoren

Meestal valt er niet 1 as uit, maar meerdere. ( 1 as: 17%, 2 assen: 33%) • Belangrijk: Onderscheid tussen verschillende taalstoornissen i.f.v. kiezen therapievorm en – inhoud. BELANGRIJK:
Taalstoornissen
Diagnose
Taalontwikkelingsstoornis
Exclusiecriteria
Verworven taalstoornis
Discrepantiecriteria
Specifiek
Inclusiecriteria
Niet – specifiek
1.2. Taalontwikkelingsstoornissen 1.2.1. Definities • Verschillende:
“Een kind heeft een taalontwikkelingsstoornis als de taalontwikkeling beduidend achterblijft bij of negatief
afwijkt van het normale verloop van het taalverwervingsproces met inbegrip van de normale interindividuele
variatie daarin, binnen de regionale en de sociale variëteit die het kind zich aan het verwerven is”. “Gebrek aan een aanvaardbaar of efficiënt sociaal repertoire, ofwel bij het beïnvloeden van anderen in sociale,
opvoedkundige en/of professionele situaties ofwel bij het beïnvloed worden door het verbaal gedrag van
andere personen”.
→ Definitie gaat ervan uit dat taal een sociale vaardigheid is en effect heeft op de luisteraar. Vroege definities: Focussen op taalontwikkelingsstoornissen op semantische en syntactische
aspecten. Definities van nu: Focussen meer op pragmatische aspecten en hechten meer belang aan geschreven
taalvaardigheid. 1.2.2. Toelichting bij definities • Definities: Vaak gaat men uit van afwijkingen van het normale verloop.
• Taalaanvang en tempo van taalverwerving : grote variaties! (bv. taalproductie)
➢ Grote kans op spontane inhaalbeweging.
➢ Tijdelijk temporiseren. (inhouden/ on holt zetten omdat het bv bezig is motorische
ontwikkeling)
• Ruime marges nemen voor definiëring van “normaal”.