Ken jezelf- filosofie

Dit is een samenvatting van het vak filosofie. Het boek heet 'ken jezelf'

Preview samenvatting (3 van de 59 pagina's)

Filosofie
Filosofie
Hoofdstuk 1: De oorsprong van de filosofie Ken uzelf – Thales van Milete
De wereld is een getal – Pythagoras
Zijn en kennen zijn hetzelfde – Parmenides
Al es vloeit – Herakleitos
Filosofie begint met verwondering - Plato Inleiding: Oorsprong
Etymologie: “Filein” (houden van) en “Sophia” (Griekse Godin van wijsheid)
 “Filosofie is zo oud als de mens zelf”
- Iedereen stelt diepzinnige vragen (bv. moeder waarom leven wij?)
- Filosofie begint met verwondering
 “Filosofie is ontstaan in een bepaalde periode en binnen een bepaalde cultuur”
- Westerse filosofie ontstond in de zesde eeuw v.C. rond de Egeïsche zee
 Ontstaan gekenmerkt door overgang Mythos  Logos
- Zelfde tijdsperiode ontstaan Oosterse filosofie

Van Mythos naar Logos
Men verklaart de natuur vanuit de natuur en niet meer vanuit mythische verklaringsmodel en

 Mythen/ Mythos in het Westen:
- Ilyas en Odysseus (Homerus): terugkeer naar huis als metafoor voor de weg terug
naar jezelf tegen alle verlokking van het leven in
- De Zondeval (Oude Testament): het gevolg van kennis en oordelen, lijden is ons
lot  Logos in het Oosten:
- India: Upanishaden, Boeddha, Mahavira
- China: Confucius en Taoïsme

Omschrijving en indeling van de filosofie
Tussen religie en wetenschap
 Zie overgang Mythos - Logos
 Cfr. omschrijving van Italiaanse filosoof de Crescenzo [p. 25]
 Wetenschap bestudeert op systematische, objectieve wijze de verschijnselen in de
natuur
- Domein: de materiële (waarneembare?) werkelijkheid
Filosofie
- Natuurfilosofie werd fysica (1543: Copernicus en Vesalius), later ook andere
natuurwetenschappen en sociologie/psychologie
- Ratio (rede) en empirie (zintuiglijke waarneming)
 Religie zoekt naar iets absoluuts en biedt troost en zingeving
- Domein: zingeving, waarden, bewustzijn
- “Voorbij” zintuigen en verstand
Soorten filosofische vragen Vragen van Kant
Vragen van Ferry
1. Wat kan ik weten? (ons denken)
1. Kennis: werkelijkheid
2. Wat moet ik doen? (ons handelen
2. Ethiek: rechtvaardigheid
(ethiek en sociale filosofie)
3. Wijsheid: heil of geluk
3. Wat
mag
ik
hopen?
(onze
verwachtingen)
 Worden teruggebracht tot 1 vraag:
wat is de mens?

De pré-Socratische filosofie
 6de – 5de eeuw v.C.
 Rond Egeïsche Zee (o.a. Milete)
 Vraag naar de aard van de kosmos (kosmologie)
- Wat is het eerste beginsel (archè)?
- Welke kosmische krachten spelen in het proces van verandering (kosmogonie)
Thales van Milete
 ‘Eerste’ filosoof (– volgens Plato onbeholpen en niet erg praktisch aangelegd)
- Archè of oerbeginsel van alles is water: reductionisme of het herleiden van
complexe werkelijkheid tot één beginsel
- Stelling van Thales: A/B = D/C
- Ken jezelf als fundamentele filosofische taak
Filosofie
Anaximander van Milete
 Leerling van Thales
 Het apeiron (het onbepaalde of onbeperkte) is het eerste beginsel waaruit alles
voorkomt  hij bouwde verder op Thales’ theorie van het archè
 Eerste overgeleverde poging tot een kosmogonie: verklaring voor ontstaan van de
wereld als een scheiding en inwerking van tegengestelde elementen op elkaar
 Slechts 1 bewaard citaat:
“Waaruit de bestaande dingen hun geboorte hebben, daarin vinden ze ook hun
ondergang, zoals het hoort; ze geven elkaar immers recht (díkè) en boete voor het
onrecht (adikía), overeenkomstig de verordening van de tijd"
Pythagoras (een de verborgen orde)
 Term philosophos: “ik blijf zoeken en nadenken, tot ik de werkelijkheid begrijp”
 (Perfecte) werkelijkheid kan uitgedrukt worden in getallen en hun onderlinge
verhoudingen
 Stel ing van Pythagoras: a²+ b² = c²
 Harmonie der sferen (muziek)
 Idee van reïncarnatie van de ziel
Parmenides en Herakleitos
Tijdsgenoten die vaak tegenover elkaar werden gezet maar toch van hetzelfde inzicht spreken
van “slechts 1 realiteit”.
Parmenides
 Centraal staat de vraag naar het Zijn (ontologie)
 Beroemdste uitspraak: “Al es (het Zijn) is één en onvergankelijk en aan zichzelf gelijk”
- Al het tijdelijke verschijnt en verdwijnt in het eeuwige zijn
- Al het veranderlijke stamt uit het onveranderlijke Zijn, dat aan zichzelf gelijk is
Herakleitos
 Vertrekt niet vanuit het onveranderlijke Zijn maar vanuit de verandering zelf - al es is
aan verandering onderhevig (= Logos)
 Bijnaam “de Duistere” omwil e van diepe uitspraken
- Alles vloeit (pantha rei)
- Je kan nooit tweemaal in dezelfde rivier stappen
- Oorlog is de vader van alles
 De Logos is het principe achter de steeds veranderende werkelijkheid

Document Outline

Inleiding: Oorsprong

Van Mythos naar Logos

Tussen religie en wetenschap

Soorten filosofische vragen

De pré-Socratische filosofie

Thales van Milete

Anaximander van Milete

Pythagoras (een de verborgen orde)

Parmenides en Herakleitos

Democritos

Ken jezelf: Gnothi seauton

De Sofisten

Thema’s van de Sofisten

Kritiek van Plato op de Sofisten

Socrates

Socrates, de “horzel”

Socratische Methode/ -gespreksvoering

Mensbeeld

Universalisme vs. Relativisme

We stevenen af op een ‘dictatuur van het relativisme’

Pluralisme als tussenweg?

Ken jezelf: ‘Ik weet dat ik niets weet”

Plato en de “Atheense” school

Achtergrond

Werk

Zijn en schijn

2 werelden die deel hebben aan elkaar

De allegorie van de grot

Kennisleer en ethiek

3 soorten van weten

Ethiek: “Het goede kennen is het goede doen”

Mensbeeld en politiek

Menner en paarden: visie op de menselijke ziel

Mensbeeld en politieke utopie

De aard van de werkelijkheid

Nietzsche: “Christendom is Platonisme van het volk”

Ken jezelf: de verschijnselen verduisteren de waarheid

Achtergrond

Vorm + stof: Hilomorfisme

De teleologische visie: entelechie

4 oorzaken

Systematiek: ladder van het leven en diverse zielen

Eudaimonia als (eind)doel van de mens

Ethica: deugdenleer

Verschil tussen waarden, normen en deugden?

Ethische en intellectuele deugden

Vier kardinale deugden:

De weg van het (juiste) midden

Het begrip ‘Catharsis’

Politiek: de mens is een politiek dier

Thema: over doelen en zingeving

Zin en zinloosheid?

Doelgerichtheid en zinloosheid in onze tijd

Ken jezelf: de deugd is het midden tussen twee uitersten

Hellenistische en Romeinse periode (4e e. v.C. – 476 n.C.)

Het Epicurisme

Epicurus

Epicuristische kosmologie

Het hedonisme van Epicurus

Filosofie als geneeskunde voor de ziel: levenskunst

Thema: Geluk

Verschillende (3) visies op geluk?

Het utilitarisme: een ethiek gebaseerd op meetbaar geluk

Gedachte-experiment: de ‘ervaringsmachine’ van Nozick

Ignorance is bliss?

Ken jezelf: ‘Leef verborgen”

Situering

Het Stoïcisme

Kosmologie: Pantheïsme

Alles is bepaald, het lot bepaalt

Filosofie als levenskunst

Thema: vrijheid

Handelingsvrijheid en wilsvrijheid

Vrijheid en verantwoordelijkheid

Toerekeningsvatbaarheid

Compatiblisme: vrijheid en bepaaldheid gaan samen

Spinoza & Libet omtrent vrije wil

Politieke vrijheid: liber (vrij), libertas (vrijheid), liberalisme (ideologie)

Ken jezelf: Het zijn niet de feiten die ons verwarren, maar onze gedachten over de feiten

Situering: De middeleeuwse filosofie als dienstmaagd van de religie

De middeleeuwse filosofie…

…als dienstmaagd van de religie

De Renaissance of wedergeboorte van de oudheid

Nieuw mens -en wereldbeeld

Erasmus’ “Lof der Zotheid”

Michel De Montaigne

Essays (probeersels)

Troost voor onmacht omwille van…

Thema: reflectie

Kolb cirkel en ervaringsleren

Reflectie volgens Korthagen

“Ken jezelf”: Ik ben een mens en niets menselijks is me vreemd (Terentius Afar)

Situering

Nieuwe wetenschap en nieuwe modellen

René Descartes (1)

Descartes’ methodische twijfel…

… leidt tot de zekerheid “Ik denk, dus ik ben”

Cartesiaans dualisme

Benedictus de Spinoza (2)

“Tractatus theologico-politicus”

De “Ethica” van Spinoza

De hoogste deugd?

John Locke (3)

Wat is ervaring? Wat ervaren we?

Sociaal contract theorie

David Hume (4)

Het inductieprobleem

Vork van Hume: twee soorten “ware kennis”…

… al de rest: “gooi in het vuur”

Kloof tussen zijn en behoren: de ‘is-ought fallacy’

Hume’s grenzen van de kennis

Immanuel Kant (5)

Zuivere -en praktische rede

Kant’s a priori synthetische oordelen

De ‘copernicaanse wending’ van Kant

Kant’s idealisme

Thema’s in de Verlichting

Enkele belangwekkende vertegenwoordigers

Ken jezelf: Sapere aude!

Treinspoor dilemma: redelijke argumenten?

Kant’s plichtsethiek

Categorische imperatief of universele morele wet

Kant’s categorische imperatief

Bentham’s utilitarisme

Utilitarisme – nuts of gevolgenethiek

Ethiek van rekensommen

“Ken jezelf”: de sluier der onwetendheid

Jean Jacques Rousseau

Arthur Schopenhauer

Wereld als wil en voorstelling

Pessimisme: Leven is lijden

Pessimistische aforismen van Schopenhauer

Twee uitwegen uit het lijden

Ethiek gebaseerd op mededogen

Thema: De Romantiek

The nurse’s song

Romantiek als reactie op de verlichting

“Ken jezelf”: Sentir la vie

Friedrich Nietzsche

Twee aspecten van de mens: Apollo en Dionysos

Taal als interpretatie

De wil tot macht

Filosoof met de hamer

“God is dood” en twee vormen van nihilisme

De Übermensch als nieuwe mens

De eeuwige wederkeer

Thema: het postmodernisme

Ken jezelf: Werde, der du bist

Filosofie in de twintigste eeuw

Het appel van Emmanuel Levinas

Het ‘gelaat’ van de Ander

Van appel tot effectieve hulp

Zorgethiek van Tronto

Vier fundamentele deugden in de zorg

Hannah Arendt en het belang van pluraliteit

Totalitarisme

De menselijke conditie

Pluraliteit: inter-esse, publieke ruimte en actieve bestaan

De banaliteit van het kwaad

Thema: Over de aard van de mens: Hobbes – Rousseau

Van nature goed

UBUNTU, Levinas en Arendt

“Ken jezelf”: Dasein ist mit-sein + Heinz Dilemma

Lawrence Kohlberg als “Jake”

Ken Jezelf: Carol Gilligan als “Amy”

Download alle 59 pagina's voor € 4,99

Document in winkelwagen

Document rapporteren

€ 4,99

Document in winkelwagen

Niet tevreden? Geld terug
Document direct te downloaden
€ 0,50 korting bij betalen met saldo

Specificaties

Niveau: Hogeschool
School: Hogeschool Gent
Opleiding: Orthopedagogie
Vaknaam: filosofie
Studiejaar: 2019-2020
Boek
Naam boek: Ken jezelf inleiding tot de filosofie
ISBN: 9789463930284
Druk: 02/09/2019
Auteur: Yvan Houttegem
Document
Rubriek: Samenvattingen
Gemaakt op: 09-02-2021
Type: .pdf
Pagina's: 59
Taal: Nederlands

Verkoper

Sey

1 documenten geüpload

Stuur bericht

Volgen

Verdienen aan je samenvattingen?

Maak je zelf samenvattingen of heb je nog uitgewerkte opdrachten liggen? Upload je documenten dan op Knoowy en verdien geld.

Document uploaden

Ken jezelf- filosofie

Preview samenvatting (3 van de 59 pagina's)

€ 4,99

Specificaties

Boek

Document

Verkoper

Verdienen aan je samenvattingen?

Vakken van Orthopedagogie - Hogeschool Gent

Hoe het werkt

Knoowy

Voorwaarden

Social media

Actie: ontvang 10% korting bij aankoop van 3 of meer items!

Actie: ontvang 10% korting bij aankoop van 3 of meer items!

Ken jezelf- filosofie

Preview samenvatting (3 van de 59 pagina's)

€ 4,99

Specificaties

Boek

Document

Verkoper

Verdienen aan je samenvattingen?

Vakken van Orthopedagogie - Hogeschool Gent

Aanbevolen documenten

Aanbevolen studiehulp

Hoe het werkt

Knoowy

Voorwaarden

Social media

Actie: ontvang 10% korting bij aankoop van 3 of meer items!

Actie: ontvang 10% korting bij aankoop van 3 of meer items!

Ontvang gratis €2,50 bij je eerste upload