Vlaamse gebarentaal Hoorcollege 1

Basisbegrippen: “Doof” of “doof”?
Fevlado
Historiek
Onderwijs
2 TEGENSTRIJDIGE HANDELINGSVISIES IN HET ONDERWIJS
Knelpunten in het Vlaamse Dovenonderwijs
Weetjes

Preview samenvatting (3 van de 7 pagina's)

Vlaamse gebarentaal
Hoorcollege 1
Basisbegrippen
“Doof” of “doof”?
Woodward (1978) maakt een onderscheid:
 Doof : verwijst naar een persoon die actief lid is van een dovengemeenschap, het is een
gebarentalige (net zoals Nederlandstalige)
 doof : is een medisch begrip, nl. een gehoorverlies van > 90dB HL. Deze personen hebben
meestal geen contact met anderen mensen die Vlaamse gebarentaal uitoefenen. Dat wil
NIET zeggen dat ze niet in contact kunnen komen met de Nederlandse gebarentaal.

 Dove personen identificeren zichzelf als leden van de Dovengemeenschap en zien zichzelf als
cultureel Doof.
Fevlado (Federale Vlaamse Dovenvereniging) verandert naar Doof Vlaanderen.
Historiek
Er zijn enkele mijlpalen die te maken hebben met de gebarentaal.
a) 1880: Congres in Milaan: mensen in de dovencultuur zijn samengekomen en kwamen ter
discussie : “voor blinde kinderen werd er braille ontwikkeld, maar wat nu voor dove
kinderen?”  beslissing: de orale methode wordt de onderwijsmethode in de Europese
landen. b) Maar de orale methode hielp niet voor iedereen. Het isolement van enkel werken met de
orale methode werd doorbroken en er ontstond NmG (Nederlands met Gebaren). Dit hof de
tekortkomingen van de orale methode op.  Wat is NmG?
o Het is een strikt gebarensysteem, een communicatievorm waarbij de gesproken taal
gecombineerd worden met gebaren.
 “Strikt” want voor elk woord is er 1 GEBAAR + er zijn 14 morfologische
markeerders, vb. wanneer je een verkleinwoord wilt maken (fietsje) dan
wordt na het woord enkel de ‘j’ nog met gebaar gemaakt.
o Het is ontwikkeld vanuit de gesproken taal door de hulpverleners samen met de
dove mensen (de dove mensen dus niet alleen).
 De doven leenden gebaren vanuit de VGT (Vlaamse GebarenTaal) zodat de
NmG een combinatie werd van zowel Vlaamse als Nederlandse gebaren.
o Een spontane conversatie is bijna onmogelijk. Tijdens de lessen kan er wel strikt met
NmG worden gecommuniceerd.
o Doel: het is een ideale communicatievorm voor zowel dove als horende personen.
o Het is een algemeen aanvaard systeem dat verstaan wordt EN gebruikt wordt  het
vormt dus een ideale brug tussen horende en dove personen.
 Dankzij deze brug breng je de dove en horende personen dus dichter bij
elkaar.
o Dit systeem is dus bruikbaar voor horende lesgevers in het bijzonder onderwijs.
o NmG vooral gepromoot bij horende personen.

MAAR het is niet omdat iemand NmG kan, dat die ook gebarentaal kan!!!
Hoe kan je het leren?
 Er worden cursussen opgestart ‘vrije gebarentaal’.
 Er wordt een tolkopleiding opgericht in het volwassenenonderwijs.
 Er worden gebarenboeken gepubliceerd (vb. groen boekje voor Nederlands is een blauw
boekje voor doven).
MAAR in Flevlado waren er doven die zeiden dat ze hun eigen taal wilden: de gebarentaal (niet
wetende wat een eigen taal is).
 We moeten terug naar de zuivere gebarentaal. Als iemand de gebarentaal wilt leren, moeten
ze de zuivere taal gaan leren!
c) 17 juni 1988: het Europees Parlement keurt de Resolutie goed: de gebarentaal is de taal voor
de doven! d) Er werden stappen ondernomen naar de inventarisatie van Gebarentalen in Europa => ze
vroegen aan alle lidstaten om officiële erkenning van de Gebarentaal in te dienen.
 Van Vlaanderen kregen ze geen erkenning
e) 1998 (10 jaar later): het Europees parlement bekrachtigt eindelijk deze Resolutie.
Nu kunnen er in Vlaanderen ook effectief stappen worden gezet. f) 26 april 2006: het Vlaams parlement stemt unaniem voor de culturele erkenning van de VGT
 het is een taal + het is een feit dat het een culturele linguïstische minderheid is).
Begin jaren 90 werd er geswitcht van de NmG naar de Vlaamse Gebarentaal.
 RESULTAAT: Mieke Van Herreweghe startte een fundamenteel onderzoek
naar de grammaticale structuren van de VGT.
Na 1994: vraag vanuit de Dovengemeenschap: “kunnen we terugkeren naar de zuivere
gebarentaal, onze eigen taal?”.
 Er werd een fundamentele samenwerking opgestart tussen de
Dovengemeenschap en de taalkundigen (vanuit een horizonproject, getrokken
door Mieke).
 + de VGT werd gepromoot in het onderwijs zodat het een eigen plaatsje kreeg
in het onderwijs.
2004: Fevlado, het Vlaamse Gebarentaalcentrum en Helga Stevens (= Vlaamse Dove dame die als
enige dove persoon een plaats kreeg in het Vlaams Parlement) erkennen de VGT.
26 april 2006: het Vlaams parlement stemt unaniem voor de culturele erkenning van de VGT
HET DECREET HEEFT ALS OFFICIËLE DATUM:
5 MEI 2006 (= VGT is een erkende taal in Vlaanderen).
Het erkennen van de VGT gaf een positieve invloed!