Hoofdstuk 4: Waarnemingsstoornissen

Functionele anatomie
Visuele agnosieën
Elementaire visuele perceptiestoornissen
Visuele objectagnosie
Prosopagnosie
Simultaanagnosie
Visuele agnosie in het dagelijks leven
Ruimtelijke desoriëntatie
Agnosieën in andere zintuigdomeinen
Lichaamsschemastoornissen
Examenvragen

Preview samenvatting (3 van de 25 pagina's)

Hoofdstuk 4: Waarnemingsstoornissen
Waarneming begint bij prikkeling van de zintuigen,
eindigt bij herkenning en betekenisgeving van de prikkel in de hersenschors.
Waarneming wordt aangeduid met ‘sensoriek’ en ‘perceptie’.
 De begrippen overlappen elkaar.
 De begrippen worden ook wel omgewisseld.
o Sensoriek = verwijzing naar de functies van zintuigen, afferente vezelsystemen en
primaire sensorische schorsgebieden.
 Stoornissen in sensoriek = hemianopsie, hypesthesie, oorzuizen.
o Perceptie = verwijzing naar de functies van secundaire en tertaire sensorische
schorsgebieden, die verantwoordelijk zijn voor analyse, interpretatie en herkenning
van binnenkomende zintuigelijke informatie.
 Stoornissen in perceptie = onderwerp van dit hoofdstuk.
Functionele anatomie
De cortex is verantwoordelijk voor perceptie.
De cortex vertoont een complexe organisatie.
De informatie stroomt van primaire (1) > via secundaire > naar tertiaire schorsgebieden.
Ze worden steeds op een complexer niveau verwerkt.
 Er is dus sprake van een hiërarchie (rangorde in complexiteit).
o De prikkels komen vanuit de zintuigen eerst in de gebieden laag in de hiërarchie.
Na bewerkingen komen ze terecht in de gebieden die de hoogste psychische functies
verzorgen (denkvermogen, verbeeldingskracht, …).
Wat zijn de opvallendste kenmerken van de perceptienetwerken?
 Tweerichtingsverkeer tussen analysecentra
Zie dubbele pijlen
o Er is geen rigide volgorde in de informatieverwerking.
o Ieder functioneel centrum kan via feedbackverbindingen de binnenkomende
informatie beïnvloeden.
o Voorbeeld: als een centrum X iets bijzonders signaleert, kan het stroomopwaarts
gelegen centra stimuleren tot verfijnde activiteit.  Bottom – up en top – down processing
o 1 van de gevolgen van het tweerichtingverkeer tussen verwerkingscentra: percepties
zijn uitkomst van bottom – up processing (van laag naar hoog in de hiërarchie) + top
– down processing (van hoog naar laag in de hiërarchie).
o Top – downprocessing verklaart dat emoties en verwachtingen de waarneming
kleuren.
 Voorbeeld: als we weten dat er zich ratten in huis bevinden, zie je in een
rondslingerende sok al een rat.
 Dit is illusie.
 Geen centrum voor geïntegreerde waarneming
o Het perceptienetwerk bevat geen convergentiepunt  er is geen 1 bepaald
schorsgebied waar alle informatie samenkomt om een geïntegreerde waarneming
mogelijk te maken.
 Geïntegreerde waarneming = gevolg van gecoördineerde en
gesynchroniseerde activiteit van verspreide gebieden, zowel hoog als laag in
de hiërarchie.
o In sommige systemen is er ook een divergentie (splitsing in informatiestroom).
 Vooral in visuele schorsgebieden.
 Visuele cortex
o Informatie rond identiteit van levende en levenloze objecten wordt verwerkt door
area’s aan de onderzijde van de occipitale en temporale kwab.
 = ventrale systeem / WAT – route
o Informatie over de ruimtelijke lokalisatie van visuele stimuli wordt verwerkt door
occipito – pariëtale schorsgebieden.
 = dorsale systeem / WAAR – route
 Deze route leidt naar de sensibele schorsgebieden waar informatie
uit het lichaam wordt verwerkt.
Zo kan visuo – spatiële informatie gemakkelijk in verband
gebracht worden met het lichaamsschema (= representatie
van vorm en positie van onze lichaamsdelen).
 Dit lichaamsschema vormt het ruimtelijk kader voor
motorische activiteit
Lateraal aanzicht van de linker hemisfeer
Mediaal aanzicht van de
rechterhemisfeer
De belangrijkste primaire schorsgebieden zijn aangeven:
Motorisch = M1
Sensibel = S1
Visueel = V1
De pijlen symboliseren de 2 grote verwerkingssystemen: dorsale systeem (WAAR) en het ventrale
systeem (WAT).
R = ruimtelijke waarneming
O = objectherkenning
G = gezichtsherkenning
K = kleurherkenning