Hoofdstuk 2: medisch onderzoek

Multidisciplinariteit
Het medisch stemonderzoek / klinisch NKO – onderzoek
Transorale larynxvisualisatie
Transnasale Flexibele Laryngoscopie (TFL) = indirecte laryngoscopie met flexibel optiek
Directe laryngoscopie
Bijkomende onderzoeken
Naast laryngeaal onderzoek: …

Preview samenvatting (3 van de 10 pagina's)

Hoofdstuk 2: medisch onderzoek
Multidisciplinariteit
Een goede diagnostiek (en hulpverlening) aan mensen met een stemprobleem = multidisciplinaire
aangelegenheid  minstens samenwerking tussen de NKO – arts en de logopedist!!!
 NKO – arts doet onderzoek van de larynx, stemplooien en supraglottische ruimten.
 Logopedist onderzoekt het stemgedrag en evalueert de toonhoogte, luidheid en kwaliteit.
 Cliënt zelf levert een bijdrage in het stemonderzoek door te rapporteren over de impact van
het stemprobleem op het functioneren en participeren.
Technieken voor medische beeldvorming (radiologie, CT-scan, MRI, …) = krachtige instrumenten bij
de diagnose van larynxpathologieën.
 Eventueel andere medische disciplines ingeschakeld door de NKO – arts om de diagnostiek
te verfijnen.
Stempatiënten met ernstige psychische problemen  ook onderzocht door psychiater / psycholoog.
In gespecialiseerde centra => stemteam uitgebouwd waarbij verschillende disciplines ingeschakeld
worden.
Het medisch stemonderzoek / klinisch NKO – onderzoek
Stem complex, kan enkel door het oor in zijn totaliteit beoordeeld worden. Onderzoeken en
metingen focussen zich op deelaspecten van de stem.
Elke discipline geeft een eigen invulling van een stembeoordeling.
 Het medisch onderzoek door een NKO – arts: richt zich naar de anatomie en fysiologie van
het stemorgaan (strottenhoofd, stemplooien).
 De logopedische evaluatie: omvat stemfunctieproeven rond toonhoogte, luidheid en
kwaliteit + perceptuele interpretatie en inschatting van de mogelijkheden en beperkingen.
 De patiënt zelf: moet zich uitspreken over de stemperceptie en de ervaren beperkingen met
invloed op de levenskwaliteit.
 Enkel wanneer alle gegevens gecombineerd worden, is een zinvolle uitspraak over een
stemprobleem mogelijk.
Medische anamnese
= basis bij de zorg voor stemgebruikers.
De stemklacht wordt in het begin door de patiënt in eigen woorden omschreven in detail.
 Het bepalen van de stemklacht geeft een initieel idee van de probleemzone.
o Schorheid of ruwheid = gevolg van letsels op de vibrerende rand van de
stemplooien.
o Ruis of wilde lucht = gevolg van overmatig verlies van uitademlucht a.g.v.
onvolledige glottissluiting.
o Frequentieverstoringen = gevolg van anatomische en/of neurologische problemen.
o Toegenomen tijd voor stemopwarming = gevolg van laryngofaryngeale reflux.
o Pijn tijdens stemgebruik (odynofonie) = gevolg van MTD.
Dagelijkse bezigheden gaan gepaard met stemmisbruik en dit moet nagevraagd worden.
 Patiënten zijn zich niet altijd bewust van stemmisbruik.
De stem kan ook beïnvloed worden door heelkundige ingrijpen buiten de larynx & met intubatie van
endotracheale tube.
 Thoracale / abdominale heelkunde kunnen interfereren met de ademhaling en abdominale
steun.
 Neurologische stoornissen -> negatief effect op de stem.
 On-/onderbehandelde allergie = oorzaak van inflammatie van het slijmvlies ( vatbaarder
voor beschadiging en verandering van het karakter van de secreties).
 Gehoorsbeperkingen niet vaak gezien als medeoorzaak van stemproblemen.
Klinisch onderzoek
NKO – onderzoek altijd uitgevoerd bij alle stemproblemen.
Een otologisch onderzoek is kritisch bij de evaluatie.
 Het onderzoek van de neus evalueert ademhaling en resonantie.
 De tong en het weke verhemelte evalueert bereik en functionaliteit van hun bewegingen.
Geen onderzoek is volledig zonder de werking van de craniale zenuwen te evalueren.  Een onderzoek van hart en longen is niet noodzakelijk.
 Een abdominaal onderzoek wordt niet uitgevoerd, tenzij er voldoende argumenten zijn om
een probleem te vermoeden.
Instrumenteel onderzoek
Transorale larynxvisualisatie
Om de larynx te visualiseren is een correcte techniek nodig.
 Alle technieken met optisch instrument langs de mond (keelspiegel, rigiede optiek,
stroboscopie met rigiede optiek) hebben baat bij de volgende strategie: de patiënt zit zo dat
zijn hoofd zich op dezelfde hoogte bevindt als dat van de onderzoeker.
 Ideale visualisatie = ‘sniffing position’ van de patiënt  rechte rug, nek in flexie t.o.v. rug,
hoofd in extensie t.o.v. nek.
 De keelspiegel wordt zelden gebruikt => technische moeilijkheid en het ontbreken van
registratiemogelijkheden.
 Een star (of ‘rigide’) optiek werkt als een periscoop => voordeel: niet beïnvloed door een
opbollende tong.
= indirecte laryngoscopie met keelspiegel

= indirecte laryngoscopie met rigied optiek
 Kunnen gecombineerd worden met stroboscopisch licht en videoregistratie
= stroboscopische belichting.
Observatie met continue licht geeft in inspiratoire positie een
uitstekend zicht op de morfologie en abductie van de arytenoiden,
bovenvlak van de stemplooien, vrije rand van de stemplooien, voorste
commissuur, valse stemplooien en het laryngeaal vestibulum.
Tijdens de fonatie  trilling en glottissluiting goed beoordeeld => met gebruik van stroboscopische.
Basisprincipes van de stroboscopie:
Trillingsvrij waarnemen van licht
Perceptie van ogenschijnlijke beweging
Trilingspatronen van de larynx
Stemplooicyclus = openingsfase – sluitingsfase – transitie tussen beide
 Elke fase laat bepaalde observaties toe.
 Afwijkingen net onder de vrije rand bekeken tijdens de start van de sluitingsfase
 Goede uitleg over de procedure aan de patiënt (zeker bij kinderen) = basis voor succes.
 Locale anesthesie van de oropharynx  zelden nodig en is onaangenaam en
beangstigend (verdoving verminderd de sensatie van ademhaling).