Taalstoornissen Afgrenzing, indeling, definities, begrippen & verklaringsmodellen

Afgrenzing, indeling
Internationaal aanvaarde indelingen
Klinische indelingen
1. Ontwikkeling vs. verworven
2. Specifiek vs. niet – specifiek
Diagnose kan ook o.b.v. discrepantiecriteria:
Multi – axiaal classificatiesysteem / sterkte – zwakteanalyse
Taalontwikkelingsstoornissen (TOS)
Verklaringsmodellen voor TOS
Systeemmodel / leermodel
Categoriaal / medisch model
Specifieke afwijkingen model
Descriptief ontwikkelingsmodel
Verworven taalstoornissen bij kinderen

Preview samenvatting (1 van de 7 pagina's)

Taalstoornissen Afgrenzing, indeling, definities, begrippen & verklaringsmodellen Afgrenzing, indeling Indeling van taalontwikkelingsstoornissen, onderscheid tussen:  Internationaal aanvaarde indelingen = classificaties van algemene aandoeningen + specifieke plaats van TOS  Klinische indelingen = vanuit logopedische invalshoek Internationaal aanvaarde indelingen Voorbeelden : 1. DSM – classificatie DSM = Diagnostic and Statistic Manual Taalstoornissen onderdeel van communicatiestoornissen Communicatiestoornissen = deel van neurologische ontwikkelingsstoornissen Kenmerken : o Persisterende (blijvende) moeilijkheden in verwerven en gebruik van symbolen (in gesproken, geschreven vorm en in andere taalmodaliteiten) o Taalvaardigheden onder leeftijdsverwachtingen (meten door taaltesten / gestandariseerde observaties) o Taalstoornis als primaire aandoening (geen oorzaak) / gevolg van andere beperkingen (oorzaak) o Symptomen aanwezig vanaf vroege kinderjaren o Taalmoeilijkheden monden uit in functionele beperkingen m.b.t. effectieve communicatie, schoolse prestaties + beroepsuitoefening 2. ICIDH / ICF ICIDH = International Classification of Impairments, Disabilities and Handicaps ICF = International Classification of Functioning, Disability and Health o ICF = multidimensionale benadering van taalproblemen o Beschrijving vanuit :  Lichamelijke kenmerken (functies en structuren)  Activiteiten (individu zelf)  Participatie (maatschappelijke kenmerken) o Functioneren in bepaalde context  Aanwezigheid van omgevingsfactoren (Hoe gaat de omgeving ermee om ?)  Persoonlijke factoren (Wat betekent het voor de persoon ?) Klinische indelingen Klinische = bekeken vanuit de invalshoek van de clinicus (logopediste). Manieren van indeling : 1. Ontwikkeling vs. verworven Ontwikkelingsstoornis = vanaf de geboorte aanwezig (vooral bij kinderen aanwezig, kan ook bij volwassenen die het al gans hun leven meedragen). Verworven stoornis = iets wat je op een bepaald moment in je leven krijgt (vooral bij volwassenen, kan ook bij kinderen die normaal geboren zijn maar probleem kregen door hersenletsel na ongeval). Voorwaarden voor taalontwikkeling : Cognitieve ontwikkeling Sociale / emotionele ontwikkeling Sensori / motorische ontwikkeling (waarneming & motoriek) Voldoende & aangepast taalaanbod 2. Specifiek vs. niet – specifiek Specifiek = primair, op zichzelf staand (geen duidelijk aanwijsbare oorzaak). Niet – specifiek = secundair, niet op zichzelf staand (duidelijke oorzaak). Specifieke TOS  diagnose o.b.v. exclusiecriteria : Exclusiecriteria = geen enkel van de opgesomde criteria mag aanwezig zijn, enkel specifieke TOS als er geen sprake is van… Benedengemiddelde intelligentie Gehoorstoornis Ernstige neurologische / orofaciale (mondstructuur aangetast) afwijkingen Afwijkend sociaal gedrag (bv. Autisme) Tweetaligheid Extreme deprivatie of andere ongunstige taalaanbodsituaties Niet-specifieke TOS = duidelijk aanwezige oorzaak Specifieke verworven taalstoornissen = afasie Afasie = verworven taalstoornis, veroorzaakt door een hersenletsel – begrijpen en het uiten van gesproken en geschreven taal gestoord is Taalproblemen niet in verhouding tot andere, geassocieerde stoornissen Specifieke aantasting taalfunctie (letsel in specifieke hersenzone) Andere hogere corticale functies (geheugen, aandacht, …) niet of veel minder gestoord Niet-specifieke verworven taalstoornissen Meer algemene hersenbeschadiging Ook niet-talige hersenfuncties gestoord (aandacht, cognitie, waarneming, …) Diagnose kan ook o.b.v. discrepantiecriteria: Discrepantiecriteria = duidelijke kloof tussen taalniveau dat we aantreffen en datgeen wat er verwacht wordt. Wanverhouding tussen verbale en non – verbale mogelijkheden (ten nadele van het verbale) Discrepantie = verschil van 15 IQ – punten, MAAR: Scores op taal – en intelligentietests zijn niet vaststaand Gebruik van andere testinstrumenten kan leiden tot andere resultaten Niet veel evidentie dat kinderen verschillen van andere kinderen die niet voldoen aan de discrepantiecriterium Discrepantie beschrijven a.d.h.v. o Klinisch = binnen logopedisch referentiekader o Psychometrisch = m.b.v. instrumenten  Verschillende visies van ARAM en TALLAL ARAM: Klinische referentiepunten Vindt oordeel van ouders en clinici belangrijk Over taalstoornis spreken = kijken naar omgevingsfactoren en maatschappelijke normen Niet enkel richten naar resultaten van testen Tests gebruiken = in orde, maar klinische blik laten meespelen TALLAL: Wetenschappelijke invalshoek Gebruik maken van strikte psychometrisch gedefinieerde discrepantie- en andere criteria Gegevens kunnen vergelijken & uitwisselen met elkaar Onderscheid kunnen maken tussen specifieke en niet – specifieke TS – combinatie van: Exclusie (oorzaken uitsluiten) Discrepantie (kloof tussen actueel en verwachte) Inclusie (specifieke voorwaarden moeten aanwezig zijn) Klinische diagnose  discrepantiecriteria beter bruikbaar (Vraag: Wijkt de taal af?) <h1>Document Outline</h1><li>Afgrenzing, indeling<li>Internationaal aanvaarde indelingen</li><li>Klinische indelingen<li>1. Ontwikkeling vs. verworven</li><li>2. Specifiek vs. niet – specifiek</li><li>Multi – axiaal classificatiesysteem / sterkte – zwakteanalyse</li><li>Taalontwikkelingsstoornissen (TOS)<li>Definities</li><li>Toelichting bij de definities</li><li>Verklaringsmodellen voor TOS<li>Systeemmodel / leermodel</li><li>Categoriaal / medisch model</li><li>Specifieke afwijkingen model<li> Neuropsychologisch model</li><li> Auditief perceptueel model (+ Generalized slowing model)</li><li>Descriptief ontwikkelingsmodel</li><li>Verworven taalstoornissen bij kinderen</li>