Les 10: Dysartrie

Neurogene articulatiestoornissen
CP (Cerebral Palsy)
Classificatie CP
Spraakkenmerken bij CP
Symptomen
Spraakontwikkelingsdyspraxie (SOD)
Verklaringsmodellen
Operationele kenmerken (hoofdkenmerken die altijd aanwezig zijn bij SOD)
Articulatiebewegingen bij het aanvankelijk en canoniek brabbelen
Spraakverwerving bij een baby / peuter (imitatiefase)
Vroegdetectie van SOD

Preview samenvatting (2 van de 6 pagina's)

Les 10: Dysartrie Neurogene articulatiestoornissen: Dysartrie = spraakmotorische stoornis, spraakbewegingen worden niet of moeilijk gerealiseerd. Apraxie = probleem in programmering van spraakbewegingen en in het snel uitvoeren van spraakbewegingen CP (Cerebral Palsy) Dysartrie = innervatie van spieren, neuromotorische spraakstoornis die 1, meerdere of alle componenten van spraakproductie aantast. Dysartrie vaak verworven (dus meer bij volwassenen) maar kan ook congenitaal (vaak gediagnosticeerd wanneer ontwikkeling op gang komt) Congenitale vorm als gevolg van cerebrale parese / cerebral palsy (CP) CP = ‘hersenverlamming’  centrale motorische dysfunctie, die de spiertonus, de houding en de beweging aantast, gevolg van een permanente, niet progressieve afwijking of laesie van het onvolgroeide brein.  Meeste vormen van CP congenitaal (ontstaan kort voor, tijdens of na de geboorte)  Ernst van probleem = afhankelijk van grootte van letsel in hersenen. Congenitale vorm:  Prenataal o heterogeen, blootstelling aan bestraling, blootstelling aan drugs of zware metalen, zuurstoftekort in de baarmoeder, placentaloslating,…  Perinataal o Hersenschade kan ontstaan door zuurstoftekort / intracerebrale bloeding  Postnataal o asfyxie (verstikking), prematuriteit, sepsis en hoofdtraumata  CP = meest frequent voorkomende motorische ontwikkelingsstoornis bij kinderen (60% van alle ernstige motorische aandoeningen)  > 12.000 kinderen komen er per jaar bij  CP is meest prevalente ontwikkelingsstoornis na verstandelijke beperking  Aandoening vraagt levenslange medische opvoedkundige en sociale ondersteuning en revalidatie  Levensverwachting van personen met CP sterk toegenomen Classificatie CP 1e indeling op basis van lokalisatie van motorische uitvalsverschijnselen:  Quadriplegie = paralyse van romp en 4 ledematen  Diplegie = aantasting gecorrespondeerde ledematen aan beide zijden van lichaam  Paraplegie = paralyse van onderste zijde van romp en beide onderste ledematen  Hemiplegie = paralyse van 1 lichaamshelft  Monoplegie = verlamming van 1 lidmaat  Geeft niet aan welke soort paralyse aanwezig is Andere indeling beter: classificatiesysteem gebaseerd op neuromusculaire kenmerken van CP + aanduiding van aangetaste neurologisch systeem: Spasticiteit: Meest voorkomend: 50% Gekoppeld aan stoornis in pyramidaal systeem Toegenomen spierspanning, overmatige reflexactiviteit, langzame schokkende willekeurige bewegingen met toegenomen spanning PRATEN TEGEN WEERSTAND – ZEKER NIET SLAP Hyperreflexie treedt op (controle van grote hersenen valt weg) Athetose: Patiënten die gewrichten in alle bochten wringen, ONWILLEKEURIGE BEWEGINGEN, bewegingen die niet beheerst kunnen worden (vergelijking met Aziatische dansen). Komt voor bij 10% Gevolg van extrapyramidale laesie Gekenmerkt door aanwezigheid van langzame kronkelende bewegingen bij pogingen om bewuste acties uit te voeren Spiertonus: normaal in rust – hypertoon bij willekeurige bewegingen Ataxie: 5% van alle gevallen Veroorzaakt door laesie t.h.v. cerebellum of zijn controlecircuits Gekenmerkt door evenwichtsproblemen Reflexen en spiertonus normaal Stoornis in kleine hersenen (ze zorgen er normaal voor dat bewegingen gefinetuned worden, binnen ataxie gebeurt dit niet) Met brede basis lopen, al wankelend (dronkenmanschap) Rigiditeit In 1% van de gevallen Veroorzaakt door pyramidale schade en laesies van hogere corticale motorische centra Gekenmerkt door simultane contractie van alle spiergroepen – constant hoge spiertonus Vertraagde en gespannen vrijwillige bewegingen Rigiditeit = spierstijfheid dat kan ontstaan door verhoogde spierspanning (secundair kenmerk op spasticiteit) Gemengd Gemengde type = 2 types uit classificatie komen samen voor  meest voorkomend = spasticiteit + athetose Spraakkenmerken bij CP CP kan stoornissen veroorzaken in:  Sensorische en cognitieve ontw.  Motorische stoornissen  Kan spraak, taal en communicatie van kinderen met CP aantasten  Verstaanbaarheid + gebaren en andere communicatieve signalen verminderd  Ontwikkeling van expressieve en receptieve taalvaardigheid loopt vertraagd  Motorische beperkingen  invloed op verstaanbaarheid + vaardigheid om vlot pen en computer te gebruiken (minder kans om omgeving te verkennen – beperking voor ontwikkeling communicatie)  Cognitieve beperkingen vertragingen in mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid  Visuele / gehoorstoornissen  beïnvloeden taalontwikkeling en interpersoonlijke interactie negatief  75 – 80% van kinderen met CP = duidelijke spraakproblemen  Meestal direct gerelateerd aan de onderliggende neuromotorische stoornis o Spasticiteit = hypo- en hypertonus o Athetose = onwillekeurige bewegingen, hyperkinetisch o Ataxie = incoördinatie, slordig, onregelmatig  Alle spraakaspecten kunnen hierbij aangetast zijn  Articulatieproblemen meest opvallend bij CP Symptomen Verschillend, afhankelijk van type neuromotorische aandoening  Meer articulatieproblemen bij athetose dan spasticiteit  Gebrek aan precisie bij articuleren  gevolg van beperkingen o.v.v. spierkracht, spiertonus, bewegingssnelheid en bewegingsbereik  Atactische vormen  slordige gemompelde spraak  Ernstige problemen met spraakklanken (tongheffing belangrijk)  Articulatie opvallend – vele onwillekeurige bewegingen die ermee gepaard gaan  Problemen met stemgeving en verlenging van spraakklanken  Finale klanken moeilijker  Vooral clusterreducties, stopping, depalatalisatie, fronting, gliding  Articulatie minder accuraat bij gebonden spraak  Resonantie  hypernasaliteit en nasale emissie, als gevolg van velofaryngeale dysfunctie o Zwakke orale resonantie  problemen bij controleren en opbouwen van intra – orale druk  Stemproblemen: o Zwakke stemgeving o Beperkt stemvolume o Geringe luidheidscontrole o Verlies van stem aan eind van zin of frase o Hoge toonhoogte o Schorre en geknepen stemgeving door hyperadductie o Heesheid door hypoadductie <h1>Document Outline</h1><li>CP (Cerebral Palsy)<li>Classificatie CP</li><li>Spraakkenmerken bij CP<li>Symptomen</li><li>Spraakontwikkelingsdyspraxie (SOD)<li>Verklaringsmodellen</li><li>Operationele kenmerken (hoofdkenmerken die altijd aanwezig zijn bij SOD):</li><li>Articulatiebewegingen bij het aanvankelijk en canoniek brabbelen</li><li>Spraakverwerving bij een baby / peuter (imitatiefase)</li><li>Vroegdetectie van SOD</li>