Les 7: Spraakklankstoornissen (SKS)

Classificatie SKS
3 theorieën voor indeling
Manieren voor het indelen van articulatie en fonologische stoornissen
Dyslalie
Dysglossie
Dysartrie
Apraxie
Dysaudi
Fonologische stoornissen
Meest algemene optredende fonologische processen bij kinderen met afwijkende fonologie
4 subgroepen van spraakklankstoornissen
Ongewone en subtiele fonologische gedragingen:
Fonologische verklaringsmodellen
Verklaring voor fonologische afwijking
Fonetische articulatiestoornissen
Hoe wordt gesproken over fonetische articulatiestoornissen?
Impact SKS
Nadelige effecten van articulatorische en fonologische stoornissen

Preview samenvatting (2 van de 6 pagina's)

Les 7: Spraakklankstoornissen (SKS) Spraakklankstoornissen = problemen met correct gebruiken van leeftijdsgeschikte spraakklanken in de taal. Het is een overkoepelend begrip voor articulatiestoornissen en fonologische afwijkingen. Spraakklankstoornissen ≠ articulatiestoornissen Vooral in de kleuterschool  10 – 15% Vanaf lagere school  6%  Hoe ouder, hoe minder SKS 2 groepen SKS: SKS met duidelijke etiologie (oorzaak bekend  bvb. schisis, gehoorstoornis, genetisch syndroom, …) SKS zonder oorzaak = functionele SKS Kinderen met SKS = heterogene groep  onderscheiden zich door: Ernst van SKS (onverstaanbaar – verstaanbaar maar wel gestoord) Onderliggende oorzaak (neurologisch, leerprobleem, …) Aard van SK – fouten (op verschillende manieren) Betrokkenheid van andere aspecten van taalsysteem (SKS gaat gepaard met taal) Respons op behandeling Classificatie SKS 3 theorieën voor indeling (niet universeel!, wel theoretisch verschillend:) Etiologie (medische diagnose)  Spraakachterstand (genetisch, psychosociaal, …)  Spraakmotorische stoornissen (apraxie, dysartrie, …)  Residuele spraakfouten (probleem met /s/ of /r/) Linguïstische beschrijving (nauwkeurige beschrijving van symptomen) Psycholinguïstisch framework (welk onderliggend proces oorzaak van SKS?) Psycholinguïstisch framework = indeling gebaseerd op onderliggende processen. Manieren voor het indelen van articulatie en fonologische stoornissen 1. Dyslalie Dysglossie Dysartrie Apraxie Dysaudi Dyslalie Dyslalie = functionele articulatiestoornissen.  Grootste groep (75 – 80% van spraakklankstoornissen)  Geen etiologie  Problemen ontstaan o.b.v. leren  foutief / niet / onvoldoende  Fouten beperken tot distorties (Stes  niet enkel distories – ook omissies, substituties, addities) Dysglossie Dysglossie = spraakprobleem ontstaat door afwijking ter hoogte van articulatieorganen.  Te kort tongriempje, tandafwijkingen, schisis – problematiek Dysartrie Dysartrie = veroorzaakt door probleem met bezenuwing, dus aansturing van articulatoren.  Slechte werking van craniale zenuw = meteen dysartrie Apraxie Apraxie = programmeringsstoornis, probleem met willekeurig initiëren en uitvoeren van spraakbewegingen door hersenletsel.  Aangeboren / verworven Dysaudi Dysaudi = wanneer articulatiestoornis secundair is aan gehoorprobleem. 2. In fonetische en fonologische spraakklankstoornissen: Fonologische stoornissen Beschrijft: Klanksysteem vanuit betekenisonderscheidende functie in de taal Welke klanken hebben betekenisonderscheidende functie? Hoe worden betekenisonderscheidende functies gerealiseerd? Schema  bovenaan Meest algemene optredende fonologische processen bij kinderen met afwijkende fonologie: Clusterreductie Stopping Depalatalisatie Fronting Gliding Deletie eindconsonant Velare assimilatie Verder onderscheid tussen: Vertraagde fonologische ontwikkeling (normale processen treden op maar later dan normaal) Persisterende fonologische ontwikkeling (gewone processen verdwijnen niet of te laat) Ongewone / afwijkende fonologische ontwikkeling (processen die voorkomen waarbij bepaalde systematiek verschijnt, niet de normale) Idiosyncratische fonologische ontwikkeling (processen gebruiken die men uitzonderlijk tegenkomt) Wat ze soms nog doen: Soms unieke (persoonlijke) fonologische processen gehanteerd (bvb. atypical cluster reduction) Chronologische mismatch (vroege processen persisteren – latere processen zijn verdwenen) 4 subgroepen van spraakklankstoornissen: Articulatiestoornissen (fonetisch) ch s Ontwikkelingspatronenfouten (normaal bij jongere kinderen) ogi Consistente fonologische stoornissen (zowel typische als atypische fonologische patronen) onolF Inconsistent foutenpatroon (alleen atypische fouten) <h1>Document Outline</h1><li>Classificatie SKS</li><li>Manieren voor het indelen van articulatie en fonologische stoornissen</li><li>Dyslalie</li><li>Dysglossie</li><li>Dysartrie</li><li>Apraxie</li><li>Dysaudi</li><li>Fonologische stoornissen</li><li>Wat ze soms nog doen:</li><li>Fonetische articulatiestoornissen</li><li>- Sigmatisme s/ + /z/)</li><li>Impact SKS<li>Nadelige effecten van articulatorische en fonologische stoornissen:</li>