Les 5: Fonologische ontwikkeling + Oefencollege 1: De ontwikkeling van de articulatie

Fonologische ontwikkeling
Fonologische processen
Meest voorkomende processen (top 5)
Fonetische en fonologische ontwikkeling
Fenomenen
Prelinguïstische fase (1 – 12m)
Fase van de eerste woorden (1 – 1,6.)
Fonemische en fonetische ontwikkeling (18 – 48m)
Fonologisch leren
Verdere ontwikkeling en stabilisatie (+ 48m)
Volgorde verwerving volgens articulatieplaats (luchtstroom)
Verklaring: hoe en waarom leren kinderen articuleren?
Verschillende theorieën voor oorsprong van ontwikkeling van articulatie:
Synthese theorieën
Aantal tendensen te verdelen in 3 groepen

Preview samenvatting (2 van de 4 pagina's)

Les 5: fonologische ontwikkeling Zie ook oefencollege 1 Fonologische ontwikkeling  Leeftijdsgebonden  Situeert zich binnen spraak – en taalontwikkeling  Belangrijkste vooruitgang 1,5 – 2j. Fonologische processen < 2j. = geen fonologische processen Volop gehanteerd tussen 2 – 3,6j. Alle processen niet tegelijkertijd even actief gehanteerd Verdwijnen verschillend tussen alle processen Tussen 18 – 24m. verdwijnen heel veel processen, anderen blijven doorlopen tot 5j. Fonologische processen verdwijnen Fonologische processen persisteren na rond 3j. 3j. Deletie onbeklemtoonde syllabe Clusterreductie Finale consonantdeletie Epenthesis Fronting Gliding Consonantassimilatie Vocalisatie Reduplicatie Stopping Prevocalic voicing Depalatalisatie  Voornamelijk gehanteerd tot 3,6 à 4j.  Significante verschillen in gebruik van processen tussen 2 – 2,6j. & 3j.  Sterke afname van fonologische processen met stijgende leeftijd  Syllabestructuurprocessen kwamen het meeste voor (nemen sterk af tussen 2 en 4j.) Meest voorkomende processen (top 5): 1. Articulatieverschuivingen 2. Clusterreductie 3. Deletie eindconsonant 4. Deletie onbeklemtoonde syllabe 5. Epenthesis  Vaststellen van vertraagde fonologische ontwikkeling  nagaan op welk tijdstip welk proces normaal verdwenen moet zijn  Spreiding in gebruik van fonologische processen: < 3 – 7j. Welke fonologische processen het meeste gebruikt op een leeftijd van: 3j.  epenthesis + clusterreductie + gliding liquidae 4j.  epenthesis + clusterreductie + deletie eindconsonant 5j.  epenthesis + deletie eindconsonant + deletie onbeklemtoonde syllabe 6j.  epenthesis + deletie eindconsonant + deletie onbeklemtoonde syllabe 7j.  epenthesis + deletie eindconsonant + deletie onbeklemtoonde syllabe 8j.  epenthesis + deletie eindconsonant + deletie onbeklemtoonde syllabe  Kinderen gebruiken meer verschillende fonologische processen  Aantal verschillende fonologische processen daalt in functie met toenemende leeftijd o Permanente daling van aantal verschillende gebruikte processen tussen 4 en 8j. o Gemiddeld 7,6 verschillende fonologische processen op 4j. o Gemiddeld 2,8 verschillende fonologische processen op 8j.  Totale gebruik van fonologische processen daalt met toenemende leeftijd  Gebruik van de 3 groepen daalt met leeftijd  Syllabestructuurprocessen meer gehanteerd  Substitutieprocessen op 2, assimilatieprocessen het minste gebruikt Fonetische en fonologische ontwikkeling Ze lopen parallel en ondersteunen elkaar. Fonologische ontwikkeling  obv processen die prosodische spraakfeatures weerspiegelen Spraakklanken verwerven  obv percipiëren van cruciale prosodische features in spreken van volwassenen, gaan langzaam prosodische kenmerken nabootsen  Percipiëren van suprasegmentele features vóór verwerven van spraakklanken 1. Taal en articulatie verwerven  prosodische features percipiëren in input van omgeving 2. Besteedt er aandacht aan 3. Geleidelijk aan deze kenmerken proberen reproduceren  Featurepatronen observeren in het spreken van de volwassene  Gebruiken voor eigen structurele patronen te construeren  Ontwikkeling van distinctive features vloeit hieruit voort o Kind heeft geleerd dat het gepercipieerde geluid niet identiek is  Suprasegmentele spraak belangrijk voor productie en perceptie van spraak o Vormt de aanzet tot het differentiëren van gepercipieerd spreken dat bestaat uit kleinere gehelen Prosodie: Speelt belangrijke rol in het spreken dat we richten naar het kind  Sommige features vereist voor verwerving van andere features  Fonemen = kleinste betekenisdragende eenheden in taal (distinctive features)  Geleidelijke uitbreiding van features – leert foneemparen van elkaar te differentiëren  Leert featurecontrasten te onderscheiden: o 1e onderscheid = vocalisch – consonantisch o Onderscheid nasaal – oraal (voor klasse consonantisch) o 2 klassen opgesplitst naargelang articulatieplaats o Uiteindelijk onderscheid tussen alle fonemen obv relatief beperkt aantal features  3 principes in verwerving featurecontrast: o Verwerving van het ene feature leidt tot verwerving van het ander feature o Verwerven = verwerven van contrasten tussen features o Economisch principe: feature verworven in 1 foneem, niet opnieuw verworven in een ander foneem Verdere uitwerking van ideeën  evolutieschets in 6 stappen: 1. Differentiatie tussen consonanten en vocalen 2. Contrast nasaal – oraal 3. Verwerving van features labiaal – dentaal a. Labiaal nasale consonant b. Dentale nasale consonant c. Labiale orale consonant d. Dentale orale consonant 4. Vocalen  differentiatie qua verticaliteit (hoog – laag) 5. Vocalen  differentiatie qua horizontaliteit 6. Consonanten  onderscheid tussen velaar en niet – velaar  Ontwikkeling van articulatie: productie van spraakklanken + onderliggende eigenschappen (distinctive features) leren  Steeds verder verfijnen van distinctive features = lukt beter om spraakklanken te produceren Met spraakklanken grotere gehelen vormen (woorden): 1. 1e woorden leren als entiteiten 2. 50 woorden verworven  zoeken naar regels achter de woordvorming 3. De daarbij te gebruikte elementen vervullen een dubbele rol a. Kennen element van productie + betekenis b. Spraakklanken als drager van betekenis inzicht verwerven in beide aspecten, ze moeten geleerd worden verloopt niet altijd even vlot  aanleiding tot bestaan van fonetische en fonologische stoornissen  Met spraakklanken woorden vormen (loopt parallel met verwerven van spraakklanken + distinctive features)  Gebruik van spraakklanken groeit met steeds nieuwe woorden leren vormen  Grotere verfijning nodig om zich steeds duidelijker te kunnen maken  Sommige combinaties van klanken zijn nog te moeilijk = vereenvoudigingsprocessen toepassen o Gebruik ervan op een bepaald moment opgegeven o Structuren van taal van volwassenen op dat moment kunnen hanteren o Andere taal leren = terugvallen op deze vereenvoudiging o Fonologische processen = middel om iets te leren + verschillen tussen uitingen van kind en hoe het moet zijn beschrijven <h1>Document Outline</h1><li>Fonologische ontwikkeling<li>Fonologische processen<li>Meest voorkomende processen (top 5):</li><li>Fonetische en fonologische ontwikkeling<li>Fonologische analyseprocedure</li><li>Samengevat</li>