Samenvatting OLOD Jeugdrecht

Dit is een samenvatting van het volledige OLOD 'Jeugdrecht' van het academiejaar 2017-2018 binnen de opleiding Orthopedagogie aan Karel de Grote Hogeschool.

Preview samenvatting (3 van de 73 pagina's)

Samenvatting Jeugdrecht
2017-2018 Jeugdrecht
HOOFDSTUK 1 DEEL A
Inleiding
 Definitie jeugd(beschermings)recht:
o Het geheel van juridische regels betreffende overheidsinterventie, door middel van specifieke
instellingen of voorzieningen, met het oog op bijstand aan jongeren wier welzijn of ontplooiing
onvoldoende wordt gewaarborgd door het gezinsmilieu en de algemeen maatschappelijke
voorzieningen.
 Juridische regels: een soort spelregels
 Overheidsinterventie: overheid die er tussen kan komen op vlakken waar er tekort wordt
geschoten, maar de overheid mag zich niet zomaar moeien. De specifieke instellingen
kunnen dit melden zodat de overheid WEL kan optreden bij schendingen.
 Bijstand aan jongeren: tot 18 jaar
 Jeugd(beschermings)recht:
o Evolutie van bescherming  recht(en)
 Vroeger was dit niet zo een fenomeen, men is zich niet meer bewust geworden dat
jongeren-kinderen bescherming nodig hebben om hun rechten te waarborgen.
 Kinderen als jongeren zijn rechtssubjecten: dragers van rechten en plichten
 Responsabilisering: jongeren verantwoordelijk laten stellen voor hun daden en dan recht te
kunnen zetten
o Bijzondere probleemsituaties:
 Van POS (Problematische opvoedingsituatie) – 1985
Naar VOS (Verontrustende opvoedingssituatie) – IJH 2013
 De dag van vandaag wordt er meer gesproken van VOS verankerd door het IJH in
2013
 Delicten/ Delinquentie:
 MOF als ‘Misdrijf Omschreven Feit’
o Indien het kind ouder is dan 18 jaar  wordt omschreven als een misdrijf en
GEEN MOF
 TER HERINNERING: MOF  misdrijven:
 Overtreding: Politiestraf – 1-7d gevangenis – max 25euro
 Wanbedrijf: correctionele straf – 8d -5j – min 26euro
 Misdaad: criminele straf – levenslange of tijdelijke (min 5jaar) opsluiting:
gemeenrechtelijke misdaden
hechtenis: politieke (persmisdrijf) of militaire misdaden (terrorisme)
o vrijwillige en gerechtelijke maatregelen:
 vrijwillig: hulp zoeken bij problemen in de opvoeding
 vb. dochter of zoon niet meer de baas en wil zelf hulp gaan zoeken bij voorzieningen
of instellingen
 gerechtelijke: tussenkomst van een gerechtelijke instantie (jeugdrechtbank)
 vb. kind is niet veilig thuis en kan worden geplaatst in gezin door jeugdrechtbank
 !!!! als een jongeren moet opgroeien waar mama en papa verslaafd zijn aan drugs, kan de
rechtbank er ook in tussenkomen (dit is geen MOF, MAAR EEN VOS!)
o Uitvoering interventies door tal van specifieke voorzieningen:
 Van mobiele/ambulante (bv. opvoedingswinkels, crisishulp aan huis…) tot (gesloten)
residentiële voorzieningen
Samenvatting Jeugdrecht
2017-2018
 De voorzieningen zullen de uitvoering van een gerechtelijke uitvoering onder hun
verantwoordelijkheid krijgen
 Bv. rechter plaats jongeren in voorziening, als opvoeder moet jij deze dan opvangen
en begeleiden.
o Grote bevoegdheid van de gemeenschappen:
 Persoonsgebonden materie
 wij beperken ons grotendeels tot de Vlaamse Gemeenschapsmaterie
 Maar ook federale linken én de invloed van het internationale recht mag niet worden
onderschat!!
 Vlaanderen is grotendeels bevoegd voor de rechtsuitvoeringen MAAR met federale linken!
 Jeugdrechtbank (en andere rechtbanken) wordt geregeld in wetten  federaal bepaald!
o We proberen als maatschappij waarden en normen mee te geven DUS ook in de voorzieningen
worden deze meegegeven door middel van begeleiding, ondersteuning,…
Begrip en beginselen van het jeugdrecht
 Mogelijke interventies:
1. Buitengerechtelijke, sociale of vrijwillige jeugdbescherming:
 Deze wordt vrijwillig verleend door/via jeugddhulporganen (bv. jeugdhulpaanbieders (RTJ,
Nrtj), intersectorale toegangspoort (ITP) en gemandateerde voorzieningen (GV):
ondersteuningscentrum jeugdzorg (OCJ) en Vertrouwenscentra Kindermishandeling (VK)
  medewerking wordt verondersteld
2. Gerechtelijke jeugdbescherming:
 Waartoe beslist wordt door een rechterlijke beslissing. Het gaat hier om gedwongen
interventies die gebeuren door Jeugdrechtbank i.s.m. het Openbaar Ministerie (OM -parket)
en de sociale dienst bij de jeugdrechtbank
 Categorieën van doelgroepen (waar jeugdbeschermingsrecht zich op richt: VOS en MOF):
1. Jongeren in probleemsituaties (VOS)
2. Misdrijf Omschreven Feit (MOF)  BEGINSELEN:
1) Jeugdrecht is geen aparte rechtstak:
o Deel van publiekrecht
o Raakt ook andere rechtstakken: burgerlijkrecht (aansprakelijkheid), ondernemingsrecht (niet kunnen
opstarten van een zaak),…
o Integrale benadering is nodig
o Soms kan een afwijking gepast en verantwoord zijn
2) Respect voor rechten van het kind:
o Evolutie van rechtsobject naar drager van rechten en objecten
o Handelen in het belang van het kind: vaag, evolutief en waardegebonden
o Kan in tijd en maatschappelijk veranderen
o Vroeger: vader die de harde hand gebruikte (slagen) werd niets over gezegd
 nu: kan je dat beter niet doen, kan er mee als ouder in de problemen komen
3) gezinsgericht:
o Gezin als fundamentele kern in maatschappij
o Ingrijpen is soms nodig om goed te kunnen opgroeien
o Kiezen voor die maatregel die het minst ingrijpend is
4) subsidiariteit:
o De minst ingrijpende vorm dient de voorkeur te krijgen
o Op maat van het kind
5) Differentiatie van interventies:
o Steeds meer interventiemogelijkheden ontstaan
Samenvatting Jeugdrecht
2017-2018
 Verschillende soorten voorzieningen
o Keuzemogelijkheden lossen schaarste niet op
o Integrale jeugdhulp: alle sectoren zitten op 1 lijn door de ITP
6) hulpverlenend karakter:
o Hulpverleningsperspectief
o Toekomstgerichtheid
o Het geloof in verbetering/verandering
Verschillende wettelijke initiatieven doorheen de tijd (op weg naar de huidige jeugdwet)
 Historische schets van het jeugdrecht:
o Aandacht voor jongeren met problemen & probleemjongeren bestaat al lang!
 Het zgn. “probleemkind” bestaat al even lang!
o De analyse van ‘het probleemkind’ zegt heel wat over de maatschappelijke definiëring van
‘problematisch’ gedrag én over de positie van kinderen en jongeren in de maatschappij
(bedenking: er zijn meer VOS dan MOF-dossiers en toch gaat maatschappelijke discussie veel meer
over MOF…)
hypothese: MOF springt veel meer in het oog (bv. afgebrande auto’s, diefstal, vandalisme,..)
o Het is niet omdat je als kind of jongere in aanraking komt met het recht dat je direct gelabeld moet
worden als ‘probleemkind’  VOS’en kunnen ook in aanraking met het recht komen!
o Wat is ‘problematisch’ gedrag?  hangt sterk af van de maatschappij: wat zij goedkeuren en wat
niet!
o In de Middeleeuwen was er even goed overschrijdend gedrag en aandacht voor wezen, vondelingen
en verlaten kinderen
 Jongeren werden (vaak) zwaarder gestraft dan volwassenen én in openbaar berecht  geen
geld om strafvermindering af te kopen en jongeren participeerden aan alle
samenlevingsaspecten zoals werk, seksualiteit, samenleven,…
 Nu gaat men er veel voorzichtiger mee om, in een apart circuit!
o 19de eeuw:
 Maatschappelijke onrust door bedelaars, landlopers & jeugdige delinquenten:
opgevangen in: landbouwkolonies, bedelaarsgestichten en gevangenissen
 Idee: verbeteren (moraal en karakterieel): nuttige burgers, volgzame arbeiders creëren
 Het leven was hard geen sociale zekerheid, gezondheidszorgen
bv. als een vrouw in het kraambed stierf, bleef vader achter met de kinderen die nog niet
konden meedoen aan het arbeidscircuit  gevolgen en problemen van dien!
o Tegen 20ste eeuw:
 278 weeshuizen in Vlaanderen!
 Streng regime
 Minimale leefomstandigheden (nu: internetvoorziening, douche, warm water  
toen: het minimale en meer was er niet)
 In bedelaars- en landbouwkolonies: volwassenen en jongeren samen
 Nu: staat de krant vol als een kind/jongeren samen wordt geplaatst bij volwassenen
 Nadien aparte weldadigheidsscholen voor jongeren tot 21 jaar:
 Zeer strenge tucht
 Beroepsopleiding: stiel leren
o Delinquenten jongeren vielen onder het gewone strafrecht
 Niet schuldbekwaam (oordeel des onderscheids: goed en kwaad kunnen onderscheiden +
gevolgen van hun daden kunnen overzien): ouders moeten zich ontfermen
“opnieuw toevertrouwd aan ouders”…