Psychologie en psychomotoriek
HC1
De menselijke geest
PSYCHOLOGIE = “de wetenschappelijke studie van de wijze waarop de menselijke geest
werkt en hoe deze gedrag beïnvloedt
- Psyche = ‘breath, principle of life, life, soul”
- Logia = “spraak, woord, reden”
= HET RATIONEEL PRATEN EN DENKEN OVER DE GEEST Psychologie is een wetenschap
Wetenschappelijke methode stelt minimaal 3 eisen:
- Controleerbaar zijn:
o Methode van kennis, opbouwen moet duidelijk beschreven worden in alle
aspecten, zodat andere personen kunnen controleren of de conclusies
gerechtvaardigd zijn
- Herhaalbaar zijn:
o Onderzoek moet opnieuw gedaan kunnen worden dezelfde resultaten
bekomen
- Falsifieerbaar zijn:
o Hypothese moet zo geformuleerd worden dat men kan bewijzen dat ze
onjuist zijn. (Hypothese moet testbaar zijn)
Korte geschiedenis psychologie
- Freud
- Piaget
- Skinner
- Watson
Psychologie heeft een positieve invloed op talrijke gebieden van het leven en de kennis
verhoogt het welzijn:
- Verkeersveiligheid
o Bv: waarneming verkeerssituaties
- Preventie en behandeling van psychische en lichamelijke aandoeningen
- Winkelen
o Bv: winkelervaring optimaliseren (licht, geur…)
- Selectie personeel
Uiteenlopende specialisaties binnen psychologie
COGNITIEVE PSYCHOLOGIE
- Cognitieve processen stellen ons in staat om de wereld
rond ons en onszelf te ervaren
o Bv: bekende gezichten herkennen
o Emoties ervaren & herinneren
o Met elkaar in contact komen door gesproken en
geschreven taal
- Cognitieve psychologie is de wetenschappelijke studie
van mentale/ psychische processen zoals taal,
aandacht, geheugen, waarneming, denken
- Bevindingen worden vaak geïntegreerd en vinden praktische toepassing in andere
domeinen van psychologie
ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
- De studie van de ontwikkeling van de gemiddelde mens over het leven van
pasgeborene tot oudere op het vlak van de taal, psychomotoriek, het denken,
geweten, emoties
- Beschrijft de ‘normale’ ontwikkeling op verschillende leeftijden. NUT:
o Afwijkingen detecteren
o Tijdig therapeutisch ingrijpen
Achterstand beperken
Beperking in functioneren in het dagelijks leven zo minimaal als
mogelijk houden
SOCIALE PSYCHOLOGIE
- Bestudeert het gedrag van mensen in interactie met anderen, maw de individuele
mens als sociaal wezen
- Verschilt van de sociologie die het gedrag van groepen bestudeert.
o Vaak zijn dit maatschappelijke groepen die zich onderscheiden door hun
opleidingsniveau, soort arbeid, wereldbeschouwing, politieke voorkeur enz
KLINISCHE PSYCHOLOGIE
- Bestudeert het voelen, denken en gedrag van mensen die in een bepaalde periode
van hun leven afwijken in bepaalde aspecten van hun voelen, denken en gedrag
- Vindt toepassingen in preventie en behandeling van aandoeningen zoals depressie,
ADHD, autisme, dwnaghandelingen…
SPORT EN PRESTATIE PSYCHOLOGIE
- Focus op presteren, bij beoefenen sport & dagelijks leven (bv schoolse omgeving)
Document Outline
HC1
De menselijke geest
Psychologie is een wetenschap
Korte geschiedenis psychologie
Uiteenlopende specialisaties binnen psychologie
HC 2
Bewustzijn
Geest (mind) = hersenen (brain)?
Inleiding – historisch
Bewustzijn – definitie
Meten bewustzijn – common sense
Meten bewustzijn – gedragsmatig
Meten bewustzijn – neuropsychologisch
Niveaus bewustzijn
Niveaus bewustzijn – coma
Niveaus bewustzijn – vegetatieve staat
Niveaus bewustzijn – MCS-minimal conscious state
Niveaus bewustzijn – locked-in syndroom
Niveaus bewustzijn – slaap
Niveaus bewustzijn – slaap – REM & NREM
Niveaus bewustzijn – wat dromen we?
Niveaus bewustzijn – waarom dromen we?
Niveaus bewustzijn – dagdromen
Bewuste bewustzijnsveranderingen
HC 3
Aandacht
Wat is aandacht?
Selectieve aandacht: filteren – dichotische luistertaak
Selectieve aandacht: filteren – Broadbent (’58): filtertheorie
Selectieve aandacht: filteren – Treisman (’60): attenuatietheorie
Selectieve aandacht: filteren – Norman (’68): pertinentie
Selectieve aandacht: filteren – Neisser (’76): schemata
Selectieve aandacht: Oriënteren van aandacht – spot-light model
Selectieve aandacht: Oriënteren van aandacht – endogene aandacht
Selectieve aandacht: Oriënteren van aandacht – aandachtsverschuiving
Selectieve aandacht: Zoeken
Selectieve aandacht: Zoeken – pup-up effect
Selectieve aandacht: Filteren, zoeken en oriënteren – saliëntiekaart
Geïntegreerd model
Selectieve aandacht: Voor- en nadelen van selectieve aandacht
Verdeelde aandacht
Verdeelde aandacht: geautomatiseerd vs gecontroleerd
Verdeelde aandacht: strooptaak
Meervoudig capaciteitsmodel
HC 4
Visuele waarneming
Gewaarwording en waarneming
Sensorische processen
Overzicht hoofdstuk
Overgang: sensatie is niet hetzelfde als perceptie
Overzicht hoofdstuk
Perceptueel systeem
HC 5
Geheugen
Verschillende geheugentypes
Eerste geheugenonderzoek
Drie essentiële functies
Hoe vormen we herinneringen?
HC 6
Geheugen
Encoderen - Verwerven van informatie
Hoe wordt info bewaard?
Consolidatie & hersenen
Hippocampale schade
Consolidatie en slapen
Cognitief perspectief
Ophalen van informatie
Hoe info ophalen?
Beïnvloedende factoren
Kan je deze voorbeelden uitleggen?
Waarom laat ons geheugen ons soms in de steek?
Vergeten: verval of interferentie
Toepassing: train je geheugen
Slaapleren
Zinvol materiaal (oefening)
HC 7
Leren
Leren en omgeving
Inleiding
Klassieke conditionering
Terminologie
Appetitieve conditionering
Aversieve conditionering
Belangrijke processen
Operante conditionering
Klassieke vs operante conditionering
Operante conditionering – toepassingen
Fobie
Verslaving
Cognitief perspectief op leren
Inzichtelijk leren (Köhler)
Cognitieve plattegronden (Tolman)
Sociaal leren (Bandura)
HC 8
Intelligentie
Definitie en structuur
Theorethische definitie
Operationele definitie
Structuur
CHC-model
Schatting van g (algemeen niveau)
Structuur: CHC-model
Geschiedenis
Eerste golf (LESOPNAME)
Tweede golf
Derde golf
Vierde golf
Overzicht
Erfelijkheid versus omgeving
Nature vs nurture
Groepsverschillen
Generatie: Flynn-effect
Leeftijd
Geslacht
Bevolkingsgroepen
Leerdoelen:
HC 9a
Crossculturele visie op intelligente
Het begrip intelligentie
Wanneer is iemand intelligent?
Intelligentie
Het meten van intelligentie
Groepsverschillen in intelligentie
Intelligentie is cultuurgebonden
Cultuurgebondenheid van tests
Intelligentie