Anke Van Sande
Veiligheidsbeleid
INHOUDSOPGAVE
H1: Veiligheidsbeleid en de studie van beleid ........................................................................................................ 2
H2: Veiligheidsbeleid als overheidsbeleid ............................................................................................................... 8
H3: Van bureaucratie naar Post-New Public Management .................................................................................. 14
H4: Governance of security ................................................................................................................................... 19
H5: Veiligheidsbeleid als taak van de overheid ..................................................................................................... 23
H6: Beleidsproces .................................................................................................................................................. 31
H7: Intern (veiligheids)beleid ................................................................................................................................ 43
H8: Veiligheidscultuur en veiligheidsmanagement ............................................................................................... 49
Anke Van Sande
Veiligheidsbeleid
H1: VEILIGHEIDSBELEID EN DE STUDIE VAN BELEID
VEILIGHEIDSBELEID EN BELEIDSWETENSCHAP
Veiligheidsbeleid: Het systematisch en planmatig aanpakken van de onveiligheid door overheden,
maatschappelijke organisaties, bedrijven en burgers samen. Het is het concept om criminaliteit, overlast en
verkeersveiligheid in al hun aspecten in een zo breed mogelijke context te benaderen.
Het begrip veiligheidsbeleid is een containerbegrip, er wordt aan veiligheidsbeleid gedaan op
verschillende niveaus met verschillende verantwoordelijkheden.
Het begrip is historisch geëvolueerd. Er vindt een verplaatsing plaats van
o Criminaliteit naar leefbaarheid.
Verjonging, vergrijzing en verkleuring van de steden maakt dat er een druk komt te
liggen op het leefbaarheidsvraagstuk. Het veiligheidsbeleid focust zich niet langer op
de criminaliteit, maar focust zich ook op de leefbaarheid.
o Repressie over preventie naar een totaalproject.
o Zowel fysieke als sociale veiligheid.
Fysieke veiligheid: We gaan ons beschermen
tegen zaken die niet van menselijke
oorsprong zijn. bijvoorbeeld: corona.
Sociale veiligheid: Wordt door de mens
gecreëerd, het gaat over zich beschermd
voelen tegen invloeden van menselijke
oorsprong.
Bij veiligheidsbeleid wordt integraal gewerkt aan de hand van
de vijf schakels van de veiligheidsketen
BELEID
Volgende stappen:
Behandelen
Wijze van behandelen
Een gedragslijn in de gewenste richting
In overleg of samenwerking
Besef van wenselijkheden en onwenselijkheden
Men moet wetens en willens handelen. Er wordt een doelbewuste keuze gemaakt samen met andere partijen
omdat er een specifiek doel voor ogen is (waartoe, wat hoe?).
Het gaat voornamelijk over de analyse van de inhoud, welke
acties ondernomen worden, de processen om iets vorm te
geven en het effect van het beleid.
Dit gebeurt op verschillende niveaus: individueel, organisatie of
netwerk.
We gaan het telkens bekijken vanuit een brede veiligheidsdefintie. Er wordt zowel rekening gehouden
met criminaliteit als leefbaarheid.
Anke Van Sande
Veiligheidsbeleid
BELEIDSINHOUD
Beleidsinhoud gaat vaak over overheidsbeleid, alles wat de overheid doet of juist niet doet.
Het is genuanceerder en heeft niet alleen betrekking tot de overheid. De overheid beslist de dag van
vandaag niet alles alleen. Beleid is een resultaat van wat een set of actoren doen.
Beleid: Het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen en bepaalde tijdskeuzes.
Verschillende vragen:
Is beleid een plan of een handelen? Beide, het is een streven. Hiertoe behoren zowel activiteiten als denkbeelden
over wat haalbaar en wenselijk is.
Is beleid een complex van doeleinden en middelen? Beleid omvat doeleinden en middelen, ze vormen de
grondstructuur van een beleid.
Moeten in de definitie van beleid ook tijdskeuzen worden opgenomen? Dit is van belang omdat de formuleringen
van doeleinden en middelen impliciet of expliciet naar een bepaald tijdstip, een bepaalde periode of een
bepaalde tijdsvolgorde verwijzen.
GEZICHTEN VAN BELEID
Twee gezichten van beleid:
1. Complex van doeleinden, middelen en tijdskeuzen.
2. Antwoord op een probleem.
Een beleid is een poging om een probleem op te lossen, te verminderen of te voorkomen door doelgericht te
denken en te handelen.
Probleem: Een verschil tussen een maatstaf en een voorstelling van een bestaande of verwachte situatie.
Wat we als probleem zien, hangt af van onze maatstaven en onze waarneming van de situatie.
De manier waarop een probleem wordt omschreven (probleemdefinitie) werkt door in de keuze van
doeleinden en middelen waarmee een beleid het probleem aanpakt.
Een probleem wordt een beleidsprobleem wanneer het op de agenda van de overheid of andere
beleidsvoerders komt.
Beleidsveld of beleidsdomein: Relatie tussen een beleid en het deel van de maatschappij waarop het zich richt.
Kennis van dat deel van de maatschappij is onmisbaar.
Belangrijk aan te geven hoe de beleidsmiddelen aangereikt zullen worden.
Voorbeeld drugs: Vanuit gezondheidsperspectief; men wil zorgen dat mensen zo min mogelijk
gezondheidsschade hebben, dus er worden steriele spuiten aangeboden. Vanuit criminaliteitsperspectief; men
zal ingrijpen in het milieu en het probleem aanpakken. Er is dus een ander soort beleid.
Anke Van Sande
Veiligheidsbeleid
BELEIDSPROCES
Beleid is het resultaat van allerlei maatschappelijke krachten en het brengt zelf ook maatschappelijke krachten
op gang.
Structuren: Meer blijvende en gestabiliseerde verhoudingen.
Processen: Meer tijdelijke en beweeglijke verhoudingen.
Beleidsproces: Het dynamische verloop van handelingen, argumenten en interacties met betrekking tot een
beleid.
Deelprocessen van een beleidsproces:
Agendavorming: Bepalen van de agenda.
o De cyclus start met dat iets op de agenda dient te komen, bv. prostitutie in Antwerpen.
Hierdoor krijgen maatschappelijke problemen de aandacht van het publiek en van de
beleidsbepalers.
Beleidsvoorbereiding: Verzamelen en analyseren van informatie en het formuleren van adviezen met
het oog op het te voeren beleid.
o Uitdenken, formuleren, toelichten en plannen. Er wordt gekeken hoe het probleem stand
houdt en hoe dit eventueel opgelost kan worden. Er worden pro’s en contra’s gezocht.
Beleidsbepaling: Nemen van beslissingen (besluitvorming) over de inhoud van een beleid.
o Kiezen en specificeren van doeleinden, middelen en tijdstippen. Alles wordt concreet.
Invoering en uitvoering: Toepassen van de gekozen middelen voor de gekozen doeleinden. De
beleidsbepaling wordt uitgevoerd.
Naleving en handhaving van het beleid: Zorg dat de door het beleid vastgestelde gedragsnormen
worden nageleefd.
Beleidsevaluatie: Beoordelen van de inhoud, het proces en de effecten aan de hand van bepaalde
criteria.
Het kan gebeuren dat een bepaalde stap van het proces ontbreekt.
Het kan dat de volgorde van de deelprocessen anders verloopt.
Kenmerken van de actoren kunnen het verloop van de deelprocessen sterk beïnvloeden.
Anke Van Sande
Veiligheidsbeleid
BELEID IN ZIJN BREDE CONTEXT BESTUDEREN
Systeembenadering van Easton (1965):
Een beleidsproces dat op een overheidsbeleid betrekking heeft, maakt deel uit van een politieke
kringloop die zich tussen het politieke systeem en zijn maatschappelijke omgeving afspeelt.
o Politieke systeem: Het geheel van opvattingen, gedragingen en posities die tot doel hebben
de inhoud, processen en effecten van overheidsbeleid te beïnvloeden.
o Omgeving van het politieke systeem: Nationale en internationale samenleving en de natuur.
Blackbox van Easton = De omgeving speelt een belangrijke rol. Het openbaar bestuur krijgt vorm omdat
er signalen en vragen komen vanuit de omgeving.
Input throughput output feedback.
Verloop:
Het politieke systeem ondergaat de invloed van de omgeving en oefent er zelf ook invloed op uit.
Veranderingen in de omgeving leveren maatschappelijke problemen op. Deze kunnen door het
overheidsbeleid worden aangepakt.
Politieke invloeden vanuit nationale en internationale samenleving resulteren in aanvoer/input voor het
politieke systeem (eisen en steun).
o Politieke eis: Claim dat door aanpassing of voortzetting van het beleid een beter resultaat kan
worden geboekt. Dit komt voort uit behoeften.
o Politieke steun: Kan zich richten op diverse onderdelen van het politieke systeem. Stellen van
vertrouwen in het kabinet, stemmen op een politieke partij, naleven van wettelijke regels,
betalen van belasting, afzien van juridische procedures en uitsteken van de vlag.
Behoeften worden omgezet in eisen door de sluiswachters/poortwachters/gatekeepers van het
politieke systeem (media, belangengroepen, adviesorganen, politieke partijen en Kamerleden).
Sluiswachters kunnen de politieke eisen aanvaarden, combineren, reduceren of afwijzen.
Beleidsproces: Eisen en steun (input) kunnen binnen het systeem worden omgezet in een
overheidsbeleid.
Beleidsprestaties: Output, de genomen beleidsmaatregelen.
Document Outline
Veiligheidsbeleid en beleidswetenschap
Beleid
Beleidsinhoud
Gezichten van beleid
Beleidsproces
Beleid in zijn brede context bestuderen
Factoren die inwerken op organisaties en activiteiten in/van de publieke sector:
Politiek- institutionele aspecten
Juridische omgeving: De rechtstaat
Overheid, markt en particulier initiatief
Samenvatting
Inleiding
Argumenten voor het instellen van overheden
Zonder krachtige overheid, geen openbare orde
Zonder regulering verdwijnen eindige hulpbronnen
Zonder verplichte belasting, zijn er ontoereikende voorzieningen
Zonder inkomensherverdeling, geen sociale vrede
Er is meer dan de overheid alleen
Het handelen van de overheid
Samenvatting
De Weberiaanse bureaucratie
Het New Public Management
Het Post-New Public Management
New Public Governance
Samenvatting
Plural policing als concept
Publieke private samenwerking in de praktijk
Definitie van PSS
Vormen van PPS
Randvoorwaarden voor een goede PPS
Knelpunten PPS
Naar een nodale governance of verankerd pluralisme
Nodale governance
Veranerd pluralisme
Samenvatting
Extra literatuur
Taken en rollen van de verschillende overheden
De federale overheid
De Vlaamse overheid (Vlaamse gewest en Vlaamse gemeenschap)
Lokale overheden
Lokale autonomie vs centraal toezicht
Politiezones
Hulpverleningszones
Verhouding tussen de verschillende overheden in het veiligheidsbeleid
Belgische veiligheid- en preventiebeleid in een notendop
De historiek van de veiligheidsplannen
Soorten plannen
Federale plannen
Politieplannen
Lokale veiligheidsplannen
Parketbeleidsplan
Verhouding tussen de verschillende plannen
Problemen op de agenda
Problemen en agenda’s
Agendavorming
Hoe onderwerpen van de agenda afgaan
Beleidsvoorbereiding: het ontwerpen van beleid
Stap 1: Analyse van de opdracht tot het ontwerpen van een beleid
Stap 2: Analyse van de probeemsituatie
Stap 3: Analyse van de oorzaken en gevolgen van de probleemsituatie
Stap 4: Formuleren van het einddoel
Stap 5: Overwegen van beleidsinstrumenten en hun effecten: instrumentenmodel
Stap 6: Ontwerpen van de beleidsuitvoering
Stap 7: Afwegen van de kosten en baten
Stap 8: Uiteindelijke formulering van het beleidsontwerp
Beleidsbepaling
Beleidsuitvoering en opvolging
Factorenmodel conformiteit
Omgevingsfactoren
Duidelijkheid en consensus over beleid
Kenmerken van een organisatie
Kenmerken van de uitvoerders
Beleidshandhaving
Beleidsevaluatie
Kenmerken van evaluaties
Beleidsevaluaties op verschillende momenten
Inleiding
Doelen van organisaties
Situering
Visie
Omschrijving
Voorwaarden
Missie of opdrachtverklaring
Opdracht
Functie
Doelgroepen
Formulering
Doelstellingen
Wat zijn de doelstellingen?
Belang van de doelstellingen
Soorten doelstellingen
Omgevingsgericht
Criteria
Effecten
Actieplanning
Defintie
Elementen van een actieplan
SWOT-analyse
Situering
Elementen
Gebruik
Veiligheidscultuur
Inleiding
Veiligheidsdenken in drie tijdperken
Focus op techniek
Focus op mens en training
Focus op veiligheidsmanagementsystemen en veiligheidsmanagementcultuur
Cultuur en veiligheid
Cultuur
Organisatiecultuur
Veiligheidscultuur
Een goede veiligheidscultuur
Security management
Situering
Zeven stappen in veiligheidsmanagement
Home
Notificaties
Verdien geld
Inloggen
Registreren
Saldo: €
Aankopen
Verkoopstatistieken
Informatie
Instellingen
Uitloggen
Document rapporteren
Niet tevreden? Geld terug
Stuur bericht
Volgen
33 pagina's
2 downloads
Facebook
Twitter
Instagram
- Nederlands
Actie: ontvang 10% korting bij aankoop van 3 of meer items!