Recht voor klinisch psychologen en orthopedagogen

Dit is een overzichtelijke samenvatting van het vak 'Recht voor klinisch psychologen en orthopedagogen' met alle powerpoints en zeer uitgebreide notities van tijdens alle lessen. Het bevat ook een inhoudstafel en er wordt telkens verwezen naar de bijhorende pagina's in de reader. Het vak werd gegeven in de richting Psychologie aan KULeuven in het schooljaar 2019-2020.

Preview samenvatting (6 van de 127 pagina's)

RECHT
Voor klinisch psychologen en orthopedagogen Michelle De Belser
2020-2021
INHOUD
inleiding................................................................................................................................................................................................ 4
Begrip Recht & Indeling van het recht (reader p 8-16) ........................................................................................................... 4
begrip recht (p 8-12) ...................................................................................................................................................................................... 4
indeling van het recht (p13-16)................................................................................................................................................................... 4
basisbegrippen recht ..................................................................................................................................................................................... 5
Bronnen van het recht (reader p 17-35) & Staatsstructuur (reader p 38-62) ....................................................................... 5
staatsstructuur (veel extra in reader; dit is belangrijkste) ................................................................................................................. 5
bronnen van het recht (reader p 29-35) ............................................................................................................................................... 9
Gerechtelijke organisatie (reader p 65-93) .............................................................................................................................. 13
Organisatie hoven en rechtbanken (p66) ............................................................................................................................................ 13
Principes m.b.t. de werking van de rechterlijke macht (p74) ........................................................................................................ 16
Actoren van justitie (p77) ........................................................................................................................................................................... 16
Procedure in burgerlijke zaken (p83)..................................................................................................................................................... 17
aanleg en rechtsmiddelen (p91) .............................................................................................................................................................. 19
persoon, familie & recht .................................................................................................................................................................. 20
Statuut van de minderjarige ....................................................................................................................................................... 20
H1: handelingsonbekwaamheid minderjarige (p100) ...................................................................................................................... 20
h2: ouderlijke rechten en plichten (p104) ............................................................................................................................................ 23
h3: voogdij (p121) ........................................................................................................................................................................................ 29
h4: recht op persoonlijk contact met minderjarige (p127)............................................................................................................ 30
partnerschap (reader p 129-180) ................................................................................................................................................ 31
inleiding ............................................................................................................................................................................................................ 31
huwelijk ............................................................................................................................................................................................................ 32
wettelijke samenwoning (p169) ................................................................................................................................................................37
feitelijke samenwoning (p177) ................................................................................................................................................................ 39
vergelijking huwelijk, WS, FS .................................................................................................................................................................... 39
welzijnsrecht (p181) ........................................................................................................................................................................... 40
welzijnszorg – sectoren ............................................................................................................................................................... 40
jeugdhulprecht (integrale jeugdhulp; IJH) .............................................................................................................................. 40
Ontstaansgeschiedenis (p184) .................................................................................................................................................................. 41
Toepassingsgebied (p186) ........................................................................................................................................................................ 42
Vrijwil ige jeugdhulp (incl. crisisjeugdhulp) (p194) ........................................................................................................................... 43
Gemandateerde jeugdhulp (p204) ........................................................................................................................................................ 47
Gerechtelijke jeugdhulp (p209) ............................................................................................................................................................... 50
afkortingen .................................................................................................................................................................................... 53
jeugddelinquentierecht (p242) .................................................................................................................................................. 53
omvang jeugddelinquentie ...................................................................................................................................................................... 53
jeugddelinquentiesystemen ..................................................................................................................................................................... 59
jeugddelinquentierecht in België / Vlaanderen ................................................................................................................................. 61
linken met jeugdpsychiatrie ......................................................................................................................................................................73
gedwongen opname (p287-300) ............................................................................................................................................................73
forensische hulpverlening en internering (p103).................................................................................................................... 74
kenmerken van forensische zorg ............................................................................................................................................................75
beveiligingsaspect.........................................................................................................................................................................................75
organisatie forensische zorg .....................................................................................................................................................................75
medium security seksueel delinquenten .............................................................................................................................................. 77
high security in Vlaanderen ....................................................................................................................................................................... 77
interneringswet (p317-362) ........................................................................................................................................................ 77
Waarom een aparte regeling voor deze wetsovertreders? ........................................................................................................... 77
de weg naar de huidige interneringswet .............................................................................................................................................78
Wetgevend kader internering ..................................................................................................................................................................78
definitie internering (art.2) .........................................................................................................................................................................79
voorwaarden internering (art.9) (p303).................................................................................................................................................79
Het forensisch psychiatrisch deskundigenonderzoek .................................................................................................................... 80
Kamer voor de Bescherming van de Maatschappij (KBM) ........................................................................................................... 80
Uitvoeringsmodaliteiten: opsomming ................................................................................................................................................... 81
Uitvoeringsmodaliteiten: doel en voorwaarden ............................................................................................................................... 82
procedures om modaliteiten aan te vragen ...................................................................................................................................... 83
Uitvoeringsmodaliteiten: wat bij onregelmatigheden? .................................................................................................................. 83
specifieke doelgroep................................................................................................................................................................................... 84
aflsuitend ......................................................................................................................................................................................................... 84
beroepsgeheim (p363 & 391: artikels) ..................................................................................................................................... 85
context ............................................................................................................................................................................................................. 85
wettelijke bepaling ....................................................................................................................................................................................... 86
schema ............................................................................................................................................................................................................. 86
besluit ............................................................................................................................................................................................................... 94
verhouding justitie – hulpverlening ....................................................................................................................................................... 95
gezondheidsrecht (p395) ................................................................................................................................................................ 96
gezondheidszorgberoepen ........................................................................................................................................................ 96
casussen........................................................................................................................................................................................................... 96
juridisch kader voor beroepsuitoefening .............................................................................................................................................97
(medisch) rechten en plichten van patiënten (p411) ............................................................................................................. 104
wet 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt → toepassingsgebied (ruim) ........................................ 104
Recht op kwaliteitsvol e dienstverstrekking (art. 5)......................................................................................................................... 104
Recht op vrije keuze van beroepsbeoefenaar (Art. 6) ................................................................................................................... 105
Recht op gezondheidstoestandinformatie en geïnformeerde toestemming (art. 7, §1)................................................... 105
Rechten met betrekking tot het patiëntendossier (art. 9) ............................................................................................................ 107
Recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer (ART. 10)............................................................................................ 108
Klachtrecht bij de bevoegde ombudsfunctie (art. 11) .................................................................................................................... 108
Plicht tot medewerking van de patiënt (ARt. 4) ............................................................................................................................... 108
Vertegenwoordigingsregeling (p193) .................................................................................................................................................. 109
casussen (~examenvragen !) ................................................................................................................................................................. 110
zorgkwaliteit : medisch recht (p461)......................................................................................................................................... 111
rechten en plichten klinisch psycholoog/orthopedagoog............................................................................................................ 111
diagnostische en therapeutische vrijheid ........................................................................................................................................... 112
recht op een honorarium ......................................................................................................................................................................... 113
medisch beroepsgeheim .......................................................................................................................................................................... 114
Continuïteit van de gezondheids-zorg en de wachtdienst ..........................................................................................................117
Verwijzingsplicht voor alle beoefenaars van WUG-beroep......................................................................................................... 118
casussen zorgkwaliteit ............................................................................................................................................................................... 118
medische aansprakelijkheid en wet medische ongevallen (p476) ...................................................................................... 119
I. Historiek, doelstel ingen & krachtlijnen van de wet Medische Ongeval en ....................................................................... 119
I . Personeel en materieel toepassingsgebied .................................................................................................................................. 121
I I. Voorwaarden voor vergoeding bij het Fonds............................................................................................................................. 122
IV. Procedure voor het Fonds medische ongeval en ..................................................................................................................... 125
slotbeschouwingen ..................................................................................................................................................................................... 126
medisch recht voor klinisch psychologen en orthopedagogen: strafwetboek (p481) ........................................................ 126
INLE IDING
BEGRIP RECHT & INDE LING VAN HET RECHT (READER P 8-16)
BEGRIP RECHT (P 8-12)
•
Geheel van bindende regels → verschil ende soorten! (blz 8-9)
leggen bepaald gedrag op (bv belastingen op tijd betalen)
verbieden bepaald gedrag (bv niet stelen)
laten bepaalde handelingen toe
•
Doel: samenleving ordenen (economisch, politiek, sociaal, familiaal,… → niet los hiervan te zien)
Levensvisie of concreet politiek systeem verdedigen → bekrachtigen maar ook scheppen (p9)
Bv verkeersregels / voetbalregels: leggen gedrag op en verbieden; en doel is ook voetbalsport te
ordenen maar geen rechtsregels! Want gaat niet uit van de overheid
•
Opgelegd en afgedwongen door de ‘overheid’ (bv parlement, regering, gemeentelijke/Europese instel ing)
Uitvaardigen van recht (rechtsgeldig, p10)
Afdwingen indien niet nageleefd (door rechterlijke macht  eigenrichting)
•
Il ustratie familierecht: Art. 203 BW (burgerlijk wetboek): “De ouders dienen naar evenredigheid van hun
middelen te zorgen voor de huisvesting, het levensonderhoud, de gezondheid, het toezicht, de opvoeding,
de opleiding en de ontplooi ng van hun kinderen. Indien de opleiding niet voltooid is, loopt de verplichting
door na de meerderjarigheid van het kind”.
Regel gaat uit van de overheid, de federale regelgevende macht en ook de overheid dwingt
naleving af. Ouder kan bv financiële bijdrage andere ouder na scheiding afdwingen.
•
Verschil en en gelijkenissen met andere normensystemen (godsdienst & moraal)
INDELING VAN HET RECHT ( P13-16)
•
Traditioneel: Publiekrecht – Privaatrecht (gaat uit van doelstel ing rechtsregel)
Publiekrecht:
▪
Verhouding burger–overheid, of overheden onderling
▪
Voorrang algemeen belang (op particulier belang); van openbare orde, dwingend
▪
Staatsrecht (Grondwettelijk recht), administratief (bestuursrecht), fiscaal, straf(proces)recht
Privaatrecht:
▪
Verhouding burgers onderling
▪
Private belangen → evenwicht nastreven; aanvullend recht (leidraad; p16)
▪
Bv contract (huurder-verhuurder, WN-WG…), verbintenis, goederen-, zakenrecht…
▪
Burgerlijk recht (familie- & vermogensrecht), handelsrecht, gerechtelijk privaatrecht en
internationaal privaatrecht, vennootschaps- en verenigingsrecht
Nuancering onderscheid: Ruime tussenkomst overheid in al e aspecten van de samenleving
▪
Bv overheid verplicht poliovaccin: mengt zich zo in private domein (opvoeding)
•
Gemengde rechtstakken
Publiek & privaatrechtelijk: bv sociaal recht= arbeidsrecht (privaat) & soc. zekerheidsrecht (publiek)
Economisch recht, financieel recht, sociaal recht, intel ectuele rechten
•
(Nationaal recht (Belgisch recht, Franse recht…))
•
Internationaal recht
Volkenrecht (verhoudingen staten onderling & werking internationale organisaties zoals VN)
Supranationaal recht: lidstaten dragen deel van hun bevoegdheid over
▪
Bv Europees recht: rechtsregels gaan uit van Europese instel ingen, lidstaten die
bevoegdheden geven zodat die lidstaten zelf rechtsregels kunnen uitvaardigen die
bindend zijn voor lidstaten en burgers ervan
Andere indelingen dan inhoud: objectief-subjectief, materieel-formeel, positief-natuurrecht…
BASISBEGRIPPEN RECHT
OBJECTIEF VS SUBJECTIEF
•
Objectief recht: geheel van rechtsregels
= recht als maatschappelijk fenomeen; het geheel van rechtsregels die bindende
gedragsvoorschriften bevatten
bv: kooprecht: art. 1582 e.v. BW; art. 1650 BW: de hoofdverplichting van de koper bestaat in het
betalen van de prijs op de dag en op de plaats bij de koop bepaald.
•
Subjectief recht: recht van rechtssubject om een juridische verplichting, afgeleid uit een regel van het
objectief recht, af te dwingen van een derde
= rechtssubject: iedere persoon die rechten en plichten kan hebben (natuurlijke personen of
rechtspersonen zoals vennootschappen, vzw’s, overheden)
Standpunt van het individu: juridische verplichting afdwingen van iemand anders
Dat subjectief recht gebaseerd op de regels van het objectief recht
bv: recht van de verkoper op betaling van de prijs (als koper niet betaalt, kan verkoper de
juridische verplichting afdwingen door koper te laten betalen)
AANVULLEND VS DWINGEND
•
Aanvullend recht: rechtsregel geldt voor zover de partijen er niet van afgeweken zijn
Modeloplossing die wetgever voorstelt; maar kan ook zelf oplossing in de plaats stel en
Vooral binnen het privaat recht
bv: art. 1651 BW: Indien bij het aangaan van de koop niets daaromtrent bedongen is, moet de
koper betalen op de plaats en op het tijdstip voor de levering bepaald. = koper moet betalen bij
de levering; tenzij partijen iets zelf zijn overeengekomen, bv betalen binnen 7 dagen na levering
•
Dwingend recht: rechtsregel waarvan niet mag worden afgeweken (vnl publiek recht)
doel: bescherming van algemeen belang of van bepaalde categorie personen
bv bescherming WN tov WG, kopers tov verkopers…
bv. Wet 22 april 2019 inzake de kwaliteitsvol e praktijkvoering in gezondheidszorg (kwaliteitswet)
Diagnostische en therapeutische vrijheid:
▪
“De gezondheidszorgbeoefenaar kiest, binnen de perken van de hem door of krachtens
de wet toegewezen bevoegdheden, vrij de middelen die hij aanwendt bij het verstrekken
van gezondheidszorg” (art. 4)
▪
“Bepalingen in door een gezondheidszorgbeoefenaar gesloten overeenkomst die zijn
keuzevrijheid schenden, worden als niet geschreven beschouwd” (art. 7)
▪
= als er afgeweken wordt van die vrijheid in contract, dan is die afspraak nietig omdat die
strijdend is met regels van dwingend recht, daar mag je niet van afwijken
BRONNE N VAN HET RECHT (READE R P 17 -35) & STAATSSTRUCTUU R (READE R P 38-62)
Normenhiërarchie (p18), Grondwet, Internationale normen, Federale wet (soorten & wording), Decreet, Ordonnantie,
Samenwerkingsakkoorden en gezamenlijke decreten, Koninklijk Besluit, besluiten gemeenschaps- en gewest
regeringen, Ministeriële besluiten, Gedecentraliseerde besturen
STAATSSTRUCTUUR (VEE L EXTRA IN READER; DIT IS BE LANGRIJKSTE)
RECHTSSTAAT
•
Rechtsstaat: gezagsdragers (‘overheid’) zijn zelf ook gebonden aan rechtsregels:
Grondrechten respecteren: fundamentele rechten en vrijheden (o.a. Grondwet, Europees Verdrag
voor de Rechten van de Mens – EVRM); bv recht op eerlijk proces, geen discriminatie…
Scheiding der machten: macht verdeeld tussen
▪
Wetgevende macht: wetten (maken & uitvaardigen), decreten, ordonnanties
▪
Uitvoerende macht: (wetten die aangenomen zijn door parlement, worden uitgevoerd)
koninklijke besluiten, regeringsbesluiten, ministeriële besluiten
▪
Rechterlijke macht: (rechtszaken beslissen met toepassing van rechtsregels die uitgaan
van wetgevende en uitvoerende macht) vonnissen en arresten