Onderwijspsychologie
Academiejaar 2020-2021
Joyce Anthoon
DOCENT: PROF. Dr. Wim Van den Broeck
1. Inleiding en historische achtergrond
• Centra voor Leerlingbegeleiding (CLB)
Imago van CLB niet altijd positief
Historische erfgenamen van PMS-centra (psycho-medisch sociaal centrum, nu CLB)
en diensten voor SBO (Studie- en Beroepsoriëntering)
Decreet van 1998: werking is in volle uitbouw
Interpretatie en toepassing niet altijd evident
CLB = Tweedelijnszorg tussen eerste lijn (scholen) en derde lijn
(gespecialiseerde diensten bv kinderpsychiatrie).
• Basis is uitbouw van externe beroepskeuzebegeleiding begin 20ste eeuw
Maatschappelijke bekommernis voor overstap van jonge schoolverlaters naar
arbeidsmarkt
KAJ (Katholieke arbeidersjeugd): → Diensten voor Voorlichting voor
Schoolverlaters
Nadruk op beroepsoriëntering, minder op psychosociale begeleidin
Sterk psychometrisch accent (= testen, kijken wat je goed kan), gericht op selectie
Los van het onderwijs en vooral transitiemoment (overgangen) gebonden
• Oprichting van experimentele PMS-centra in 1949
Nu gemeenschapsonderwijs, vroeger rijksonderwijs
Geïntegreerd in het onderwijs
• Wet van 1962: net van PMS-centra en SBO-diensten
Politiek compromis, meer nadruk op begeleiding van totale persoonlijkheid, niet enkel
beroepsmatig, meer ruim
Expertbenadering blijft dominant = deskundigenmodel, visie van schoolpsycholoog als
adviseur, meer directief als nu
1.1 Historische achtergrond: jaren ‘70
• Onderwijsvernieuwingen in de jaren ’70
Mei ’68: grote studentenrevolutie
Democratisering v/h onderwijs
PMS-centra voor buitengewoon onderwijs (1970)
Minder leerlingen begeleiden
Maken deel uit v/d klasseraden
Opstellen handelingsplannen
Aanpassingsklassen (1973): leerlingen met problemen samen zetten om extra bij te staan, zodat
ze nadien terug kunnen aansluiten in klas
VSO (1970) en VLO (1973)
VSO: vernieuwd secundair onderwijs, problematiek van vroege selectie (bv keuze voor aso, tso)
vs late selectie (landen waar keuze pas veel later moet). Late selectie zou sociale ongelijkheid
verkleinen
Vlo: vernieuwd lager onderwijs (niet overal doorgevoerd)
• Leidt tot grotere betrokkenheid van PMS-centra en SBO-diensten bij het onderwijs
Hervormingen van examensysteem: formatie (meer tijdens jaar) en summatieve (zoals wij
kennen) toetssystemen
Multidisciplinaire begeleidingsteams in VLO
Onoverzichtelijk onderwijslandschap: advisering: het wordt meer divers en complexer, PMS moet
goed op de hoogte zijn
1.2 Historische achtergrond: jaren ‘80
• Nieuw wettelijk kader in 1981
Onderscheid PMS en SBO wordt opgeheven
Adviseur wordt consulent die niet langer oriënteert, maar begeleidt. Adviseur was te directief,
consulent is meer een partner
Ontwikkelingsgericht met bijzondere aandacht voor scharniermomenten (overgangen)
Beschikbaar voor alle leerlingen, met bijzondere aandacht voor bepaalde risicogroepen
Respect voor identiteit en eigenheid v/d leerling: meer op individu gericht
Niet alleen remediëren, maar ook preventie en opvoeding tot zelfstandigheid
In de praktijk verandert er voorlopig niet veel:
Slechte economische toestand en budgettaire krapte
Relatie met scholen is ongewijzigd
Nieuwe problemen: drug- en alcoholverslaving, agressie, seksuele problemen, nieuwe kansarme
groepen (immigranten), schoolmoeheid (na leerplichtverlenging in 1983, van 14 jaar naar 18 jaar
door vele jeugdwerkloosheid en jeugdarbeid
→ Failliet v/h deskundigenmodel: PMS-werking in vraag
1.3 Historische achtergrond: jaren ‘90
• VLOR-advies (Vlaamse Onderwijsraad: adviesorgaan voor onderwijs) over nieuw profiel
voor PMS-centra (1993, 1995)
Complementariteit van verschillende actoren (ouders, leerlingen, scholen,…) wordt erkend
Scholen spelen grotere rol in begeleiding: graadcoördinatoren, projecten
(leren leren, drugs, leefsleutels)
Situering op de tweede lijn
Bijdrage leveren aan opvoedingsproces van kansarmen
Deskundigheidsbevordering op vlak van begeleiding, blijven bijscholen
Uitbouw van begeleidingsnetwerken (derde lijn)
Principe van interventie op vraag
Belang van teamwerk: begeleiding meer geïntegreerd in het onderwijs (maar nog steeds buiten
de school georganiseerd meestal gesitueerd buiten school)
1.4 De huidige CLB’s
• Kaderdecreet CLB’s (1998): 1-9-2000 operationeel
• Doelstellingen:
Grotere transparantie in aanbod: meer coherent en klantvriendelijk (samenvoeging PMS en MST:
medisch schooltoezicht)
Grotere doelmatigheid: grotere centra die grotere geografische regio’s beslaan voordien 201
PMS en 104 MST naar 75 CLB voor Vlaanderen
Specialisatie mogelijk en vermijden van overlappende activiteiten
Nadeel: te weinig personeel voor al deze taken + bureaucratisering, veel
administratieve last
Zorgverbreding en gelijke kansen: counteren van duale samenleving
• Onderwijsveranderingen: aspecten van leerlingbegeleiding worden opgenomen in de
eindtermen
Scholen krijgen grotere autonomie bij leerlingbegeleiding
Scholen worden geresponsabiliseerd (CLB werkt ondersteunend)
Document Outline
1. Inleiding en historische achtergrond
1.1 Historische achtergrond: jaren ‘70
1.2 Historische achtergrond: jaren ‘80
1.3 Historische achtergrond: jaren ‘90
1.4 De huidige CLB’s
1.5 Opdracht en taken v/h CLB
1.6 Concreet takenpakket
1.7 Werkingsprincipes
1.8 Huidige aanbod
1.9 Decreet Rechtspositie Minderjarigen (DRM)
1.10 Het gemiddeld CLB in cijfers
1.11 Het CLB en leerlingen met een handicap
1.12 Structuur van het buitengewoon Onderwijs
2. Leerzorg
2.1 Uitgangspunten
2.2 Waarom verandering?
2.3 Enkele cijfers over de zorg
2.3 Knelpunten die aan basis lagen van M-decreet
2.4 De leerzorgmatrix
2.5 VN-verdrag
2.6 Redelijke aanpassingen
2.7 Het M-decreet
2.8 Aanpassingen aan het M-decreet: ondersteuningsmodellen
2.8 De inclusieve beweging
2.9 Inclusief onderwijs
2.10 Wortels van inclusie
2.11 Voorwaarden voor inclusief onderwijs
2.11 Evaluatie en kritieken
2.12 De ideologie van de zelfontplooiing
3. Verkeert het Vlaamse onderwijs in een crisis? Een analyse en enkele oplossingen
3.1 Onvrede in het onderwijs
3.2 Oorzaken van onvrede
3.3 Nieuwe waarde: alles verandert voortdurend
3.4 Onderwijs is waarde op zich
3.5 Wat is wezen van de school?
3.6 Onderwijs als catering (= tegemoetkoming) van ‘individuele leerbehoeften’
3.7 Citaat
3.8 Tendensen in huidige onderwijs
3.9 Naturalisme: ervaringsgericht leren
3.10 Ervaringsgericht onderwijs
3.11 Formalisme
3.12 Hyper-individualisme
3.13 Fundamentele wet van het onderwijs
3.14 Omgekeerd verband ts. gemiddelde en SD
3.14 Distributional dynamics
3.15 Relatie ts. scheefheid en correlatie gem-var
3.16 Welbevinden
3.17 Is welbevinden noodzakelijke voorwaarde?
3.18 Piramide van Maslow
3.19 Conclusies
4. Klinische Cyclus
4.1 Doelen van diagnostiek
4.2 Regulatieve cyclus
4.3 Diagnostische Cyclus (De Bruyn e.a., 2003)
4.4 Klachtanalyse
4.5 Probleemanalyse
4.6 Relatie wetenschappelijke en diagnostische cyclus
4.7 Handelingsgerichte diagnostiek
4.8 Fasen van het praktijkmodel HGD
4.9 Consultatieve leerlingbegeleiding
4.10 Fasen van het model van CLB
4.11 Begeleidingsvaardigheden in CLB
5. De effecten van zittenblijven bij kinderen met leermoeilijkheden in het basisonderwijs
5.1 “Zittenblijven in vraag gesteld”
5.2 Inhoud rapport
5.3 Ervaringen met ZB in andere landen
5.4 Zweden als gidsland?
5.5 Motieven voor ZB volgens OBPWO-rapport
5.6 Praktijk van ZB in Vlaanderen
5.7 Aanbevelingen van het OBPWO-rapport
5.8 Verwachtingen onderzoek
5.9 Meta-analyses
5.10 Selectie-bias is kernprobleem
5.11 Differentiërende kenmerken: ‘unmeasured confounders’
5.12 Verdelingen van propensityscores
5.13 Differentiërende kenmerken: gemeten confounders
5.14 Kwaliteitscheck van matching: 2-wegs ANOVA
5.15 Covariate balance check
5.16 Positiviteitsassumptie (overlap)
5.17 Zittenblijven is tijdsvariërende predictor
5.18 Collider bias
5.19 ‘Stable Unit Treatment Value Assumption’ (SUTVA)
5.20 Leeftijds- of jaarklasvergelijking?
5.21 SiBo-data (nu SONO)
5.22 Leeftijdsvergelijking en het probleem van meetinvariantie
5.23 Meetinvariantie over de tijd
5.24 Data-analytische strategie
5.25 MSM & SCMM (paradigma = gerandomiseerd experiment)
5.26 Empirische data groeicurven
5.27 Latent groeimodel
5.28 Output MPlus
5.29 Latent groeimodel
5.30 MSM
5.31 Problemen met matching technieken (MSM)
5.32 Latent groeimodel met latente random variabele
5.33 Latent groeimodel met random variabele
5.34 Conclusies
Home
Notificaties
Verdien geld
Inloggen
Registreren
Saldo: €
Aankopen
Verkoopstatistieken
Informatie
Instellingen
Uitloggen
Document rapporteren
Niet tevreden? Geld terug
Stuur bericht
Volgen
41 pagina's
1 downloads
Facebook
Twitter
Instagram
- Nederlands
Actie: ontvang 10% korting bij aankoop van 3 of meer items!