Hoorcollege: Anatomie en fysiologie van de lactatie

Hoorcollege: Anatomie en fysiologie van de lactatie
Blok 1.2 Theorie
Gemaakt op basis van een powerpoint

Preview samenvatting (3 van de 20 pagina's)

Hoorcollege: Anatomie en fysiologie van de lactatie
Inhoud
1. Borstfysiologie: borstontwikkeling en melksynthese
2. Hormonenspel
3. Borsten en tepels in soorten
4. Inwendige kenmerken borst
5. Fysiologie van melktransfert
Anatomie gezicht baby
1. Borstfysiologie: borstontwikkeling en melksynthese
4 fasen:
 Mammogenese (embryonaal, pre-puberaal, puberaal)
 Lactogenese I = 2e helft zwangerschap (ZS) tot 2 dagen postpartum (PP)
 Lactogenese II = 3e – 8e dag PP
 Lactogenese III (galactogenese) = rond 8 – 10 dagen PP
De laatste drie fases komen alleen voor na de zwangerschap.
(1) Mammogenese = groei en ontwikkeling van borsten
(2) Lactogenese = lactatie = melkproductie/melksecretie
(3) Galactogenese = handhaven van secretie (aanmaak van melk) en excretie (melk die uit
de borsten komt) van melk
1 en 2: HORMONALE CONTROLE (ENDOCRIEN), 3: VRAAG EN AANBOD (AUTOCRIEN)
1.1 Fase 1: mammogenese
Embryonaal
 Primitieve melklijn van aan de lies tot aan de oksels
 Week 4 = primitieve melklijn
 Week 12-16:
o Ontwikkeling van spieren Ter hoogte van de tepel en tepelhof
o Ontwikkeling van klierknoppen, epitheliale takken en alveoli
 Tot week 32: vorming melkkanalen onder invloed van placentaire hormonen
 Week 32-40:
o Ontwikkeling van lobulaire-alveolaire structuren met colostrum (eerste melk
die je aanmaakt)
o Pigmentatie tepel en tepelhof
 Pigment zorgt ervoor dat je tepel en tepelhof er donkerder gaan
uitzien
Celdifferentiatie = een fysiologisch proces waarbij een gewone cel zich via celdeling
vermenigvuldigt naar grote aantallen verschillende soorten, meer gespecialiseerde,
weefselspecifieke cellen.
Embryo:
5 maanden:
Melklieren ontwikkel zich op een vergelijkbare manier, maar de epidermale verdikking is
veel breder en gaat zich uitgebreid vertakken.
Geboorte:
Bij de geboorte zijn de melklieren nog niet volledig ontwikkeld. Bij de vrouw vindt de verder
ontwikkeling plaats in de puberteit, maar functionele rijpheid treedt pas laat in de
zwangerschap.
Pre puberteit
 10-12 jaar: groeihormonen en oestrogenen  Kanaalvorming in vetweefsel
Puberteit
 Oestrogeen en progesteron  Functioneren van de hypothalamus-hypofyse-ovarium
as (er ontstaat een verbinden tussen de hersenen en eierstokken) voor later melk
kunnen aan te maken.
 Vorming van alveolaire knoppen binnen 1-2 jaar na 1e menses
 Groei en vertakking van primaire en secundaire melkkanalen + vorming van golf stick-
vormige eindknoppen
 Elke menstruatie = proliferatie (groei en verspreiding) en actieve groei tot ± 35 jaar
1.2 Fase 2: lactogenese I (2e helft zwangerschap tot dag 2 postpartum)
Veranderingen tijdens zwangerschap
 Oestrogeen en progesteron ↑  Voorbereiding op lactatie:
o Progesteron  hypertrofie (weefsel en organen nemen toe in grote) van
alveoli (blaasjes in de borst, melkklieren)
o Oestrogeen  ontwikkeling van afvoerkanalen en steunweefsel + secretie
van colostrum (vanaf 16w zwangerschap) (melkkanalen)
Oestrogeen en progesteron zijn zwangerschapshormonen en gaan heel hoog zijn tijdens de
zwangerschap en dalen na de zwangerschap. Sommige zwangere vrouwen gaan melk
verliezen door de oestrogeen  colostrum wordt al geproduceerd tijdens de zwangerschap.
 Borsten worden groter en zwaarder
 Pigment in tepel en tepelhof neemt toe (donkerder)
 Tepels worden gevoeliger
 Kliertjes van Montgomery (uitsteeksel tepelhof) zijn zichtbaarder  Productie van
natuurlijke vetstof die tepel en tepelhof soepel houdt  Alveolaire cellen  Secreterende cellen = cellen die melk aanmaken
 Stijging lactose en α-lactalbumine in plasma
 Prolactine stimuleert melksecretie <-> Progesteron onderdrukt prolactine secretie
tijdens de zwangerschap
 Tijdens de zwangerschap nog niet veel melk aanmaken
Progesteron: anders zou elke vrouw tijdens de ZS al volledige melkaanmaak hebben en dit is
nog niet nodig. Na de bevalling treedt er een snelle daling op van progesteron waardoor
prolactine wel volledig zijn werk kan doen en er wel volledig melkaanmaak gestart wordt.
1.3 Fase 3: lactogenese II (3e – 8e dag postpartum)
 Overgang van endocrien naar autocriene controle
 Trigger:
o Snelle ↓ van progesteron
o Bloedtoevoer naar borsten ↑: heb je nodig vaan aanmaak van melk
 Deze fase wordt vnl. gekenmerkt door een verhoogde productie van prolactine door
de hypofyse voorkwab
 Colostrum wordt overgangsmelk na 3 a 4 dagen
 Melk:
o ↓ van natrium, chloor en eiwitten
o ↑ van lactose en vet
 Tijdens de zwangerschap: opening tussen ‘tight junctions’  de opening gaat
wegvallen omdat er hormonale veranderingen zijn
 Nu: sluiting ‘tight junctions’ = door hormonale verandering gaan melk producerende
cellen nu tegen elkaar aan zitten  Effectieve melkproductie, doordat ze dicht bij
elkaar zitten gaan ze makkelijk melk produceren